Η καπήλευση του Δεκέμβρη από τις ελίτ

Του ΤΑΚΗ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

Στην επικοινωνιακή εποχή μας, δεν είναι περίεργο οι ελίτ να εκμεταλλεύονται τα συνθήματα των συμμετεχόντων σε σημαντικές εξεγέρσεις και να τα διαστρεβλώνουν, σύμφωνα με τη δική τους «ατζέντα».

Ετσι, το σύνθημα του Μάη του '68 για μια νέα κοινωνία «χωρίς καπιταλίστες και γραφειοκράτες», δηλαδή μια κοινωνία πέρα από την καπιταλιστική οικονομία της αγοράς και τον κρατικιστικό σοσιαλισμό («υπαρκτός» και σοσιαλδημοκρατία) χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια από τις ανερχόμενες νεοφιλελεύθερες ελίτ για να χτυπήσουν τη σοσιαλδημοκρατία και τον κρατισμό γενικότερα. Ο απώτερος, βέβαια, στόχος ήταν το άνοιγμα και η απελευθέρωση των αγορών που απαιτούσαν οι ανάγκες της συνεχούς επέκτασης των πολυεθνικών - στόχος που ήταν ασύμβατος με κάθε κρατισμό άξιο του ονόματός του.

Δεν είναι, λοιπόν, εκπληκτικό ότι σήμερα άρχισαν να εμφανίζονται παρόμοια σημάδια εκμετάλλευσης του Δεκέμβρη. Οπως προσπάθησα να δείξω και αλλού,1 το νεολαιίστικο κίνημα που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της κοινωνικής έκρηξης, άμεσα ή έμμεσα, αμφισβήτησε τις ατομιστικές αξίες του ανταγωνισμού και της απληστίας, καθώς επίσης και εκείνες του εγωισμού και του καταναλωτισμού - συνοπτικά, τις αξίες της ετερονομίας ή ετεροκαθορισμού των πολιτών. Οι στόχοι των επιθέσεων κατά της περιουσίας στη διάρκεια των «Δεκεμβριανών» και μετά (πολυτελή αυτοκίνητα και μαγαζιά και βέβαια τράπεζες -οι σύγχρονες εκκλησίες- αλλά και οι παλιές εκκλησίες, που επίσης ανθούν στη χώρα μας) είναι ενδεικτικοί μιας πολιτισμικής κρίσης που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της πολυδιάστατης κρίσης, που ώθησε στο ξέσπασμα του Δεκέμβρη. Η πολιτισμική αυτή κρίση καθορίζεται, αρχικά, από το γεγονός ότι το κυρίαρχο κοινωνικό παράδειγμα, που επιβάλλει η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση (το τρίπτυχο καταναλωτισμός, ατομικισμός, ανταγωνισμός) τέθηκε σε αμφισβήτηση από το κίνημα των νέων, είτε άμεσα είτε έμμεσα.

Ηταν, επομένως, αποκαλυπτικό, όταν σε διαδικτυακή σελίδα τ. δημοτικής συμβούλου με τίτλο «Αφήστε τη νεολαία να διασκεδάσει στη Σύρο»2 είδα την εξής απόπειρα απροκάλυπτης διαστρέβλωσης του Δεκέμβρη: «Ολοι θυμόμαστε τα δραματικά γεγονόντα που συνέβησαν τον περασμένο Δεκέμβριο στην Αθήνα, όταν όλοι ξεχύθηκαν στους δρόμους... όλοι αυτοί οι νέοι κάτι ζητούσαν, κάτι ήθελαν, προσπαθούσαν με κάποιο τρόπο να ακουστεί η φωνή τους... Σήμερα η νεολαία και πάλι αντιδρά, ξεσπά και διαμαρτύρεται γιατί ακόμα και η διασκέδαση προσπαθεί να μπει σε "καλούπια" και να οριοθετηθεί... Δηλαδή, με δυο λόγια, προσπαθώντας να ξεδώσει διασκεδάζοντας, πάλι έρχεται αντιμέτωπη και με το κοινωνικό κατεστημένο». Ετσι, σύμφωνα με την άποψη αυτή, οι σημερινοί συνεχιστές του Δεκέμβρη αγωνίζονται για... την καλύτερη εμπορικοποίηση της «διασκέδασης», με την κατάργηση κάθε περιορισμού ως προς την ηχορρύπανση (όχι βέβαια από τα τραγούδια των παρεών στις παραλίες, για τα οποία κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε, αλλά από τα υπαίθρια ηχεία πολλών ντεσιμπέλ) ή -συνακόλουθα- σε σχέση με την καταλήψη όλων των δρόμων από τροχοφόρα! Το λογικό συμπέρασμα που έβγαλαν επισκέπτες της σελίδας ήταν ότι τυχόν υπάρχοντες ή προτεινόμενοι παρόμοιοι περιορισμοί αντιβαίνουν στην «ελευθερία» του ατόμου, στη ζωντάνια των νέων ή στην τουριστική «ανάπτυξη» και δικαιώνουν τα «θύματα» των περιορισμών να «τα σπάσουν», όπως και οι νέοι του Δεκέμβρη...

Ετσι, η φιλελεύθερη ιδεολογία της ατομικής «ελευθερίας» και της ελαχιστοποίησης των οποιωνδήποτε κοινωνικών περιορισμών στην αγορά, με άλλα λόγια η ιδεολογία στην οποία θεμελιώνεται η οικονομία της αγοράς, γίνεται τώρα απόπειρα να θεωρηθεί ως η ιδεολογία του Δεκέμβρη! Και αυτό σε πλήρη αντιστροφή του νοήματος των αγώνων της νεολαίας στην Ελλάδα αλλά και σε όλον τον κόσμο (που κατ' αρχήν πληρώνει τη σημερινή πολυδιάστατη κρίση, με ανεργία, εργασιακή ανασφάλεια και υπερεκμετάλλευση), ενάντια στην οικονομία της αγοράς και τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ που μας οδήγησαν στην κρίση.

Αφορμή για αυτή την απόπειρα καπήλευσης του Δεκέμβρη ήταν η διαστρεβλωμένη ερμηνεία της προηγούμενης «Ανάλυσης» (1/8), από συνήθως ανώνυμους σχολιογράφους (ή σωστότερα, λασπογράφους), ότι δήθεν αποτελούσε απόπειρα ...επιβολής τύπου διασκέδασης στη νεολαία και δυσφήμηση του νησιού!3

Δεν θα σταθώ στην εκπληκτική διαστροφή ότι στόχος μου ήταν να... επιβάλω κάποιο μοντέλο «διασκέδασης» ή τουριστικής ανάπτυξης, πολλώ δε μάλλον να δυσφημήσω τον τουρισμό του συγκεκριμένου νησιού, εφόσον στοιχειώδης ικανότητα ανάγνωσης του κειμένου κάνει φανερό ότι ακριβώς αντίθετος ήταν ο στόχος: δηλαδή, ο εγκωμιασμός ενός τόπου που δεν είχε ακόμη εμπορικοποιήσει μαζικά τη «διασκέδαση» και τον τουρισμό σε αυτόν, φαντάζοντας σαν μια μικρή όαση στον επεκτεινόμενο ραγδαίως και στη χώρα μας «άγριο τουρισμό», ο ήπιος αυτός τουρισμός είχε συμβάλει σημαντικά στην πρόσφατη αύξηση του εσωτερικού τουρισμού, που έπαιξε ρόλο στην κάποια αναζωογόνηση του νησιού, μετά την ουσιαστική εξάλειψη της ιστορικής σημαντικής παραγωγικής δομής του (κυρίως βιομηχανικής αλλά και αγροτικής). Ομως, τα σχόλια μου ήταν φαίνεται αρκετά για να κινητοποιήσουν τοπικά συμφέροντα που κινούνται τελευταία δραστήρια προς την κατεύθυνση του «άγριου τουρισμού» και της οικοπεδοποίησης, την οποία επιβάλλει η δυναμική της οικονομίας της αγοράς. Η μόνιμη επωδός της εκστρατείας αυτής ήταν «φύγε από τον τόπο μας, δεν σε κάλεσε κανένας εδώ»!

Με άλλα λόγια, ο πολίτης που θα τολμήσει να επικρίνει κάποιες οικονομικές και πολιτικές ελίτ για τις αποφάσεις τους, π.χ. σχετικά με την τουριστική «ανάπτυξη» μιας περιοχής, στοχοποιείται και καταδικάζεται σε ουσιαστικό εξοστρακισμό, με δυσώδεις προσωπικές επιθέσεις (αλλά και απειλές) εναντίον του και στον ευτελισμό των κινήτρων του, ότι απλώς ενδιαφέρεται για καλύτερες διακοπές! Και αν μεν ο εξοστρακισμός στην κλασική Αθήνα ήταν το αποτέλεσμα μιας δημοκρατικής διαδικασίας, όπου η συνέλευση του δήμου (δηλαδή το σύνολο των πολιτών) έπαιρνε τη σχετική απόφαση έπειτα από διεξοδική συζήτηση, σήμερα αρκεί ο έλεγχος από μέρους των ελίτ των τοπικών ΜΜΕ και η χρήση των δυνατοτήτων για ανώνυμη, συνήθως, δυσφήμηση που παρέχει το Διαδίκτυο, τα στημένα γκάλοπ κ.λπ. Δεν χρειάζεται όμως να σταθώ στις διαστρεβλώσεις αυτές και τις φασίζουσες, αν όχι ιδιότυπες ρατσιστικές, νοοτροπίες ενάντια σε κάθε «ξένο», γιατί ήδη καταδικάστηκαν εύγλωττα και περιεκτικά από την ανακοίνωση των συνδικαλιστικών οργάνων στον δημόσιο τομέα των Κυκλάδων και τη κίνηση πολιτών «Εύπλοια» που, με την ευκαιρία, εξέθεσε ένα πλούσιο προβληματισμό για τα προβλήματα του νησιού, σε αντίθεση με τις άναρθρες κραυγές και ύβρεις του διευθυντού της τοπικής εφημερίδας.4 Φυσικά, όλα αυτά κάθε άλλο παρά τοπικά φαινόμενα είναι, αφού παρόμοια φαινόμενα απαντώνται σήμερα καθ' άπασαν σχεδόν την επικράτεια...

http:www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

1. Βλ. Η παγκόσμια κρίση, η Ελλάδα και το Αντισυστημικό Κίνημα, (Κουκκίδα, 2009), κεφ. 11. 2. http://www.facebook.com/group.php? gid=109371150772. 3. Η επιχείρηση αυτή ήταν επίσης ενορχηστρωμένη από τον διευθυντή της τοπικής εφημερίδας που πρωτοστάτησε στη δυσφημιστική εκστρατεία (φθάνοντας ακόμη και σε προσωπικές -και αξιόποινες- απειλές). Ενδεικτικά, μια ημέρα πριν από τη δημοσίευση επιστολής μου (με ανάλογο περιεχόμενο αυτού της προηγούμενης Ανάλυσης) τον προανήγγειλε με την εξής έκκληση: «Αύριο θα δημοσιευθούν οι δύο επιστολές... Είναι κατάπτυστες και οι δύο, θα τις ανεβάσω στο group και θα πρέπει να υπάρξει η ανάλογη υποστήριξη και ο ανάλογος σχολιασμός από τα μέλη» (Marios wrote at 5: 18am on July 26th, 2009)!!!. 4. βλ. για τον τουρισμό και τη δημοκρατία: Κοινή ανακοίνωση Συντονιστικού Σωματείων & Συνδικαλιστών Ν. Κυκλάδων και Ενωσης Πολιτών η «Εύπλοια», 10/8/2009 http://stoxasmos-politikh.blogspot.com/2009 /08/on.html