18.11.10

Ελλάδα – Τα αίτια της κρίσης Μέρος Β’


από την Κοραλλία Μόζορα

 
 
 
 
 
Ο διεθνής οικονομικός έλεγχος του 1857
Όπως είδαμε στο Μέρος Α΄, η πτώχευση του 1843 αποφεύχθηκε με νέο δάνειο των Δυνάμεων, που συνοδεύτηκε όμως με μια συμφωνία αποπληρωμής του δανείου του 1832 με πολύ σκληρούς όρους για την Ελλάδα. Στην συνέχεια, ο Κωλέττης, πρωθυπουργός τότε της χώρας, προσπάθησε να αποφύγει να επικυρώσει την συμφωνία αυτή χρησιμοποιώντας την τακτική της αναβολής. Η ζοφερή πραγματικότητα όμως ήταν ότι η Ελλάδα μόνο μια δόση είχε καταφέρει να πληρώσει μέχρι τότε από το δάνειο του 1832. Από το 1848 μάλιστα οι δόσεις του δανείου δεν έμπαιναν καν στους ετήσιους προϋπολογισμούς του κράτους.
Στο μεταξύ, η Γαλλία είχε αυξήσει πολύ την διπλωματική της επιρροή στην Ελλάδα σε βάρος της Αγγλίας και η τελευταία αποφασίζει να ανακτήσει την χαμένη επιρροή της χρησιμοποιώντας και πάλι το δάνειο. Έτσι, η Αγγλία το 1845 απειλεί την Ελλάδα ότι οι Δυνάμεις θα την έθεταν κάτω από τον οικονομικό τους έλεγχο αν δεν τηρούσε τους όρους της συμφωνίας του 1843. Αποτέλεσμα της πολιτικής της αυτής ήταν να ξεκινήσει ένας διπλωματικός πόλεμος ανάμεσα στην Αγγλία και την Γαλλία, στον οποίο συνέβαλαν και άλλες συγκυρίες.
Ο Όθωνας και ο Κωλέττης προσπάθησαν να κατευνάσουν την Αγγλία εξηγώντας την δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας. Η οικονομική ανάπτυξη εξακολουθούσε να έχει πολύ αργούς ρυθμούς και τα κρατικά εισοδήματα εξακολουθούσαν να είναι πολύ χαμηλά. Ακολούθησε μια περίοδος πολύ μεγάλης επιδείνωσης των σχέσων της Ελλάδας με τις Δυνάμεις με τεράστιες συνέπειες για την χώρα και με αποκορύφωμα την κατάληψη της Ελλάδας από γαλλικό στρατό κατοχής.
Ο γαλλικός στρατός κατοχής αποχώρησε το 1857 και τότε επανήλθε η ομαλότητα στο εσωτερικό της χώρας και υπήρξε και μια βελτίωση στην οικονομική της κατάσταση. Όμως η ελληνική κοινή γνώμη είχε χάσει πια εντελώς την εμπιστοσύνη της στις τρεις εγγυήτριες και «προστάτιδες» Δυνάμεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διαλυθούν και τα τρία παλιά κόμματα, το «αγγλικό», το «γαλλικό» και το ρωσικό».
Παρόλα αυτά, στις αρχές του 1857, επιβλήθηκε στην Ελλάδα διεθνής οικονομικός έλεγχος, που υποκινήθηκε κυρίως από την Αγγλία η οποία είχε ενοχληθεί πολύ από την στάση της Ελλάδας κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο. Έτσι, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα μια επιτροπή από αντιπροσώπους των τριών Δυνάμεων με σκοπό να εξετάσουν την οικονομική κατάσταση της χώρας και την ικανότητα του ελληνικού κράτους να αποπληρώνει τις δόσεις του δανείου του 1832.
Η επιτροπή αυτή για να ελέγξει την οικονομική κατάσταση της χώρας για τα τελευταία 12 χρόνια αναμίχθηκε σε όλους τους διοικητικούς τομείς και συνέλεξε πληροφορίες για τους πόρους του κράτους, το σύστημα είσπραξης των φόρων, τα έξοδα του κράτους κ.ά. Όταν η επιτροπή τέλειωσε τον έλεγχο, ο οποίος διάρκεσε δύο χρόνια, σύνταξε μια «Γενική Έκθεση» που υπόγραψαν οι πρέσβεις των τριών Δυνάμεων. Στην Έκθεση αυτή με ωμή γλώσσα αναλύονται όλα τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και στο τέλος προτείνονται κάποιες μεταρρυθμίσεις.
Το 77% περίπου της ακαλλιέργητης γης και το 71% της καλλιεργημένης ανήκε στο ελληνικό δημόσιο. Η γη αυτή ανήκε στον Σουλτάνο επί Τουρκοκρατίας και περιήλθε στην κυριότητα του ελληνικού κράτους με την αποχώριση των Οθωμανών. Η υπόλοιπη γη ανήκε κυρίως σε μεγάλους γαιοκτήμονες και η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών ήταν ακτήμονες. Οι τεράστιες Εθνικές Γαίες αποτέλεσαν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας για πολλές δεκαετίες. Το κράτος δεν μπόρεσε να προχωρήσει σε διανομή τους στους ακτήμονες αγρότες αλλά ούτε και να τις εκμεταλλευτεί κατάλληλα για να αυξήσει τους πόρους του. Το σοβαρό αυτό πρόβλημα της εθνικής γης αποτυπώνεται στον χάρτη της Ελλάδας με τον Κρόνο, κυβερνήτη του 8ου οίκου, στον 4ο οίκο (η γη που ανήκει στο δημόσιο) και σε αντίθεση με τον Ήλιο, κυβερνήτη του 4ου οίκου.Η συνεχεια εδω

Δεν υπάρχουν σχόλια: