Το σώμα στην Ψυχανάλυση- Παπαθεοδώρου Πάνος

Το σύμπτωμα και η απόλαυση του υποκειμένου- Παπαθεοδώρου Πάνος

Η λειτουργία του πατέρα στη ψυχανάλυση- Παπαθεοδώρου Πάνος

Ομιλια του Λακαν στο Πανεπιστημιο της Louvain

«WORKING FOR MORE LIGHT ON THE RAW STONE»«FAMOUS FREEMASONS SAID»…

Κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Πάνου Κορωνάκη - Rohlf , με τίτλο «Famous Freemasons Said -Working for More Light on the Raw Stone», μια ανθολογία που περιλαμβάνει επιλεγμένα αποφθέγματα από επιφανείς Ελευθεροτέκτονες.
Ο Γερμανός συγγραφέας Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε, ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο Βρετανός πολιτικός Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Βολτέρος, ο Αυστριακός συνθέτης Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο Ιταλός τυχοδιώκτης και συγγραφέας Τζάκομο Καζανόβα, ο Βρετανός ηθοποιός Πίτερ Σέλερς, ο Ελληνοαμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Τέλης Σαβάλας, ο Ρώσος ποιητής Αλεξάντερ Πούσκιν, ο Σκοτσέζος μικροβιολόγος σερ Αλεξάντρ Φλέμινγκ, ο Ελβετός ανθρωπιστής και ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού Ανρί Ντινάν, ο Βρετανός ποιητής Αλεξάντερ Πόουπ, ο Αμερικανός ηθοποιός Τζον Γουέιν, ο Ούγγρος συνθέτης Φραντς Λιστ, ο Άγγλος λογοτέχνης Ράντγιαρντ Κίπλινγκ και πολλές άλλες προσωπικότητες διεθνούς φήμης είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ήταν Ελευθεροτέκτονες.
Υπήρξαν μέλη της αδελφότητας αυτής και οπαδοί ενός φιλοσοφικού συστήματος που αναζητά απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα που απασχολούν τον κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο σχετικά με τη θέση του στον κόσμο και το νόημα της ζωής.
Η ανθολογία αυτή περιλαμβάνει επιλεγμένα αποφθέγματα από επιφανείς Ελευθεροτέκτονες –ποιητές, φιλοσόφους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, πολιτικούς, δικαστές, επιστήμονες, επιχειρηματίες κλπ–, από τη γέννηση του Τεκτονισμού μέχρι σήμερα. Ένα διαχρονικό, συμβολικό δείγμα της σκέψης και της σοφίας των Τεκτόνων.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο δρ Πάνος Κορωνάκης-Rohlf γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961 και σπούδασε χημικός μηχανικός. Συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στα γερμανόφωνα Πολυτεχνεία της Αυστρίας, της Ελβετίας και της Γερμανίας, και ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του στη βιοτεχνολογία. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Ελλάδα και τη Γερμανία ως Διευθύνων Σύμβουλος γερμανικής πολυεθνικής εταιρείας ιατρικών προϊόντων.
Τον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με την οικογένειά του, τη συγγραφή, τη φωτογραφία, και με κοινωφελές ανθρωπιστικό έργο, κυρίως μέσω του κοινωφελούς ιδρύματος «Richard und Anne Rohlf Stiftung», του οποίου είναι Πρόεδρος. Προηγούμενα βιβλία του: Η Αρχαία Ελλάδα και ο Σύγχρονος Μάνατζερ (Καλέντης, 2009), Εν Δελφοίς Σοφία: Τα παραγγέλματα των επτά σοφών (Τόπος 2011) και Ελληνική Σοφία: Η γη και οι άνθρωποι, Greek Wisdom: The Land and the People (Τόπος 2012) ΠΗΓΗ ΕΔΩ

«ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΦΕ» , Μίλτος Κουρμπόγλου

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΦΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ«ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΦΕ»


Η περιήγηση του ερασιτέχνη φωτογράφου Μίλτου Κουρμπόγλου στον κόσμο της νεοελληνικής παράδοσης, όπως αυτή αποτυπώνεται στα καφενεία, τα βασικά αυτά κύτταρα του κοινωνικού ιστού της νεότερης Ελλάδας, περιλαμβάνεται στο φωτογραφικό λεύκωμα «Οι δρόμοι του καφέ – Ένα φωτογραφικό οδοιπορικό στα παραδοσιακά καφενεία της Ελλάδας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Little Tree.
«Συνοδοιπόροι» του, σε αυτό το μεγάλο ταξίδι, οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι Στράβων και Παυσανίας, τα βήματα των οποίων ακολουθεί καθώς διασχίζει τη χώρα απ’ άκρου εις άκρον, από τις γειτονιές των μεγάλων αστικών κέντρων ως τα χωριά της υπαίθρου, από την απομακρυσμένη
ορεινή Ελλάδα ως τα νησιά της άγονης γραμμής.
Στο ανά χείρας λεύκωμα ο αναγνώστης θα βρει συγκεντρωμένα τα περισσότερα –αν όχι όλα– σωζόμενα παραδοσιακά καφενεία της Ελλάδας –σημεία συνάντησης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης και ανταλλαγής απόψεων–, σε όλη τη μεγαλοπρεπή απλότητα και αυθεντικότητά τους.
Σήμερα, ως αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού τρόπου ζωής και, κατ’ επέκταση, της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου μας, το παραδοσιακό καφενείο πρέπει να αντιμετωπίζεται όχι ως «μουσειακό είδος» αλλά ως ένα ζωντανό κομμάτι της καθημερινότητας του Νεοέλληνα.
Είναι ζωτικής σημασίας να παραμείνει έτσι, μετεξελισσόμενο, φυσικά, και προσαρμοζόμενο στο σύγχρονο κοινωνικό περιβάλλον.
Αυτόν ακριβώς το χαρακτήρα και το ρόλο του παραδοσιακού καφενείου επιχειρεί να αποτυπώσει το παρόν φωτογραφικό οδοιπορικό στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση όχι τόσο στα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των χώρων όσο στους ανθρώπους: τον καφετζή, τους θαμώνες –ηλικιωμένους συνταξιούχους ή ενεργούς επαγγελματίες, τους τοπικούς και θρησκευτικούς άρχοντες, τις νεότερες γενιές, έναν ολόκληρο κόσμο που, παρότι σε αρκετές περιπτώσεις χάνεται ή μετεξελίσσεται υπό το βάρος των αλλαγών που συντελούνται στην ελληνική κοινωνία, παρά ταύτα διατηρεί αναλλοίωτη τη γοητεία του.
Η έκδοση του λευκώματος έγινε από την Omniref ΜΕΠΕ και την κεντρική διανομή έχει αναλάβει η Little Tree Editions.

Famous Freemasons Said-Dr. Panos - Koronakis -Rohlf

Famous Freemasons Said
Working for More Light on the Raw Stone
An anthology of famous Freemasons’ quotations & photographic album

Dr. Panos - Koronakis -Rohlf
Language : English
Pages: 192 • Shape: 17 x 21 cm
ISBN: 978-960-6610-27-1 • Price: 14.90 €
Published: November 2013
Motibo Publishing S.A.

The German poet Johann Wolfgang von Goethe, the first President of the USA, George Washington, the English Prime Minister Sir Winston Churchill, the French writer and philosopher Voltaire, the Austrian composer Wolfgang Amadeus Mozart, the Italian adventurer and author Giacomo Casanova, the English actor Peter Sellers, the Greek-American actor and film director Aristotelis (‘Telly’) Savalas, the Russian poet Alexander Pushkin, the Scottish biologist and pharmacologist Sir Alexander Fleming, the Swiss founder of the Red Cross Henry Dunant, the English writer Alexander Pope, the US actor John Wayne, the Hungarian composer Franz Liszt, the English poet and novelist Rudyard Kipling, the German poet, writer and philosopher Gotthold Ephraim Lessing, the Austrian composer Franz J. Haydn, and many other figures of international renown; one thing links them all: they were Freemasons. They were members of this brotherhood, and supporters of a philosophical system that seeks to answer the question posed by all thinking men: Who am I? Why am I here? What is the purpose of life?
        Freemasonry offers a way forward to all people who are genuinely seeking to find the meaning and purpose of life. It is an organization, a brotherhood, dedicated to philosophical enquiry and philanthropy. This anthology contains selected words of wisdom from internationally renowned Freemasons –poets, philosophers, writers, artists, politicians, scientists, painters, inventors, soldiers, journalists, industrialists, jurists, and entrepreneurs– from the founding of Freemasonry to the present day.

A timeless and symbolic sample of the wisdom and thought of the Freemasons.

****

Ο Γερμανός συγγραφέας Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκέτε, ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο Βρετανός πολιτικός Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Βολτέρος, ο Αυστριακός συνθέτης Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο Ιταλός τυχοδιώκτης και συγγραφέας Τζάκομο Καζανόβα, ο Βρετανός ηθοποιός Πίτερ Σέλερς, ο Ελληνοαμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Τέλης Σαβάλας, ο Ρώσος ποιητής Αλεξάντερ Πούσκιν, ο Σκοτσέζος μικροβιολόγος σερ Αλεξάντρ Φλέμινγκ, ο Ελβετός ανθρωπιστής και ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού Ανρί Ντινάν, ο Βρετανός ποιητής Αλεξάντερ Πόουπ, ο Αμερικανός ηθοποιός Τζον Γουέιν, ο Ούγγρος συνθέτης Φραντς Λιστ, ο Άγγλος λογοτέχνης Ράντγιαρντ Κίπλινγκ και πολλές άλλες προσωπικότητες διεθνούς φήμης είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ήταν Ελευθεροτέκτονες. Υπήρξαν μέλη της αδελφότητας αυτής και οπαδοί ενός φιλοσοφικού συστήματος που αναζητά απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα που απασχολούν τον κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο σχετικά με τη θέση του στον κόσμο και το νόημα της ζωής. Η ανθολογία αυτή περιλαμβάνει επιλεγμένα αποφθέγματα από επιφανείς Ελευθεροτέκτονες –ποιητές, φιλοσόφους, συγγραφείς, καλλιτέχνες, πολιτικούς, δικαστές, επιστήμονες, επιχειρηματίες κλπ–, από τη γέννηση του Τεκτονισμού μέχρι σήμερα. Ένα διαχρονικό, συμβολικό δείγμα της σκέψης και της σοφίας των Τεκτόνων.


Dr. Panos Koronakis-Rohlf was born in Athens in 1961. He studied chemical engineering and continued for postgraduate studies at German-speaking Schools of Engineering in Austria, Switzerland and Germany. He holds a PhD in Biotechnology, and today he lives and works in Greece and Germany as the Chief Executive of a German multinational company manufacturing medical products. Apart from spending time with his family, he dedicates his free time to writing and photography. He is also engaged in charitable work, mainly through the Richard and Anne Rohlf Foundation, of which he is the President. He is the co-author of Ancient Greece and the Modern Manager (Kalendis, 2009), Wisdom Made in Delphi: The Commandments of the Seven Sages(Topos Books 2011) and Greek Wisdom: The Land and the People (Topos Books 2012).

Ο δρ Πάνος Κορωνάκης-Rohlf γεννήθηκε στην Αθήνα το 1961 και σπούδασε χημικός μηχανικός. Συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στα γερμανόφωνα Πολυτεχνεία της Αυστρίας, της Ελβετίας και της Γερμανίας, και ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του στη βιοτεχνολογία. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Ελλάδα και τη Γερμανία ως Διευθύνων Σύμβουλος γερμανικής πολυεθνικής εταιρείας ιατρικών προϊόντων. Τον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με την οικογένειά του, τη συγγραφή, τη φωτογραφία, και με κοινωφελές ανθρωπιστικό έργο, κυρίως μέσω του κοινωφελούς ιδρύματος «Richard und Anne Rohlf Stiftung», του οποίου είναι Πρόεδρος. Προηγούμενα βιβλία του: Η Αρχαία Ελλάδα και ο Σύγχρονος Μάνατζερ (Καλέντης, 2009),  Εν Δελφοίς Σοφία: Τα παραγγέλματα των επτά σοφών (Τόπος 2011) και Ελληνική Σοφία: Η γη και οι άνθρωποι, Greek Wisdom: The Land and the People (Τόπος 2012).

http://www.papasotiriou.gr/search?q=Koronakis+-+Rohlf%2c+Panos&prop=Author&oi=

	New release
	Famous Freemasons Said Working for More Light on the Raw Stone An anthology of famous Freemasons’ quotations By Dr. Panos Koronakis-Rohlf
19 November 2013	Description of the book
Pages: 192, Shape: 17x21cm ISBN: 978-960-6610-27-1 Price: 14.90 € Published: November 2013 Language: English     To order the book you may visit: http://www.papasotiriou.gr/product/famous-freemasons-said     If you are interested to purchase foreign rights please contact Ms Vicky Christophoridou at: vchristophoridou@motibo.com     Contact Us Motibo Publishing S.A. 2 Plapouta St. 11473 Athens, Greece tel : +30.210.8222835 fax: +30.210.8222684   info@motibo.com http://www.motibo.com                 To order Wisdom Made in Delphi:The commandments of the seven sages you may visit: http://www.papasotiriou.gr/product/en-delfois-sofia   To order Greek Wisdom: The Land and the People you may visit: http://www.papasotiriou.gr/product/elliniki-sofia	The German poet Johann Wolfgang von Goethe, the first President of the USA, George Washington, the English Prime Minister Sir Winston Churchill, the French writer and philosopher Voltaire, the Austrian composer Wolfgang Amadeus Mozart, the Italian adventurer and author Giacomo Casanova, the English actor Peter Sellers, the Greek-American actor and film director Aristotelis (‘Telly’) Savalas, the Russian poet Alexander Pushkin, the Scottish biologist and pharmacologist Sir Alexander Fleming, the Swiss founder of the Red Cross Henry Dunant, the English writer Alexander Pope, the US actor John Wayne, the Hungarian composer Franz Liszt, the English poet and novelist Rudyard Kipling, the German poet, writer and philosopher Gotthold Ephraim Lessing, the Austrian composer Franz J. Haydn, and many other figures of international renown; one thing links them all: they were Freemasons. They were members of this brotherhood, and supporters of a philosophical system that seeks to answer the question posed by all thinking men: Who am I? Why am I here? What is the purpose of life? Freemasonry offers a way forward to all people who are genuinely seeking to find the meaning and purpose of life. It is an organization, a brotherhood, dedicated to philosophical enquiry and philanthropy. This anthology contains selected words of wisdom from internationally renowned Freemasons –poets, philosophers, writers, artists, politicians, scientists, painters, inventors, soldiers, journalists, industrialists, jurists, and entrepreneurs– from the founding of Freemasonry to the present day. A timeless and symbolic sample of the wisdom and thought of the Freemasons. Sample from the book       Other works by Dr. Panos Koronakis-Rohlf       Author’s biography   Dr. Panos Koronakis-Rohlf was born in Athens in 1961. He studied chemical engineering and continued for postgraduate studies at German-speaking Schools of Engineering in Austria, Switzerland and Germany. He holds a PhD in Biotechnology, and today he lives and works in Greece and Germany as the Chief Executive of a German multinational company manufacturing medical products. Apart from spending time with his family, he dedicates his free time to writing and photography. He is also engaged in charitable work, mainly through the Richard and Anne Rohlf Foundation, of which he is the President. He is the co-author of Ancient Greece and the Modern Manager (Kalendis, 2009), Wisdom Made in Delphi: The Commandments of the Seven Sages (Topos Books 2011) and Greek Wisdom: The Land and the People (Topos Books 2012).

Uranus: The Third Eye

The meaning of Uranus is to wake us up to a new perspective or insight that has been unconscious. It is the part of us that experiences a 'personal breakthrough'. A new discovery about ourselves that was unclear before. Uranus is like finally seeing life in high definition and everything  is much clearer, brighter and more vibrant. However, it also rules the many ups and downs of life, from the exciting, exhilarating, to chaotic disorder when everything feels as though it has been turned on its head.

With Uranus, the planet of breakthroughs, revolutions and progress, all traditional forms are shattered. When a person is under a tough (Conjunction, square and opposition) natal and transiting action of this planet it can bring about shattering disruptions and represents unpredictable change. It has a tendency for breaking bones, glass, and life structures. Life is never the same again, and where and how this kind of sudden unpredictability happens depends on Uranus' natal position and its planetary aspects.

Astrologer, Erin Sullivan, describes a Uranus transit as "having our reality shattered, split and scattered about." Uranus has a way of breaking things apart, freeing us from the binds that tie us, and things are overturned. Uranus is very much like a cyclone and blows everything apart. It creates this whirlwind effect through our lives so that nothing can be pinned down.

Those with Uranus prominent in the horoscope are often unusually clever, well educated with the capacity to offer deep, sharp and accurate revelations. Although many Uranians are rebels and enjoy shocking others, the planet longs to break through boundaries and limitations. Uranus moves at a speed that makes everybody else look slow, those with the planet powerfully aspected in their natal chart are magnetic, and the sky is the limit, achieving heights never before attained.

Uranus, the planet of raised awareness, asks us could we be the same as the gods, or are we just human beings destined to fumble around in the dark? The quest for truth opens up a new world for those seeking answers to universal questions.  The insurgent side of this planet seeks to break the rules, cause chaos, and uprisings in the name of change, progress and freedom. It holds sway over futuristic thinking and new ways of living, and a powerful rejection against the status qua in favour of a new birth. Moreover, they strongly oppose the idea of fate and control, and refuse to believe that there isn't an aspect of free-will. On the other hand, Uranus is prone to developing a fixation on the future at the expense of the present, usually because the individual feels intensely about the ability to 'choose freely' and in the way one wants to live.

With Uranus it rules all kinds of higher knowledge about our universe and that includes astrology, astronomy, science, mathematics, geometry, and technological advances. It offers a higher sight of the world, and governs over alternative approaches. Together with an extensive knowledge of unusual, progressive, experimental, and mystical knowledge, Uranus has been described as our 'third eye' and details many individual stories of awakening to the truth. It claims we have inbuilt ability to access infinite wisdom that opens up insights about our existence and is important knowledge for every human life, and it is comparable to a matrix of information connecting us to a complete map.

    Tarot doctrine gives us a clue for understanding the significance of the "All Seeing Eye." The Tarot Key 0, The Fool, is regarded as the summary of all the tarot keys.There is a special symbol on this Tarot key; we are referring to the "open eye" subtly encrypted on the Fool's wallet precisely where the lock of the purse is located. The open eye on the flap of the wallet hints at the awakening of a higher vision to tap the subconscious mind. ..In Quablistic Astrology it is assigned to the pineal gland; however the higher octave of this planet is Uranus, and to Uranus, Tarot Key 0, The Fool, is attributed. Again in this picture is encrypted an entire wisdom that would require an entire volume to exhaust all its meaning.

    According to esoteric astrology tradition "The All Seeing Eye" represents the "third eye" or the pineal gland in the human body which is located between the eyebrows....In Free Freemasonry god is called the Great Archtect of the Universe. This title immediately immediately brings to mind the old maxim familiar in metaphysical circles "In the beginning God geometrized." Symbolically the fundamental tools of the Great Architect are the squares and compasses. The first is an instrument to measure space and the second allows one to draw a circumference which is the symbol of the zodiac---time. The Dawning of the Golden Age of Aquarius, Redefining the Concepts of God, Man and The Universe.

- See more at: http://theastrologyplace.blogspot.gr/2013/10/uranusshattered-glass-third-eye.html#sthash.P3TbeBfp.dpuf

The Schizophrenic/Mental Illness- Neptune in the 12th House

Jung wrote that Schizophrenia (loss of contact with reality) develops in people with a well developed unconscious and a weak ego. The psychiatrist believed that the only difference between a' normal person' and a person with extreme mental illness is that the split-off psychic fragments of the unconscious overtake consciousness completely.

In this case, taking the psychologist's view of this illness into consideration, astrologers would need to examine a powerfully aspected Neptune in the chart and/or 12th house planets where the sense of self is dissolved. Moreover, Jung concluded that mental illness is a loss of will and he would often send his patients home in the hopes that by throwing them into the swimming pool they would learn how to swim.

If mental illness, like Jung suggests, is controlled by the unconscious it is likened to being asleep and helpless with loved ones around screaming at the individual to wake up, and it can be a living nightmare for everyone involved. Neptune, Pisces and the 12th house rule over sleep, the unconscious, hypnosis, trances, and escaping reality. It is also related to self-undoing or bondage, and the unacknowledged aspects of ourselves.

Hospitals, asylums, areas of isolation have always been connected to the 12th house in the natal chart. A hospital exists to serve and help the public, and it includes voluntary work. It also means helping those in greater need, and has been called the path to illumination. Furthermore, it is a place for those with mental illness to be given treatment and shelter. People are brought here for recovery and healing and it is an aid for those suffering from mental disorders, substance abuse, suicidal feelings. A hospital is the place we go when we need to be cared for nurtured and put back together again. It is an area way from society for those with out-of-control emotional experiences, hyper emotional responses so overcharged that they overpower all aspects of the personality, behavior, thoughts and patterns.

The story of Christine Sizemore is interesting for those wanting to explore the astrology of mental illness further, Neptune and 12th house planets. The American Schizophrenic has been diagnosed with 22 personalities. The personalities had various names: the blind lady, the virgin, the banana split girl, and the mute. Through deep therapeutic work, eventually all of these personalities were integrated into one. The cause of the splitting was due to traumatic events in her childhood, which happened before she reached two years old. Christine has Neptune in the 12th House conjunct the Ascendant and square the Moon/Venus conjunction.

Charles Carter, The Encyclopedia of Astrology, claims that Schizophrenic and mental illnesses in general, are visible in horoscopes with a great deal of negative aspects. The Moon and Mercury are often in negative aspects to Mars and Uranus. The 12th house is prominent, and he also notes the 22nd degree of Pisces is most related to schizophrenia.

Another case of a man suffering with Schizophrenia is found in The Astrologic Research on Schizophrenia, and he notes an angular Neptune in the 12th house square to the Moon. In addition, a further example of this mental illness is given, and the individual also has Neptune in the 12th house square Saturn in the 3rd house.

    Neptune here makes them incredibly sensitive to the forces operating in the unconscious...Neptune in the 12th can be a symbol of the descent into schizophrenia or other related psychiatric disorders. The necessity of providing and carving out a living for themselves and learning how to cope with mundane life is sacrificed for seclusion. The 12th house is the house of self-undoing and planets here are in danger of becoming the victim/scapegoat for far reaching family conflicts. There may also be emotional, mental, drink and drug problems in the family history.


In the case of one woman with Saturn in the 12th house opposite Pluto, she committed suicide through deep depression. Both Saturn and Pluto represent our frustrated desires and it is in these areas that we are most likely to feel blocked, isolated and alone. Where Saturn and Pluto are located in the chart is where we are likely to feel the universe is working against us. It can put us in a state of physical, emotional and mental depression and shows where our energy can get stuck. The 12th house in the horoscope represents a lack of control, chaos and feeling emotionally overwhelmed.

The 12th house actually contains our repressed psychic contents that often spill out during Neptune transits. When the flood gates of the unconscious open, all of those repressed images surface. They can come out as hallucinations, confusion, and delusions distorting an individual's reality. Everything that falls into the unconscious can be things that we have simply forgotten/selective memory and all the things that we have suppressed in the personality.

The unconscious has been described as timelessness and the 12th house rules our ancestors. An Australian word aljira means dreams and ghost land and the time in which our ancestors lived and still live.The 12th house rules many of the loss fragments of life itself and it can be accessed by those who are particularly psychic to this realm, through dreams and visions. It has also been said that the nature of schizophrenia is proof that this archaic unconscious exists.

Neptune, Pisces, and 12th house people work impressively with art and images and it links back to their unique ability to work with the unconscious, which is a picture-language. All of these expressions originate from a deeper source than the conscious mind can fathom. Writing, painting, photography, drawing and sculpture are all ways of connecting the self to the unconscious it also used heavily in therapy work.

Diagnosing mental illness is outside the astrologers capability. We see Neptune in the horoscope of people with high emotional intelligence, compassion and tapped into a source of inspiration and creativity with deep spiritual insights. We also see the chaotic side of Neptune, making everything indistinct and hazy, and one can find themselves in the thick fog of Neptune all too easily. It is not difficult to find ourselves in a similar place when Neptune is involved and how many of us are self-medicating anyway through drugs, television, and alcohol to escape from reality? The difference is we don't retreat all the way...
- See more at: http://theastrologyplace.blogspot.gr/2013/11/the-schizophrenicmental-illness-neptune.html#sthash.zQBfgf5O.dpuf

Pluto, Scorpio and the 8th House: The Shadow Side of Human Beings/Emotional Wounding

The 8th house in astrology deals with the aspect of self-confrontation, and often involves a method of self-investigation and deep analysis. It is the place where we hold up a "psychological mirror". The process of analysis involves the need to'dig up the old stuff'. Commonly the 8th house rules over psychology, and those with with Pluto heavily aspected, Scorpio and/or 8th house planets in the natal chart are often masters at drawing out the secrets of others, It usually represents how we handle all the deep stuff.

Many people argue over whether we should go stirring up what is down below, maybe we pushed it down for a reason. Perhaps we should let sleeping dogs lie. However, it is here where life demands that we give an open, honest and psychological approach to the issues involved.

Many times we are left with little choice but to confront what has been suppressed in the personality, and these meetings usually occur with the more disturbing aspect of the self, and it can be fraught with painful encounters. It takes an individual on a journey through their shadow self, delving deeper into the darker levels of the psyche. In addition, it contains the parts of us we have repressed, denied, rejected. For the most part, this involves our wounds. It is the place of emotional scarring and it is in this area where we transfer baggage onto partners, hoping they will heal us and take some of the load. The 8th house rules over intimate partners, sex and involves the sharing of resources. More profoundly it involves the sharing of feelings and represents all of our deep vulnerabilities, insecurities and fears about entering into a relationship.

When we join forces with another we bring together individual values, and past experiences. Indeed it is most commonly blocked off emotions that appear in the area of intimate relationships. Emotions that have been ignored, but are still bothering us and screaming out to be heard coming out out in fits of rage, personal conflicts and self-destructive behavior. Often these unconscious feelings surface and the person will subconsciously be driven to try and provoke an argument, create a scene, make trouble in order to unleash all of those powerful emotions that have been left dealt with: early domestic abuse, sexual abuse, power and control, manipulation and neglect.

In psychology it is believed that feelings laying dormant in the personality and look for a stage to act out upon. We have all heard the saying, "What possessed you". When we witness those close to us acting self-destructively, involved in a violent relationship, acting out angry feelings they are red flags indicating that deeper problems are at work. Many times it is these toxic states of emotions that need to be exorcised, so that we don't have to act out compulsively, violently or obsessively.

As uncomfortable as it may be to recognize sometimes we provoke violent emotional outbursts in others because our own feelings are far too threatening and these powerful emotions control us from within. The 8th house is a foreboding place where our fears and wounds gape. Our emotional landscape within this realm is like a minefield that goes off immediately when it is tripped.  Letting go of old emotions helps the person to evolve, grow and change.

In life many Plutonian people want to remain as hidden as possible and in the shadows as possible, and unrevealing. Sometimes they close off because of overwhelming life experiences/early trauma and they get trapped under the "psychological debris" and block these aspects from the mind as a way of surviving. Pluto's house, Scorpio and 8th house planets  all rule over trauma, and can sometimes be descriptive of event happening to us that filled us with fear, helplessness or horror. We may hold a lot of guilt and questioning over whether they could have changed events. Did the individual let it happen? Could there have been any action big or small that could have changed what occurred? An early traumatic and deeply wounding even can haunt us through flashbacks, nightmares, and thoughts and memories associated with it.

The act of releasing all blame, shame and responsibility is akin to throwing a piece a paper into the fire. By letting it go up in smoke there is an immediate sense of lightness. It is through Pluto, Scorpio and 8th house planets that people develop psychological healing,  psychic gifts of a profound kind, helping others shed light on areas of life they refuse to see. Psychology brings things to the surface to be healed, and in doing so they lose their power over the individual. In fact, the 8th house could be termed the house of 'unfinished emotional business' since it is a water house. It works in this way because there are usually emotions that have not been healed from the past. The emotional wounds that keep us stuck in a cycle of unhealthy relationships, and involves emotions such as jealousy, anger, hatred and fear. Instead of feeling powerless over the force of such emotions we need to regain power.

The 8th house and Pluto rules over what gets handed down to us by our family. It also represents the kind of baggage that keeps us chained in unhealthy patterns of abuse, addiction and difficult relationships. Most people have unresolved conflicts from childhood, some to a greeter degree than others . When we lose the baggage of childhood we feel lighter, with a new sense of freedom releasing us from the bonds of the past. The feeling of coming out the other side alive again. Pluto blockages in the personality if left unresolved will manifest in compulsive behaviors and show up depression, relationship conflicts and panic attacks. It often comes back through events provoking the individual to look deeper into the soul. Many times the person is compulsively drawn to situations that re-create earlier traumas.

A venturing into the underworld of such emotions is the goal of transforming consciousness, and Pluto's lower level of life has been described as the bowels of the universe. It is also imaged as the Dark Night of the Soul, the abyss, the coldest winter and the black labyrinth and its soul purpose is to help us emerge as a person reborn. It often it involves slaying the dragon, a term used to describe an individual battling with inner demons such as chemical addiction, depression, violence, and another person. The journey through the underworld that often occurs through major transits of Pluto in the natal chart involves these destructive complexes: If the intimidating, abusive, possessive individual appears outside it is usually symbolizing something that is stopping us from growing on the inside.

The self-destructive nature of Pluto, Scorpio and 8th house planets seem to be rooted in something far deeper than one can fully understand. In many studies it has been found that a high number of sexual abuse victims self-mutilate, and so many times it links back to something in the past that is still hurting us. Self-harm, suicide, addictive and compulsive tendencies are all methods of self-destruction. Often defense mechanisms of Pluto involve shutting down, feeling numb, and becoming withdrawn. They become so self-protective that they isolate themselves. When feeling wounded the common way to deal with it is to retreat, isolate oneself and look deep inside.

Many times Pluto/Scorpio's emotions (fixed, water sign) have been described as an iceberg, and just like the glacier we only see parts of an iceberg on the surface, but there is a whole lot more going on underneath. Sometimes the icy strength of the Plutonian masks the depth of emotions lurking below. This is why confronting a Pluto person needs to be done carefully because the enormity of their emotions are invisible to others. An iceberg is much larger than it appears to be. The individual will be struggling a host of emotions from jealousy, hatreds, anger, turbulent passions, shame, resentment, and humiliation. Beneath the surface of a Pluto person lies a mountain of pain.

Jealousy in relationships circles around the fear of abandonment, another Pluto issue. It has a great deal to do with loss, humiliation and betrayal all of the things feared in the 8th house. The feeling of jealousy also produces  pain, drama, and tragedy. It relates to hatred, murder, and suicide. All of these are terms are familiar with what we know about Pluto, Scorpio and the 8th house. The more overwhelming the trauma from the past and the amount of time emotional wounding has been left unresolved usually means there is a more extreme type of jealousy that occurs. In the natal chart Pluto rules what is called hyper-arousal and its a state of fear, that puts the person on hyper-alert at the sign of danger. Everything in the 8th house is felt more intently, passionately and violently.

A psychology joke that fits in well with Pluto's area of growth goes like this: How many psychiatrists does it take to change a lightbulb? The answer: Only one, but the light bulb must genuinely want to change. Inside of us we have this mysterious, spiritual, eternal self that holds all the treasure, wisdom, and gold we need. We can't shout at our shadow and demand it to let go, and force growth, and heal wounds overnight. It takes a long time to even see a speck of gold during the process. Pluto in mythology, is connected to Hades, Lord of the Underworld. He rules over wealth, the kind that is earned through digging deep. If it wasn't so valuable it wouldn't be as hard to find. We usually have to go through hell, dig through dirt and a lot of shit before we reach the light, and is not until the Pluto person learns to heal themselves of emotional wounds and release the shadow that they are able to help others.

- See more at: http://theastrologyplace.blogspot.gr/2013/11/pluto-scorpio-and-8th-house-shadow-side.html#sthash.INpOiPCv.dpuf

Moon-Neptune Aspects - Fantasy Video

FAMOUS FREEMASONS SAID BY PANOS KORONAKIS

An anthology of famous Freemasons' quotations. The German poet Johann Wolfgang von Goethe, the first President of the USA, George Wasington, the English Prime Minister Sir Winston Churchill, the French writer and philosopher Voltaire, the Austrian composer Wolfgang Amadeus Mozard, the Italian adventurer and author Giacomo Casanova, the English actor Peter Sellers, the Greek-American actor and film director Aristotelis (Telly) Savalas, the Russian poet Alexander Pushkin, the Scottish biologist and pharmacologist Sir Alexander Fleming, the Swiss founder of the Red Cross Henry Dunant, the english writer Alexander Pope, the US actor John Wayne, the Hungarian composer Franz Liszt, the English poet and novelist Rudyard Kipling, the German poet, writer and philosopher Gotthold Ephraim Lassing, the Austrian composer Franz J. Haydn, and many other figures of international renown; one thing links them all: they were Freemasons. They were members of this brotherhood, and supporters of a philosophical system that seeks to answer the question posed by all thinking men: Who I am? Why am I here? What is the purpose of life?


 Dr. Panos Koronakis-Rohlf was born in Athens in 1961. He studied chemical engineeiring and continued for postgraduate studies at German-speaking Schools of Engineering in Austria, Switzerland and Germany. He holds a Phd in Biotechnology. and today he lives and works in Greece and Germany as the Chief Executive of a German multinational company manufacturing medical products. Apart from spending time with his family, he dedicates his free time to writing and photography. He is also engaged in charitable work, mainly through the Richard and Anne Rohlf Foundation, of which he is the President. He is the co-author of Ancient Greece and the Modern Manager (Kalendis, 2009), Wisdom Made in Delphi: The Commandments of the Seven Sages (Topos Books 2011) and Greek Wisdom: The Land and the People (Topos Books 2012).

Η κοσμολογική περίοδος της Αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας

ν Γιάννης Φαίλτωρ

Το πιο άμεσο πλαίσιο των αρχών της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας το έχει σχηματίσει η κοσμογονική ποίηση, που προσπάθησε να παρουσιάσει με μυθικό περίβλημα την προϊστορία της δεδομένης κατάστασης του κόσμου και να εκφράσει έτσι τις αντιλήψεις που επικρατούσαν αναφορικά με την αέναη μεταβολή των πραγμάτων σε μορφή διηγήσεων για τη γέννεση του κόσμου. Κατά την παρουσίαση αυτή, όσο πιο ελεύθερα άρχιζαν να αναπτύσσονται οι προσωπικές απόψεις, τόσο υποχωρούσε το μυθικό στοιχείο της εποχής, για χάρη του τονισμού αυτής της μονιμότερης κατάστασης, ώσπου τελικά πρόβαλε το ερώτημα ποια ήταν η πρώτη αιτία (ἀρχὴ) που διατηρείται σταθερή σ’ όλη αυτή τη χρονική εναλλαγή και πως μεταβάλλεται στα επιμέρους πράγματα ή πως αυτά ξαναγυρίζουν σ’ εκείνη.

Προς την κατεύθυνση αυτή εργάστηκε αρχικά η σχολή των φυσιολόγων της Μιλήτου τον 6^ο αιώνα π. Χ, από την οποία μας είναι γνωστοί, ως οι τρεις κύριοι εκπρόσωποί της, ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος και ο Αναξιμένης. Βάσεις τους ήταν ορισμένες γνώσεις τις οποίες είχαν συγκεντρώσει από πολύ παλιά οι θαλασσοπόροι Ίωνες, και πολλές δικές τους – συχνά λεπτότατες – παρατηρήσεις· στηρίχτηκαν ασφαλώς και στην πείρα των λαών της Ανατολής, ιδιαίτερα των Αιγυπτίων, με τους οποίους είχαν πολύ στενές σχέσεις. Οι γνώσεις αυτές συγκεντρώνονταν με νεανικό ζήλο. Το ενδιαφέρον στρεφόταν κυρίως στα ερωτήματα σχετικά με τη φύση, ιδιαίτερα σχετικά με τα φαινόμενα που αναφέρονταν στα πρωταρχικά φυσικά στοιχεία, που για την εξήγησή τους διατυπώνονταν πολλές υποθέσεις, παράλληλα όμως  και σε γεωγραφικά και αστρονομικά, κυρίως, προβλήματα, όπως το σχήμα της γης, η σχέση της με το ουράνιο στερέωμα, η φύση του ήλιου, της σελήνης, των πλανητών, καθώς και το είδος και η αιτία της κίνησή τους. Αντίθετα, δε συναντούμε παρά αδύναμες ενδείξεις για μια γνωστική προσπάθεια προσανατολισμένη στον οργανικό κόσμο και τον άνθρωπο.

Οι προσπάθειες όμως των Μιλησίων να προσδιορίσουν την ενιαία αρχή του κόσμου οδήγησαν ήδη με τον Αναξίμανδρο πιο πέρα από το χώρο της εμπειρίας, στην κατασκευή μιας μεταφυσικής ερμηνευτικής έννοιας, της έννοιας του «ἀπείρου», και έστρεψαν έτσι την επιστήμη από την έρευνα των δεδομένων προς τι εννοιολογικές θεωρήσεις. Ενώ ο Ξενοφάνης, ο θεμελιωτής της ελεατικής σχολής, από τη φιλοσοφική έννοια της ενότητας του κόσμου έβγαλε τα συμπεράσματα που προέκυπταν για τη θρησκευτική συνείδηση, ο Ηράκλειτος, παλεύοντας σκληρά, συνέτριψε με σκοτεινές, θρησκευτικά χρωματισμένες θεωρήσεις τις προϋποθέσεις για την αποδοχή μιας σταθερής ουσίας, και δεχόταν ένα μόνο νόμο της μεταβολής των πραγμάτων ως έσχατο περιεχόμενο της γνώσης. Από την άλλη όμως μεριά η ελεατική σχολή, με κύριο εκπρόσωπό της τον Παρμενίδη, έπλασε, το ίδιο αυστηρά, την έννοια του είναι· την έννοια αυτή – στην επόμενη γενιά της σχολής – την υπερασπίστηκε ο Ζήνων, και μόνο με τον Μέλισσο αποδυναμώθηκε κάπως ο απόλυτος χαρακτήρας της.

Σύντομα εμφανίστηκαν διάφοροι ερευνητές που επανέφεραν στο προσκήνιο το ενδιαφέρον για την επιστήμη που ερμηνεύει τη φύση, το οποίο είχε παραμεριστεί από την ανάπτυξη των πρώτων μεταφυσικών αντιθέσεων. Προς αυτό το σκοπό επιδίωξαν και πάλι, με πιο διεξοδικό τρόπο, να πλουτίσουν τις γνώσεις τους, στρέφοντας τώρα περισσότερο την προσοχή τους σε παρατηρήσεις, ερωτήματα και υποθέσεις από την περιοχή της οργανικής φύσης και προσπαθώντας να μεσολαβήσουν με τις ερμηνευτικές θεωρίες τους στις εννοιολογικές αντιθέσεις του Ηράκλειτου και του Παρμενίδη.

Από αυτές τις ανάγκες γεννήθηκαν γύρω στα μέσα του 5^ου αιώνα π. Χ., διαδοχικά και με κάποιες θετικές αλλά και εχθρικές μεταξύ τους σχέσεις, οι θεωρίες του Εμπεδοκλή, του Αναξαγόρα και του Λεύκιππου, του ιδρυτή της ατομικής σχολής των Αβδήρων. Η πολυμορφία των θεωριών αυτών και η πρόδηλη αλληλεξάρτησή τους αποδείχνουν – αν λάβουμε υπόψη ότι τα επί μέρους άτομα και οι σχολές χωρίζονταν από μακρινές αποστάσεις – μια μεγάλη ζωντάνια στην ανταλλαγή απόψεων και στη φιλοσοφική κίνηση· η εικόνα αυτή γίνεται ακόμη πιο πλούσια όταν αναλογιστούμε ότι η παράδοση που έχουμε μπροστά μας δεν έχει προφανώς διατηρήσει παρά μόνο την ανάμνηση για τα περισσότερα σημαντικά πράγματα και ότι στην πραγματικότητα κάθε όνομα από αυτά που μας είναι γνωστά σημαίνει έναν ολόκληρο κύκλο επιστημονικής εργασίας.

Ιδιότυπα ξέχωρη θέση κατείχαν την ίδια περίοδο οι πυθαγόρειοι. Και αυτοί καταπιάστηκαν με το μεταφυσικό πρόβλημα που προέκυψε από την αντίθεση του Ηράκλειτου με τους Ελεάτες, αλλά πίστευαν πως τη λύση του θα την έβρισκαν με τη βοήθεια των μαθηματικών. Με τη θεωρία των αριθμών, που πρώτος γραμματειακός εκπρόσωπός της μας είναι γνωστός ο Φιλόλαος, οι πυθαγόρειοι πρόσφεραν πολλά σημαντικότατα κίνητρα στην παραπέρα πορεία της σκέψης. Επίσης η αρχική ηθικοθρησκευτική τάση του Συνδέσμου των πυθαγορείων γινόταν αισθητή στις διδασκαλίες τους, όπου οι αξιολογικοί καθορισμοί καταλάμβαναν μεγάλο μέρος της θεωρητικής σκέψης. Βέβαια δεν επιχείρησαν, όπως άλλωστε και ολόκληρη η φιλοσοφία της περιόδου αυτής, να πραγματευτούν επιστημονικά τα ηθικά προβλήματα, αλλά στην κοσμολογία, την οποία θεμελίωσαν στις αστρονομικές τους παρατηρήσεις (που ήταν πολύ ανεπτυγμένες χάρη στα μαθηματικά), έχουν εισχωρήσει αισθητικά και ηθικά  συνάμα στοιχεία.

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, ΜΙΕΤ, 1986

Μαθήματα από την επαναστατική δράση του Ροβεσπιέρου

Πώς να σώσετε την επανάστασή σας χωρίς να χάσετε το κεφάλι σας

Οι δημοκρατικοί επαναστάτες αντιμετωπίζουν πάντα το ίδιο πρόβλημα: πώς να αντικαταστήσουν την παλιά τάξη χωρίς, όμως, να αναπαράγουν τα λάθη της. Μια νέα βιογραφία του Γάλλου επαναστάτη Μαξιμιλιανού Ροβεσπιέρου αποκαλύπτει ότι οι σημερινοί ριζοσπάστες θα μπορούσαν να μάθουν από την αποτυχία του Ροβεσπιέρου να επιλύσει αυτό το πρόβλημα.

Του Patrice L. R. Higonnet*

Η επαναστατική Γαλλία το 1794 ήταν ένα χωνευτήρι, που συνδύαζε όλα τα στοιχεία τα οποία θα ενσωματώνονταν στην δυτική πολιτική κατά τον δέκατο ένατο και τον εικοστό αιώνα. Όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στο Παρίσι. Ανάλογα με το ποιος το μελετούσε, ο Ροβεσπιέρος ήταν είτε ένας ήρωας είτε ένας κακοποιός. Ο Ροβεσπιέρος, αρχικά ένας αφανής δικηγόρος από τη βόρεια Γαλλία, μέσα σε τέσσερα μόλις χρόνια μεταμορφώθηκε, ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν, στον επικεφαλής αρχιτέκτονα της μετάβασης από το παλαιό μισητό καθεστώς σε μια αβέβαιη νέα τάξη πραγμάτων. Αυτή η νέα τάξη απειλήθηκε από την εισβολή στρατών από τις γειτονικές χώρες, από αντεπαναστάτες στην περιοχή Vendée και από έντονες διαφορές εντός των τάξεων των επαναστατών, συμπεριλαμβανομένης της φατρίας των Ιακωβίνων στην οποία ανήκε ο Ροβεσπιέρος. Η Καθολική και συντηρητική Δεξιά φοβήθηκε την ιδέα μιας δημοκρατίας και επιθυμούσε την επάνοδο στη σταθερότητα. Η Αριστερά ήθελε να δημιουργήσει μια ενάρετη κοινωνία – αλλά απλώς ήθελε και περισσότερο ψωμί. Καλώς ήρθατε στη σύγχρονη πολιτική…

Αδυσώπητος στις επιθέσεις του εναντίον όλων εκείνων τους οποίους κατηγόρησε ότι θέλησαν να σταματήσουν την επανάσταση και ατρόμητος στις καταγγελίες του κατά της διαφθοράς, ο Ροβεσπιέρος εξασφάλισε μια θέση στην 12μελή Επιτροπή Δημόσιας Ασφάλειας η οποία χρησίμευσε ως η εκτελεστική εξουσία της κυβέρνησης από το 1793 ως το 1794. Από τη θέση αυτή ασκούσε τεράστια εξουσία. Αλλά το περιθώριο των ελιγμών του ήταν, στην πραγματικότητα, αρκετά στενό. Ο Ροβεσπιέρος αντιμετώπιζε τα ίδια διλήμματα που έχουν προβληματίσει όλους τους δημοκρατικούς επαναστάτες έκτοτε: πώς να υπερασπιστεί τις υπάρχουσες περιουσίες και παράλληλα να επιδιώκει, επίσης, τα οικουμενικά δικαιώματα, πώς να εξισορροπήσει τα ατομικά δικαιώματα με εκείνα της ευρύτερης κοινότητας και πώς μπορεί να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα σύμφωνο με τα επαναστατικά ιδανικά χωρίς να χρειαστεί η προσφυγή σε μέσα που θα αναπαράξουν τις αμαρτίες της παλιάς τάξης πραγμάτων. Μοιραία, ο Ροβεσπιέρος επέλεξε να επιλύσει αυτό το πρόβλημα με το να προσπαθήσει να επιβάλει την ενάρετη πολιτική ζωή στη γαλλική κοινωνία με τη βία.

Η απάντηση του Ροβεσπιέρου στην (πραγματική ή φανταστική) αντίσταση ήταν, σύμφωνα με την διατύπωση του Χέγκελ να κόψουν κεφάλια, σαν να ήταν λάχανα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της Τρομοκρατίας, περίπου 17.000 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο στην γκιλοτίνα. Δεκάδες χιλιάδες φυλακίστηκαν. Και για να ειπωθούν όλα, εκατοντάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των εμφυλίων πολέμων που ακολούθησαν την επανάσταση και οι οποίοι έληξαν μόνο με την άνοδο του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην εξουσία το 1799.

Γιατί ο Ροβεσπιέρος ακολούθησε τον δρόμο του τρόμου (ή της «Τρομοκρατίας», ενός όρου που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε πολιτικό πλαίσιο από τους εχθρούς του Ροβεσπιέρου για να περιγράψουν τις μεθόδους του); Η νέα βιογραφία από τον Peter McPhee έχει ως στόχο να ξεμπερδέψει τα προσωπικά και τα ψυχολογικά κίνητρα που σχηματοποίησαν τις πράξεις του Ροβεσπιέρου. Αλλά υπενθυμίζει επίσης στους αναγνώστες ότι ο Τρόμος προέκυψε από τα ερωτήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι επαναστάτες – συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που προσπαθούν να φτιάξουν τον καινούργιο κόσμο σήμερα.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΕΒΑΛΕ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΩ

Για να καταλάβει τον Ροβεσπιέρο, πρέπει κανείς να δει την Γαλλική Επανάσταση με τραγικούς όρους. Η επανάσταση δεν διολίσθησε στην Τρομοκρατία λόγω του ζήλου των επαναστατών στην επιδίωξη της «Ελευθερία, Ισότητας και Αδελφοσύνης» (σ.σ.: liberté, égalité, fraternité, όπως ήταν το βασικό σύνθημα των επαναστατών). Αντίθετα: διολίσθησε επειδή μέχρι τον Ιούλιο του 1794 η συντριπτική πλειοψηφία των επαναστατών δεν ήθελε πλέον να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, των οποίων οι άμεσες συνέπειες για τους ίδιους, όπως φοβούνταν, μπορεί να ήταν η δήμευση της περιουσίας τους ή η γκιλοτίνα ή και τα δύο. Πράγματι, από την στιγμή που κατέλαβαν την εξουσία, οι Ιακωβίνοι αποδείχθηκαν εντελώς ανίκανοι να επιλύσουν τις αντιφάσεις του δικού τους επαναστατικού προγράμματος.

Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι η επανάσταση είχε επηρεαστεί από τις εσωτερικές συγκρούσεις του Ροβεσπιέρου. Ο Ροβεσπιέρος απεχθανόταν τη βία και ήταν αντίθετος με τη θανατική ποινή. Ωστόσο, ο ίδιος επέμενε, ενάντια σε όλες τις ενδείξεις, να πιστεύει ότι τσακίζοντας τις αόρατες (και συνήθως φανταστικές) συνωμοσίες και εκτελώντας τους αντιπάλους του θα λύσει τα προβλήματά του και εκείνα της επανάστασης.
Ο McPhee παραδέχεται ότι ο Ροβεσπιέρος ήταν τελικά παρανοϊκός και έκανε σοβαρά λάθη όταν έκρινε τα πράγματα. Δεν ήταν, όμως, «το συναισθηματικά καχεκτικό, αυστηρά πουριτανικό και παγερά σκληρό τέρας της ιστορίας και της λογοτεχνίας». Για τον McPhee, δεν ήταν ο Ροβεσπιέρος που κατέστρεψε τη Γαλλική Επανάσταση: ήταν η επανάσταση που έφερε έναν αξιοπρεπή, ειλικρινή και σκληρά εργαζόμενο δημοκράτη στην καταστροφή του.

Αλλά ο McPhee δεν έχει πολλά να πει για το γιατί δημιουργήθηκε εξαρχής η Γαλλική Επανάσταση ή για το γιατί προχώρησε τόσο αδυσώπητα. Οι περισσότεροι ιστορικοί έχουν στηριχθεί στις ντετερμινιστικές (σ.σ.: αιτιοκρατικές) εξηγήσεις των βαθύτερων αιτίων της επανάστασης για να εξηγήσουν την τροχιά της. Για κάποιους της Αριστεράς, όπως ο συγγραφέας Jean Jaurès και ο ιστορικός Albert Mathiez, το 1789 ήταν ένα κρίσιμο βήμα σε μια προλεταριακή ώθηση που θα οικοδομούσε την δύναμή της στις ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 1848, στην Παρισινή Κομμούνα του 187, και τις ρωσικές επαναστάσεις του 1905, πριν τελικά αποδώσει καρπούς το 1917, όταν η Ανατολή ήταν Κόκκινη και η Δύση ήταν έτοιμη (σ.σ.: λογοπαίγνιο στην αγγλική γλώσσα, The East was Red and the West was ready). Για άλλους, όπως ο Alexis de Tocqueville, η φύση της Γαλλικής Επανάστασης αποκαλύφθηκε περισσότερο από την σύνδεσή της με το παρελθόν, παρά με την αποσύνδεσή της. Το 1789, το παλαιό καθεστώς πέθανε για να μην ξαναγεννηθεί ποτέ. Αλλά η επανάσταση που το κατέστρεψε απέτυχε επίσης παταγωδώς, διότι οι Γάλλοι ήταν ανίκανοι να αυτοκυβερνηθούν, διεφθαρμένοι όπως ήταν από τις κακές συνήθειες που γεννήθηκαν από αιώνες απολυταρχικής μοναρχίας.

Σε αυτή τη συζήτηση, η ηπίως δηλωθείσα προτίμηση του McPhee είναι να δει την επανάσταση – και, κατ’ επέκταση, τον Ροβεσπιέρο – ως ένα διαρκές πρότυπο για όλους εκείνους που λαχταρούν τον αστικό ρεπουμπλικανισμό (σ.σ.: δηλαδή την δημοκρατία). Για το σκοπό αυτό, ο McPhee αναφέρει τον Γάλλο ιστορικό Georges Lefebvre, ο οποίος έγραψε ότι «ο Ροβεσπιέρος θα πρέπει να περιγραφεί ως ο πρώτος που υπερασπίστηκε τη δημοκρατία και την καθολική ψηφοφορία … ο ατρόμητος υπερασπιστής της Επανάστασης του 1789 που κατέστρεψε την κυριαρχία της αριστοκρατίας στη Γαλλία».

Συμπαρατασσόμενος με αυτήν την άποψη, ο McPhee ισχυρίζεται ότι η επανάσταση μετατοπίστηκε από την γιορτή της αδελφότητας μετά την πτώση της Βαστίλης το 1789-90 στην δολοφονική τρομοκρατία και τον εμφύλιο πόλεμο του 1793-94, επειδή η αφοσίωση του Ροβεσπιέρου στις αρχές της δημοκρατίας, δυστυχώς, δεν ήταν κοινή. «Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης», γράφει ο McPhee, ο Ροβεσπιέρος «είχε δει αυτούς τους οποίους είχε εμπιστευτεί να προδίδουν την εμπιστοσύνη του συμβιβαζόμενοι ή καταφεύγοντας στην δολιότητα». Έτσι, για να σώσει την επανάσταση από τον εαυτό της, ο Ροβεσπιέρος έπρεπε να ενεργήσει όπως ενήργησε.

ΥΠΕΡ ΑΥΤΗΣ ΠΡΙΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ

Αλλά ο McPhee έχει απογοητευτικά πολύ λίγα να πει περί της ηθικής ευθύνης του Ροβεσπιέρου για τις εκτελέσεις και την αιματοχυσία της Τρομοκρατίας. Θα μπορούσε να είναι αλήθεια, βέβαια, ότι, εάν ο Ροβεσπιέρος ήθελε να διατηρήσει την εξουσία του δεν είχε καμία άλλη επιλογή από το να υιοθετήσει την βίαιη καταστολή. Αυτό, όμως, δεν εξηγεί γιατί το έκανε τόσο βάναυσα. Προηγούμενοι βιογράφοι έχουν προτείνει όλα τα είδη των ψυχολογικών εξηγήσεων. Αλλά ο McPhee τις βρίσκει μη πειστικές. «Δεν υπάρχει τίποτα στα στοιχεία που έχουμε για τις δράσεις και τις πεποιθήσεις του Ροβεσπιέρου πριν τον Μάιο του 1789, που να δώσει σε κάποιον τη δυνατότητα να προβλέψει ότι, σε συγκεκριμένες περιστάσεις, θα θεωρήσει την καταστολή και την θανατική ποινή ως την απάντηση στους διαφωνούντες», γράφει.

Ο McPhee, ωστόσο, σκαλίζει την ταραγμένη παιδική ηλικία του Ροβεσπιέρου, τα κυρίαρχα γεγονότα της οποίας ήταν ο θάνατος της αγαπημένης του μητέρας όταν ήταν επτά ετών και η ντροπιαστική και καταστροφική εγκατάλειψη της οικογένειας από τον πατέρα του αμέσως μετά, ο οποίος άφησε τον νεαρό Μαξιμιλιανό, τον ακόμη νεώτερο αδελφό του και την αδελφή τους να μεγαλώσουν με διάφορους συγγενείς. Παρά το γεγονός ότι ο McPhee δεν το πράττει, είναι δυνατό να συναχθεί το συμπέρασμα ότι αυτή η ταραγμένη παιδική ηλικία βοήθησε να γίνει ο Ροβεσπιέρος ένας άνθρωπος που όσο αγάπησε τόσο και μίσησε την αστική ζωή και την εξουσία και ο οποίος έτεινε να επιλύει τα προσωπικά και επαγγελματικά προβλήματά του με το να τα γενικεύει όσο καλύτερα μπορούσε, αναβιβάζοντάς τα από ένα αδιάλυτο, καθημερινό και υλικό πλαίσιο σε ένα υψηλότερο επίπεδο, στο οποίο ο ίδιος δεν είχε ποτέ λάθος. Σε πολιτικό επίπεδο, το πιο προφανές παράδειγμα αυτής της ψυχολογικής συνήθειας ήταν η αναλλοίωτη επιμονή του ότι κάτι που μπορεί να μοιάζει αρχικά με εγκληματική πράξη από μια φατρία – για παράδειγμα, η κατάληψη της εξουσίας από τους Ιακωβίνους – ήταν στην πραγματικότητα ένα εθνικό και διεθνιστικό κίνημα. Ίσχυσε, βέβαια, το αντίθετο όταν αντιμετώπισε τις πράξεις των εχθρών του. Πρακτικά, αυτό το είδος της αυτο-εξαπάτησης επέτρεψε στον Ροβεσπιέρο να αντιταχθεί σε όλων των ειδών τις εξουσίες μέχρι που έγινε απαραίτητο να μετατρέψει τον εαυτό του σε ένα δολοφονικό αυταρχικό πρόσωπο.

Αλλά η επανάσταση έθεσε μια σειρά από αντιφάσεις που ο ίδιος δεν μπορούσε να επιλύσει μέσω της διανοητικής γενίκευσης. Την άνοιξη του 1794, η ηγεσία της επανάστασης των Ιακωβίνων απαίτησε από τον Ροβεσπιέρο και να είναι υπέρ του κράτους δικαίου και υπέρ της αναστολής του, και να υπερασπίζεται και να επιτίθεται στην ιδιωτική περιουσία, και να υποστηρίζει και να απορρίπτει τον εθνικισμό, και να αγκαλιάζει τον φεμινισμό και τον αντιφεμνισμό, και να προωθεί την θρησκεία και τον αθεϊσμό.

Ομοίως, παρ’ ότι ο McPhee χτίζει μια πειστική υπόθεση ότι ο Ροβεσπιέρος ήταν απόλυτα αφοσιωμένος στο ιδανικό της αδελφοσύνης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ήταν συχνά εκ βαθέων αντίθετος με τις εφαρμογές αυτού του ιδανικού. Τον Φεβρουάριο του 1793, όταν οι Παριζιάνοι «sans-culottes» (σ.σ.: εξτρεμιστές επαναστάτες της εποχής) στασίασαν ζητώντας τρόφιμα και σαπούνι, ο Ροβεσπιέρος επέπληξε αυτούς τους παγωμένους, πεινασμένους, απελπισμένους πεζικάριους της επανάστασης. «Δεν λέω ότι οι άνθρωποι είναι ένοχοι», κατήγγειλε, «αλλά όταν οι άνθρωποι αναδύονται, δεν πρέπει να έχουν ένα στόχο που να τους αξίζει; Πρέπει να τους ενδιαφέρουν τα ασήμαντα προϊόντα; … Οι άνθρωποι πρέπει να ξεσηκωθούν, όχι για να μαζέψουν ζάχαρη, αλλά για να ανατρέψουν τους τυράννους».

Στα τέλη Ιουλίου του 1794, κάποιοι από τον «λαό» έκαναν ακριβώς αυτό, και η αποτυχία του Ροβεσπιέρου να προσδιορίσει το πού η αστική δημοκρατία θα μπορούσε να βρει τα αληθινά όριά της, τον οδήγησε τελικά στην γκιλοτίνα. Φοβούμενοι ότι θα είναι οι επόμενοι που θα εκκαθαριστούν και θα καταδικαστούν σε θάνατο, ένας αριθμός εκ των πρώην συμμάχων του Ροβεσπιέρου στην Επιτροπή Δημόσιας Ασφάλειας και στην Εθνική Συνέλευση, το νομοθετικό σώμα, διέταξαν την σύλληψή του. Συνελήφθη μερικές ώρες αργότερα, και αφού πιθανότατα προσπάθησε να αυτοπυροβοληθεί, αποκεφαλίστηκε στην γκιλοτίνα την επόμενη μέρα.

ΘΕΟΣ, ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΓΚΙΛΟΤΙΝΕΣ;

Στη σύγχρονη εποχή, ο Ροβεσπιέρος συχνά θεωρείται υπεύθυνος για τη γέννηση της τρομοκρατίας. Ο McPhee το απορρίπτει αυτό ως άδικο. «Ο Τρόμος», γράφει, «δεν ήταν έργο του Ροβεσπιέρου αλλά ένα καθεστώς εκφοβισμού και ελέγχου που υποστηρίχθηκε από την Εθνική Συνέλευση και «πατριώτες» σε όλη τη χώρα». Είναι αλήθεια ότι ο Ροβεσπιέρος δεν υπαγόρευε την πολιτική της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας. Αλλά παρ’ όλα αυτά ήταν το πιο αφοσιωμένο μέλος της, και θεωρείτο ορθώς ως ο πρώτος τη τάξει εκπρόσωπός της. Αν αυτός δεν είχε την εξουσία, η Τρομοκρατία θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν λιγότερο έντονη και πολύ πιθανόν δεν θα είχε διαρκέσει για τόσο διάστημα.

Αλλά ήταν οι ιδέες του Ροβεσπιέρου και όχι μόνο οι ενέργειές του συνυπεύθυνες για την Τρομοκρατία; Αυτή είναι η άποψη ορισμένων στη σύγχρονη αμερικανική Δεξιά, πρόθυμοι να συνδέσουν τον φιλελευθερισμό με την αυταρχική υπέρβαση. Σύμφωνα με τον Rick Santorum, τον πρώην υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών για την προεδρία και τρέχοντα σημαιοφόρο του αμερικανικού συντηρητισμού, η αθεΐα του 1789 αναπόφευκτα οδήγησε στην κρατική τρομοκρατία. «Αυτό που απομένει είναι μια κυβέρνηση που θα σου λέει ποιος είσαι, τι θα κάνεις και πότε θα το κάνεις», δήλωσε ο Santorum στην προεκλογική του εκστρατεία. «Αυτό που απέμεινε στη Γαλλία είναι η λαιμητόμος», κατέληξε, προειδοποιώντας ότι αν οι Αμερικανοί «ακολουθήσουν τον δρόμο του Προέδρου Ομπάμα και την απροκάλυπτη εχθρότητά του στην πίστη στην Αμερική, τότε πάμε προς αυτή την κατεύθυνση». Στις γενικές γραμμές αυτής της πρόβλεψης, ο Santorum παρεμπιπτόντως μπορεί να εκπλαγεί με το να βρει τον εαυτό του σε αρμονία με ορισμένους πρώην μαρξιστές ιστορικούς, οι οποίοι ηχηρά και επιδοκιμαστικά πίστευαν ότι οι συνθήκες του Παρισιού το 1794 ήταν πιθανό να επαναληφθούν κάποια μέρα.

Φυσικά, τόσο οι δεξιόστροφες όσο και οι αριστερόστροφες εκδοχές αυτής της πρόβλεψης είναι απίθανο να επιβεβαιωθούν, τουλάχιστον στη Δύση. Οι Γάλλοι την περίοδο 1789-1794 ήταν το πρώτο σύγχρονο έθνος που αναγκάστηκε να επιλέξει ανάμεσα στην πολιτική καθολικότητα και την υλοποίηση λαϊκιστικών ή ουτοπικών στόχων, και ό, τι συνέβη σε αυτούς έχει γενικά εξαγνίσει τους διαδόχους τους. Οι Αμερικανοί δεν αντιμετώπισαν τέτοιαν επιλογή μετά το 1776, και οι απόγονοί τους, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αντιμετωπίσουν κάτι τέτοιο καθόλου σύντομα. Το κίνημα Occupy Wall Street και το Κόμμα του Τσαγιού μπορεί να αντιπροσωπεύουν βήματα προς την κατεύθυνση μιας τέτοιου είδους σύγκρουσης. Ωστόσο, εκτός κι αν συμβεί μια σημαντική οικονομική κατάρρευση, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι τα δύο αυτά κινήματα θα μπορούσαν να αποτελέσουν το αμερικανικό πολιτικό όραμα όπως έκανε ο ιακωβινισμός για τους Γάλλους, και τους εχθρούς τους, το 1789-94.

Αλλά μια κατάσταση πιο κοντά σε εκείνη της επαναστατικής Γαλλίας υπάρχει τώρα στις εκκολαπτόμενες δημοκρατίες του αραβικού κόσμου. Όταν αντιμετωπίζουν την άνοδο των ισλαμιστικών κομμάτων, οι φιλελεύθεροι επαναστάτες σε χώρες όπως η Αίγυπτος θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να βάλουν μια παρένθεση στους καθολικούς, δημοκρατικούς τους στόχους τους και να καταφύγουν στον εξαναγκασμό και στην στρατιωτική εξουσία ώστε να εξασφαλίζουν την τάξη. Φυσικά, οι ανελεύθερες δυνάμεις μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν μια εκδοχή του διλήμματος του Ροβεσπιέρου, και οι σαλαφίτες σκληροπυρηνικοί θα μπορούσαν να αποδειχθούν πρόθυμοι να βάλουν στην άκρη τη δέσμευσή τους για γνήσια θεοκρατία προκειμένου να αναζητήσουν μια διευθέτηση με τον εξ ολοκλήρου κοσμικό στρατό.

Αλλά ίσως το πιο σημαντικό μάθημα που μπορεί να προσφέρει ο Ροβεσπιέρος στα μέλη του Κόμματος του Τσαγιού και του κινήματος Occupy Wall Street, στους σαλαφίτες και τους κοσμικούς, είναι ότι, σε αντίθεση με ό, τι μπορεί μερικές φορές να επιθυμούν, τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα δεν γίνεται να επιλυθούν απλά κόβοντας το κεφάλι κάποιου.

*Ο PATRICE HIGONNET είναι καθηγητής γαλλικής ιστορίας στην έδρα Goelet στο Πανεπιστήμιο Harvard και συγγραφέας μεταξύ άλλων και του βιβλίου Goodness Beyond Virtue: Jacobins During the French Revolution (Καλοσύνη πέρα από την Αρετή: οι Ιακωβίνοι στη Διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης).

Foreign Affairs GR

O Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο: Κ.Καστοριάδης, Κ.Παπαϊωάννου, Π.Κονδύλης

Ο Θουκυδίδης, η αθηναϊκή δημοκρατία, ο διάλογος Αθηναίων και Μηλίων για την Ισχύ και το Δίκαιο, καθώς η σχέση της τραγωδίας με την φιλοσοφία και την δημοκρατία απασχόλησαν τους τρείς Έλληνες στοχαστές, τον Κ.Καστοριάδη, τον Κ.Παπαϊωάννου και τον Π.Κονδύλη.

 Πέρα από την βαθιά και ουσιαστική γνώση του νεότερου στοχασμού, και οι τρείς  θήτευσαν  για ένα διάστημα της πορείας τους  στην μαρξική σκέψη, κατέχουν δε με γόνιμο και κριτικό τρόπο το σύνολο του αρχαιοελληνικού στοχασμού.

Ειδικά ο Κ.Καστοριάδης καταφεύγει σε αυτόν με ερευνητικό ενδιαφέρον που αγγίζει τα όρια του πάθους. Στα περισσότερα έργα του οι εκτενείς, διεισδυτικές και γόνιμες  προσεγγίσεις  της τραγωδίας, του μύθου και στον φιλοσοφικού λόγου των αρχαίων Ελλήνων[1] απαρτίζουν ένα ενιαίο σύνολο. Προφανώς υπάρχουν οι ιδιαίτερες αφετηρίες κάθε προσωπικότητας, αλλά είναι βέβαιο ότι το ενδιαφέρον του Μάρξ για τον αρχαιοελληνικό λόγο, όπως αποτυπώθηκε όχι μόνο στην διδακτορική του διατριβή για την διαφορά δημοκρίτειας και επικούρειας φιλοσοφίας  αλλά και στα Grundrisse και στο Κεφάλαιο, δεν άφησε ανεπηρέαστο κανένα από αυτούς τους  τρείς Έλληνες στοχαστές. 

Ξεκινώντας από τον Κ.Καστοριάδη είναι αναγκαίο να μην σκιάσουν την προσέγγισή μας  και την ανάδειξη των πολλών σημαντικών, ενδιαφερόντων   πλευρών του, τα πιο αδύνατα σημεία του έργου του. Για παράδειγμα η άποψη του, ότι ο μονοθεϊσμός και οι μονοθεϊστικές θρησκείες, αποτελούν ένα αδιαχώριστο ομοιογενές μείγμα, αγνοεί τόσο τις ουσιώδεις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στον χριστιανισμό, τον ιουδαϊσμό και τον μουσουλμανισμό όσο και το γεγονός ότι κάθε μια από αυτές κουβαλά πολλές διαφορετικές ερμηνείες που δεν παύουν να συγκρούονται ανειρήνευτα μέσα στον χρόνο. Λανθασμένο είναι το συμπέρασμα, που καταλήγει, ότι η  κοινωνία ,  μπορεί να αυτοθεσμίζεται και να είναι συνεπώς αυτόνομη, μόνο όταν κυριαρχεί ο πολυθεϊσμός     όπως έγινε στις  αρχαιοελληνικές κοινωνίες  ή όπου ο θεϊκός λόγος ή δεν είναι παρόν κατά τις διαδικασίες συγκρότησης της πολιτικής κοινωνίας ή είναι μέρος ενός κληρονομημένου λόγου που δεν παύει όμως να είναι αντικείμενο κριτικής και αναστοχασμού. Το πόρισμά του θεμελιώνεται στην σκέψη  ότι στον μονοθεϊσμό ο θεϊκός λόγος, είναι ριζικά έτερος από τον άνθρωπο και κατά συνέπεια δεν μπορεί να συζητηθεί ούτε να αμφισβητηθεί, αλλά μόνο να γίνει αποδεχτός  αυτούσιος και ακέραιος.

Όμως η ερμηνεία του Καστοριάδη περιφρονεί το γεγονός ότι η πολιτική κοινωνία συνυπήρξε και συνυπάρχει με τον μονοθεϊσμό – όπως άλλωστε και με τον πολυθεϊσμό. Δημοκρατία και ολοκληρωτισμός, αυταρχισμός και φιλελεύθερες ολιγαρχίες  μπορούν  να επικαλούνται τον μονοθεϊσμό ή τον πολυθεϊσμό χωρίς να αλλάζει για αυτό τον λόγο η πολιτική τους ουσία. Η αθηναϊκή δημοκρατία , γεννάται μαζί περίπου με την τραγωδία και οπωσδήποτε ευνοείται από τον τρόπο που αντιλαμβάνεται ο αρχαιοελληνικός λόγος την σχέση του με το ιερό. Αλλά όπως ο ίδιος ο Καστοριάδης αποκαλύπτει,  οι ναζιστές επικαλούνται τον παγανισμό ή και τον Επιτάφιο του Περικλή αφού πρώτα τους επανερμηνεύσουν στα μέτρα τους . Η δημοκρατία, στις διάφορες εκδοχές της, λειτουργεί σε χώρες όπου κυριαρχούν χριστιανικές ομολογίες, ενώ στην ορθόδοξη ανατολή (Ελλάδα, σλαβικές χώρες) ο κοινοτισμός ευνοήθηκε από το περιβάλλον που δημιούργησε η ορθοδοξία. Βεβαίως άλλες ερμηνείες του μονοθεϊσμού  ταυτίστηκαν με τον αυταρχισμό ή την θεοκρατία, ώστε τελικά να αποδεικνύεται, ότι ούτε σε κάθε θρησκεία αντιστοιχεί μια αποκλειστικά  πολιτική κοινωνία, αλλά και ούτε  τα πολύπλοκα  και αντιφατικά φαινόμενα μπορούν να συλληφθούν από  μονοσήμαντες ερμηνείες.

Πέραν τούτων, ο Καστοριάδης δεν λαμβάνει υπόψην στην διαμόρφωση των συμπερασμάτων του, ότι εξ αρχής ο χριστιανισμός,  ταυτίστηκε με ατέλειωτες συζητήσεις για το νόημα της πίστης που κατέληξαν σε αποκλίνουσες ερμηνείες,  αιρέσεις, συγκρούσεις  ή σε νέες ομολογίες, μια κατάσταση  δηλαδή που απέχει πολύ από ένα κληρονομημένο λόγο που γίνεται αποδεχτός δίχως συζητήσεις. Μάλιστα ο αντιδραστικός Ζ.ν.Μαίστρ θεώρησε τον αρχαιοελληνικό λόγο, τον οποίο οι πρώτοι χριστιανοί ενσωμάτωσαν στον τρόπο που διατύπωσαν το δόγμα τους, ως τον υπαίτιο για τις έριδες και τις διαμάχες που καθόρισαν την ιστορική εξέλιξη του χριστιανισμού.

Βεβαίως αν περιοριστούμε σε αυτές τις πλευρές θα έχουμε χάσει τις σημαντικότερες και πιο ενδιαφέρουσες  πλευρές  του έργου του Καστοριάδη όπως, την κριτική στην ορθολογική κυριαρχία πάνω στον κόσμο, το πόρισμα  του ότι «η ιστορική πραγματικότητα δεν είναι τελείως  και εξαντλητικά ορθολογική»[2] , την  ευφυή σκέψη ότι το «αποκαλείται  κανείς “υλιστής” δεν διαφέρει σε τίποτα από το να αποκαλείται “σπιριτουαλιστής”, αν με ύλη εννοούμε μια οντότητα κατά τα άλλα απροσδιόριστη, αλλά εξαντλητικά διεπόμενη από συνυπόστατους και συνεκτατούς προς τον νου μας νόμους, και οι οποίοι συνεπώς ήδη από τώρα μπορούν να συλληφθούν νοητικά από μας αυτοδικαίως »[3] , αλλά και το πόρισμα που διατρέχει όλο το έργου του, ότι η συνολιστική -ταυτιστική   λογική σε άλλα σημεία λειτουργεί, σε άλλα όμως δεν αρκεί και οπωσδήποτε δεν μπορεί να εκτοπίσει την σημασία της φαντασίας και του φαντασιακού  ως « προϋπόθεση κάθε σκέψης»[4].  

Ο Καστοριάδης έδωσε μία σειρά σεμιναρίων στην γαλλική Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών ( EHESS) που κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα σε τρείς τόμους. Ο τρίτος τόμος περιλαμβάνει δώδεκα σεμινάρια των ετών 1984-1985[5], που αναφέρονται στον Θουκυδίδη, στην ισχύ και το δίκαιο. Σε όλα τα σεμινάρια συνδυάζεται ο ζωντανός προφορικός λόγος, ο διάλογος με τους ακροατές με  την εμμονή στην γόνιμη, ανοιχτή προσέγγιση του αρχαιοελληνικού λόγου. Για την ακρίβεια ο νεώτερος στοχασμός χρησιμεύει για να φτάσουμε στην τραγωδία, στην φιλοσοφία, στην πολιτική κοινωνία των αρχαίων Ελλήνων  και να χτιστεί στην συνέχεια μια αμφίδρομη σχέση όπου  αρχαίος και νεωτερικός λόγος αλληλοτροφοδοτούνται. Δεν είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε στον λόγο του Καστοριάδη, τόσο  την ύπαρξη διαλόγων με διάφορους άλλους στοχαστές, όπως η Ζ.Ρομιγύ, η Χ.Άρεντ,ο Μ.Χάϊντεγκερ, όσο και την  εντυπωσιακή παράλειψη άλλων που μελέτησαν την γενεαλογία του τραγικού, όπως ο Νίτσε. 

Ο διάλογος Αθηναίων- Μηλίων και η σφαγή στην συνέχεια από τους Αθηναίους όλων των ενήλικων Μηλίων δεν μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο τον Καστοριάδη. Ιστορικά η αθηναϊκή δημοκρατία αποτελεί την πρώτη αυτόνομη κοινότητα που αυτοθεσμίζεται. Αποτελεί για αυτόν το «σπέρμα» – όχι το πρότυπο που πρέπει να αντιγράψουμε με θρησκευτική ευλάβεια- για την κοινωνική αναδημιουργία. Γι αυτό και τα ερωτήματα για το φοβερό έγκλημα που διέπραξαν οι Αθηναίοι – ένα από τα πρώτα μαζικά πολιτικά εγκλήματα που έχουν καταγραφεί από χέρι ιστορικού – είναι περισσότερο επιτακτικά και δραματικά συγχρόνως: γιατί  μία κοινότητα ανθρώπων που δημιουργεί η ίδια τους θεσμούς της, αυτοδιευθύνεται  και κυβερνάται με άμεσο και γνήσιο τρόπο, αναπτύσσει τον δημόσιο χώρο, τον ανοικτό και απροϋπόθετο διάλογο  καταλήγει σε μια πράξη ειδεχθούς βαρβαρότητας; Πρόκειται για λόγους που ανάγονται στον χαρακτήρα της αθηναϊκής δημοκρατίας, που η ανθρωπιστική δημοκρατική της ιδεολογία δεν εμπόδισε διόλου, ή η ίδια η ανθρώπινη φύση, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί ανεξάρτητα από  το πολιτικό καθεστώς που κυριαρχεί και τις αξίες που το διέπουν, να προβαίνει σε πράξεις βαρβαρότητας, «πέραν του καλού και του κακού»; Το δίκαιο μπορεί να γίνει αποδεκτό από κάθε λογικό και καλοπροαίρετο υποκείμενο  ή απλά ακολουθεί  την ισορροπία ισχύος που προηγούμενα έχει διαμορφωθεί; 

Πριν προχωρήσει στην διατύπωση απαντήσεων, ο Καστοριάδης ξεκινά τις ομιλίες του, όχι τυχαία,  επιχειρώντας να ορίσει την αυτόνομη κοινωνία και το αυτόνομο άτομο. Κατ’ αρχήν το άτομο είναι προϊόν και δημιουργία της κοινωνίας, οπότε άμεσα τοποθετούνται τα όρια του  και διακρίνεται από το «άτομο», όπως παριστάνεται από τους νεοφιλελεύθερους ή τον Στίρνερ ή και τον Σάρτρ ακόμη. Σε έργο  του, που έχει εκδοθεί προγενέστερα και αποτελεί την συνισταμένη της σκέψης του, θεώρησε ως αυτόνομο άτομο, όχι αυτό που έχει καταπνίξει τις ενορμήσεις και τα ένστικτα, αλλά εκείνο που τα έχει ελέγξει, γράφοντας: «Η αυτονομία θα είναι η κυριαρχία του συνειδητού πάνω στο ασυνείδητο»[6].  Από αυτό το σημείο  ξεκίνησαν  διάφορες παρεξηγήσεις στις οποίες ο Καστοριάδης αφιέρωσε αρκετές σελίδες για να τις αναιρέσει. Για παράδειγμα, ο Κάντ θα ορίσει ως αυτονομία της θέλησης «να μην εκλέγω άλλους γνώμονες, από εκείνους οι οποίοι μπορούν ταυτόχρονα να ισχύσουν μέσα στη θέλησή μου ως καθολικός νόμος »[7], ενώ θα αποσαφηνίσει ότι «εάν ήμουνα μέλος μόνο του νοητού κόσμου, όλες οι πράξεις μου θα συμφωνούσαν τέλεια με το αξίωμα της αυτονομίας της καθαρής θέλησης∙ εάν ήμουνα ένα τμήμα μόνο του αισθητού κόσμου, όλες οι πράξεις μου θα έπρεπε να θεωρηθούν ως εντελώς σύμφωνες με τον φυσικό νόμο των πόθων και των ροπών, άρα ως σύμφωνες με την ετερονομία της φύσης».[8] Ο Καστοριάδης όταν χρησιμοποιεί όρους, που έχουν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα  και από άλλους στοχαστές –όπως ο Κάντ που αντιπαραθέτει την αυτονομία της νόησης στην ετερονομία της φύσης, δηλαδή τελικά την νόηση στην  εμπειρία- θα πρέπει να αναμένει και να μην ξαφνιάζεται για τις ενδεχόμενες παρανοήσεις της σκέψης του. Παρότι παρέμεινε πάντα αντικαντιανός, ο έλλογος έλεγχος των ενστίκτων τον φέρνει κοντά στον πλατωνικό Σωκράτη και σε ευθεία αντίθεση με τους νιτσεϊκούς αφορισμούς που καταφάσκουν την προτεραιότητα των ενορμήσεων.

Η αυτονομία αν και όταν υπάρχει είναι αποτέλεσμα της ίδιας της βούλησης των ανθρώπων, διότι αν είναι προϊόν εξωγενών παραγόντων θα  πρόκειται για ετερονομία. Επίσης διακρίνει το αυτόνομο άνθρωπο, από την ρουσσωϊκή αντίληψη  του «Κοινωνικού Συμβολαίου », ότι ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος «πριν» την κοινωνία. Κάτι τέτοιο το θεωρεί απαράδεκτο, διότι «δεν μπορούμε να σκεφτούμε ένα άτομο πριν από την πολιτεία»[9]. Εξίσου απαράδεκτη είναι η  ρουσσωϊκή θέση ότι «ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος και παντού βρίσκεται αλυσοδεμένος», διότι «ο Rousseau δεν μπορεί να νομίζει ότι είναι ελεύθερο το νεογέννητο που πεθαίνει σε είκοσι τέσσερις ώρες αν δεν ασχοληθεί κανείς μαζί του»[10]. Κάθε στοιχείο του ανθρώπου, όπως η ομιλία, του προσφέρεται μέσα από την κοινότητα στην οποία γεννιέται και αναπτύσσεται: «Και το ότι σκέφτομαι οφείλεται στο ότι μπορώ και μιλώ. Την ομιλία δεν την έδωσα εγώ στον εαυτό μου ούτε την απέκτησα επειδή κατά κάποιον τρόπο την άξιζα. Είναι κάτι που δόθηκε από την κοινότητα∙ κανένα υποκείμενο δεν θα μπορούσε να θεσμίσει αυτή την γλώσσα, και η ίδια η ιδέα ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο είναι παραλογισμός. Το καρτεσιανό-καντιανό υποκείμενο έχει ανάγκη από μια γλώσσα, ακόμα και για να διακρίνει τις σκέψεις του ή τους διαλογισμούς του τους μεν από τους δε, συνιστά δε αδυναμία όλων των ιδεαλιστικών φιλοσοφιών και του ίδιου του Kant το γεγονός ότι δεν έχουν ικανοποιητική απάντηση σε αυτό. Δεν έχει νόημα να πούμε ότι η κοινωνία είναι ή δεν είναι εξωτερική ως προς το υποκείμενο∙ το υποκείμενο, κατά ένα σχεδόν απεριόριστο τμήμα, με μοναδικό όριο τον ψυχικό πυρήνα, συνιστά κοινωνική κατασκευή»[11]. Τα στοιχεία της αυτονομίας, θα πρέπει να έχει πολύ περισσότερο ο επιστημονικός λόγος, γεγονός που τον φέρει πολύ κοντά στο βεμπεριανό αίτημα της αξιολογικής ουδετερότητας και της διάκρισης της επιθυμίας από την πραγματικότητα: «όταν σκέφτομαι ή όταν γράφω, ή τουλάχιστον όταν γράφω για ορισμένα θέματα, προσπαθώ να απαλλαγώ από κάθε εμπειρικό ή ψυχολογικό καθορισμό, από τα πάθη μου, από τις αγάπες και τα μίση μου»[12].

 Ο Καστοριάδης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η «επιλογή μιας αυτόνομης κοινωνίας ή της αυτονομίας δεν μπορεί να θεμελιωθεί . Είναι ένα είδος έσχατης, τελευταίας επιλογής, και δεν χρειάζεται να το συζητήσουμε δια μακρών. Θα ήθελα όμως να διευκρινίσω ότι δεν πρέπει να συγχέουμε αυτή τη θέση με ό,τι ονομάζεται στην πολιτική φιλοσοφία “αποφασιοκρατία ή ντεσιζιονισμός” δηλαδή με τις θέσεις που υποστήριξε ο Carl Schmitt, ένας γερμανός νομικός, ο οποίος  προηγήθηκε του ναζισμού αλλά συνέπλευσε με αυτόν, ένας εξαιρετικά ευρυμαθής θεωρητικός και όχι κάποιος χυδαίος προπαγανδιστής, διάδοχος του οποίου στη Γαλλία ήταν μάλιστα ο Julien Freund»[13].Ούτε ο Θεός, ούτε ο Λόγος, ούτε η Παράδοση , ούτε το Δίκαιο μπορούν να θεμελιώσουν την καίρια για τον Καστοριάδη επιλογή, που είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα απόφασης, αν όχι με υπαρξιακά χαρακτηριστικά, οπωσδήποτε όπως με στοιχεία θεμελιωτικά, που συγκροτεί κατά αυτόν τον τρόπο τον κόσμο του αυτόνομου υποκειμένου. Συγχρόνως η σκέψη του Καστοριάδη, αν και αρκετά πρωτογενής και ανεπεξέργαστη σε αυτό το σημείο, εχθρική προς την απόλυτη αιτιοκρατία όσο και προς τον σκεπτικισμό, προσεγγίζει εκείνη του Π.Κονδύλη που έγραφε « απόφαση είναι η πράξη ή η διαδικασία αποκοπής ή αποχωρισμού, από την οποία προκύπτει μια κοσμοεικόνα κατάλληλη να εγγυηθεί την ικανότητα προσανατολισμού την αναγκαία για την αυτοσυντήρηση»[14].

Στα επόμενα χρονικά σεμινάρια, ο Καστοριάδης, αντιμετωπίζει την καρδιά του στοχασμού του Θουκυδίδη, την σχέση Δίκαιου και Ισχύος,  για να αναδείξει τελικά την δραματική του επικαιρότητα. Βεβαίως θα κάνει και πάλι μια παραπομπή για να επισημάνει ότι το διακριτικό στοιχείο του αρχαιοελληνικό κόσμου είναι ο αναστοχασμός και η συνείδηση  των πράξεων τους και των θεσμών που δημιουργούν. Ως πιο αντιπροσωπευτικό λόγο του θα αναδείξει τον λόγο του Σοφοκλή στην «Αντιγόνη»: «Πολλά τα δεινά, κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει».[15] Δηλαδή πολλά τα φοβερά, αλλά από τον άνθρωπο τίποτε φοβερότερο. Πρόκειται για ένα διάσημο απόσπασμα που θα απασχολήσει ιδιαίτερα τον Μ.Χάϊντεγκερ[16], η ερμηνεία του οποίου όμως δεν βρίσκει καθόλου σύμφωνο τον Καστοριάδη.  

Ο Θουκυδίδης, και σε αυτό το σημείο συμφωνεί μαζί του ο Καστοριάδης, θεωρεί ότι ο άνθρωπος, η «ανθρώπινη φύση», έχει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο σχετικά αναλλοίωτο, να τείνει και να επιθυμεί την ισχύ, με αποτέλεσμα να «οδηγεί στη σύσταση κέντρων εξουσίας τα οποία αντιμάχονται το ένα το άλλο, και τίποτε δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στη θέληση του ισχυρότερου να επεκταθεί»[17]. Η δομή της ιστορίας του, έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της τραγωδίας, με ήρωα τον ίδιο τον αθηναϊκό λαό.[18]  Σύμφωνα με τον Επιτάφιο του Περικλή, ο θάνατος των Αθηναίων πολιτών για την πατρίδα τους είναι  άξια πράξη, διότι η πατρίδα τους είναι τόπος αρετής και ελευθερίας, σχολείο για όλη την Ελλάδα.  Θυσιάστηκαν για την πόλη τους σαν  να ήσαν ερωτευμένοι με αυτή[19]. Ο μετριοπαθής λόγος της Περικλή εκθειάζει τα θετικά στοιχεία της αθηναϊκής δημοκρατίας, την ισορροπία που φροντίζουν να κρατούν ανάμεσα σε ότι  εισάγουν και σε ότι εξάγουν σε άλλες πόλεις , τις άνετες κατοικίες τους που δεν συνδυάζονται με την τρυφηλότητα, αλλά   με την φιλοσοφία και τον φιλόκαλο βίο (φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας). Οι παραλογισμοί  των δημαγωγών, αντίθετα, θα καλλιεργήσουν ανάμεσα στον αθηναϊκό λαό,  την οίηση, την ύβριν, την αλαζονεία που θα τον οδηγήσει  στην διάπραξη φοβερών εγκλημάτων, αλλά και στην οδυνηρή ήττα και το τέλος της δημοκρατίας .

 Ο Π. Κονδύλης, ακολουθώντας τον Θουκυδίδη, θα καταλήξει ότι ο άνθρωπος «ούτε είναι αναγκαστικά “κακός” όταν σκοτώνει ούτε αναγκαστικά “καλός” όταν αγαπά. Είναι όν ανοιχτό και ρευστό, κι αν διψά τόσο πολύ για μια ταυτότητα, αν γαντζώνεται από ό,τι του δίνει προσανατολισμό ( λ.χ. την ηθική), το κάνει ακριβώς από φόβο μπροστά στο ενδεχόμενο να μείνει ό,τι είναι, δηλ. ανοιχτός και ρευστός, αβέβαιος κι ανερμάτιστος.»[20] Ο Καστοριάδης, από παρόμοιους προβληματισμούς  ορμώμενος, καταλήγει στην διαπίστωση ότι όταν οι Έλληνες σφάζουν άλλους πληθυσμούς, αυτό δεν το αποδίδουν στην θεία βούληση, όπως συμβαίνει στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά στην ανθρώπινη φύση και στην επιθυμία για ισχύ. Βεβαίως  η χρησιμοποίηση διαφορετικών σκοπών, αξιών ή και ιδεολογιών για να δικαιολογηθούν οι πράξεις βίας έχει δευτερεύουσα σημασία διότι δεν αλλοιώνει σε τίποτε τις εγκληματικές πράξεις.

Στην συνέχεια των σεμιναρίων του, ο  Καστοριάδης, θα επισημάνει ορισμένα άλλα καίρια  στοιχεία από τον λόγο του Περικλή, όπως: σημαντικό είναι ο τρόπος και ο λόγος για τον οποίο πεθαίνει κάποιος και όχι το τι επακολουθεί μετά τον θάνατό του, ο άνθρωπος που δεν συμμετέχει στα κοινά δεν θεωρείται ήσυχος αλλά άχρηστος.

Στο σεμινάριο της  6^ης Μαρτίου 1985 θα αναφερθεί διεξοδικά στην σχέση ισχύος και δικαίου με βάση τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων. Έτσι το δίκαιο είναι αποδεκτό μεταξύ ίσων, ενώ μεταξύ άνισων επικρατεί η ισχύς. Πρόκειται για την ρεαλιστική κατανόηση του πολιτικού, η οποία θα περάσει στην νεότερη σκέψη κυρίως δια μέσου του Μακιαβέλλι και του Χόμπς. Στα πλαίσια της είναι ανέφικτο  και ατελέσφορο να προσδοκούμε να μετατραπούν τα πολιτικά σε νομικά ζητήματα. Ο Χόμπς βέβαια θα αναδείξει την σχετικότητα  και την παροδικότητα της ισχύος, καθώς  «κανείς δεν είναι αρκετά δυνατός για να αντισταθεί στη συμμαχία όλων των άλλων».[21]

Η εξουσία και η ισχύ είναι φαινόμενα αυτοτροφοδοτούμενα. Η ισχύς είναι σαν το αέριο «τείνει να καταλάβει όλο τον διαθέσιμο χώρο»[22], ενώ «η απόκτηση ορισμένης δύναμης συνεπάγεται-δεδομένου του φθόνου, της ζήλιας που προσελκύει κάθε ισχυρός- την υποχρέωση της επαύξησής της. Και μαζί με την ισχύ έρχονται, φυσικά, η τιμή, η δόξα, καθώς και τα υλικά οφέλη, τα οποία είναι εξάλλου αναγκαία, καθώς η εξουσία δεν ασκείται από ρακένδυτους, και αν δεν εμφανίζεται στους άλλους περιβεβλημένη με τα σύμβολα της δόξας, αρχίζει να αποσαθρώνεται»[23].  Ο ασθενής αναγκάζεται να υποχωρήσει, ενώ ο ισχυρός ενεργεί δικαιότερα καθώς μετριάζει την δύναμη, αφού την αναμίξει με την επιείκεια[24]. Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις ο ισχυρός επιζητεί όχι την φιλία αλλά την εχθρότητα του ανίσχυρου ώστε να δημιουργήσει στους τρίτους τα αναγκαία πειστικά  παραδείγματα επιβολής.

Ο Καστοριάδης θα αναγνωρίσει την ρευστή και την μη αγαθή φύση του ανθρώπου. Γι αυτό ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να καταργηθεί το κράτος ως κατάσταση διαχωρισμένη από την κοινωνία, είναι εντελώς αντίθετος και δεν μπορεί να διανοηθεί μια κοινωνία χωρίς εξουσία[25]. Συμφωνώντας σε αυτό το σημείο τόσο με τον Θουκυδίδη όσο και με τους νεότερους όπως ο Κονδύλης, καταλήγει ότι «η φυσική τάση των ανθρώπινων όντων είναι να αλληλοσκοτωθούν, όποια κι αν είναι η μορφή του κοινωνικού καθεστώτος. Μόνο από τη στιγμή κατά την οποία υπάρχει κοινωνική θέσμιση και νόμοι περιορίζεται αυτή η ψυχική τάση»[26].  Η δημοκρατική νομιμότητα  και η δημοσιότητα που προϋποθέτει μπορεί να λειτουργήσουν ως μέσα εκπαίδευσης της κοινότητας. Όμως δεν μπορεί  να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρξει θύμα τους εαυτού της,  της «ύβρεως» , όπως έγινε με  τους Αθηναίους.

Ο Π.Κονδύλης δέχθηκε  διαχρονικά την επιρροή του Θουκυδίδη. Όπως είπε, ανάμεσα σε αυτούς που τον επηρέασαν «τόσο ως προς το πνευματικό του βάρος όσο και χρονολογικά, πρώτος ανάμεσά τους στάθηκε ο Θουκυδίδης, του οποίου η μελέτη με συνοδεύει από τα πρώτα εφηβικά μου χρόνια μέχρι σήμερα»[27].

Στο δοκίμιο του Οι Φιλόσοφοι και η Ισχύς, που περιλαμβάνεται στο έργο του Η Ηδονή ,η Ισχύς, η Ουτοπία θεώρησε  τον Θουκυδίδη ως τον ιδιοφυέστερο μαθητή της Σοφιστικής. Ο τελευταίος παρακολουθώντας την αθηναϊκή δημοκρατία είδε να έρχονται στην επιφάνεια οι πιο σκοτεινές, οι πιο ερεβώδεις πλευρές του ανθρώπου . Στο διάλογο Αθηναίων και Μηλίων απεικονίστηκαν με τον πιο διάφανο τρόπο η σχέση ανάμεσα στην ισχύ και το δίκαιο καθώς και η επιθυμία για διεύρυνση  της ισχύος , που από ένα σημείο και πέρα είναι διαδικασία αυτοκινούμενη.

 Επισημάνει, ο Π. Κονδύλης, για την πολιτική σκέψη του Θουκυδίδη: «Η ανθρώπινη φύση, την οποία ωθεί η φιλαρχία και η πλεονεξία, παραμένει στα μάτια του σταθερό μέγεθος, και γι’ αυτό η ειρήνη δεν μπορεί παρά να είναι σχετική, όπως κι ο πόλεμος δεν αποτελεί έκπληξη∙ όμως μονάχα μέσα στην αναταραχή του πολέμου γίνεται πρόδηλο σε πόσο εύθραυστα θεμέλια στηρίζεται η ειρήνη. Όταν καθιερωμένοι θεσμοί και παμπάλαια έθιμα παραμερίζονται στο άψε-σβήσε, όταν τα ιερά δεσμά της θρησκείας και της ηθικής καταρρακώνονται αιφνίδια, όταν ακόμα και οι λέξεις αλλάζουν τη σημασία τους- τότε γίνεται ηλίου φαεινότερον ότι όλα αυτά είναι τεχνητές κατασκευές και θεσμίσεις, όχι γεννήματα της Φύσης. Πίσω από το σκισμένο προσωπείο των θεσμίσεων προβάλλει τώρα το αληθινό πρόσωπο της Φύσης: είναι το πρόσωπο των Αθηναίων όταν ζητούν από τους Μηλίους να υποταγούν. Δεν το  ζητούν με τη συνείδησή τους βεβαρυμένη, δεν πιστεύουν ότι έτσι παραβιάζουν τη θεία τάξη, γιατί η θεία ή φυσική τάξη, ο εσώτερος νόμος του Όντος είναι ακριβώς ο νόμος του ισχυρότερου. Μόνο οι αδύνατοι αντλούν από τη θεία ή φυσική τάξη μιαν ηθική- όμως η ηθική, ως επιχείρημα και ως όπλο, δεν μπορεί να είναι ισχυρότερη από όσους υποχρεώνονται να καταφύγουν σ’αυτήν. Η πίστη στην υπερίσχυση των ηθικών κανόνων γεννά απλώς φρούδες   ελπίδες, ωθεί σε απελπισμένες και αυτοκαταστροφικές ενέργειες. Η πράξη θα όφειλε να προσανατολίζεται στους κανόνες της φρόνησης, οι οποίοι πάλι πρέπει να υπηρετούν τη φυσική επιταγή της αυτοσυντήρησης. Βεβαίως, η αυτοσυντήρηση έχει διαφορετικό νόημα για τον ισχυρό, ο οποίος μπορεί  να διατηρήσει την ισχύ του μονάχα διευρύνοντας την συνεχώς, και για τον αδύνατο, ο οποίος σώζεται ανταποκρινόμενος στις επιθυμίες του ισχυρότερου»[28].

Μάλιστα ο Π. Κονδύλης,  θα καταφύγει και πάλι στον Θουκυδίδη, για να απαντήσει σε αυτούς που σήμερα ισχυρίζονται,  ότι οι δημοκρατίες –ειδικότερα οι δυτικές, με κορυφαία περίπτωση τις   ΗΠΑ-, ή καθεστώτα που βρίσκονται σε διαδικασία εκδημοκρατισμού και εξευρωπαϊσμού, είναι αναγκαστικά ειρηνόφιλα και δεν μπορούν κατά συνέπεια  να διεξάγουν πολέμους: «οι αρχαίες δημοκρατίες ποτέ δεν καυχήθηκαν για την ειρηνοφιλία τους προκειμένου να την παρουσιάσουν ως το διακριτικό τους γνώρισμα απέναντι στις ολιγαρχίες και στις τυραννίες. Μάλιστα ο Θουκυδίδης πίστευε ότι οι χειρότερες βιαιότητες του Πελοποννησιακού Πολέμου οφείλονταν στα ακαταλόγιστα πάθη της δημοκρατικής μάζας των Αθηνών».[29]

Ο Κ. Παπαϊωάννου θα αποκαλύψει την κοινή αφετηρία και προέλευση της Τραγωδίας και της Δημοκρατίας. Όπου υπήρχε η μία εμφανιζόταν και η άλλη[30], ώστε εύλογα καταλήγει ότι εν πολλοίς η γενεαλογία της αθηναϊκής δημοκρατίας θα πρέπει να αναζητηθεί στην τραγωδία. Όμως τραγική είναι και η εξέλιξη της αθηναϊκής δημοκρατίας, με πρωταγωνιστή της τραγωδίας τον ίδιο  τον αθηναϊκό λαό  να περνά διαδοχικά από την Ύβριν στη Νέμεση, στην Κάθαρση.

Στο έργο του Τέχνη και πολιτισμός στην αρχαία Ελλάδα, στο κεφάλαιο με τίτλο «ο αθηναϊκός ιμπεριαλισμός και ο πελοποννησιακός πόλεμος», θα αναφερθεί διεξοδικά στα γεγονότα που διηγείται ο Θουκυδίδης στην ιστορία του.  Θα σταθεί σε ορισμένα αποσπάσματα, καθώς έχουν διαχρονικό ενδιαφέρον, στα οποία οι Αθηναίοι αιτιολογούν ,την εξουσία τους πάνω στους υπόλοιπους Έλληνες. Ο φόβος, η τιμή και το συμφέρον είναι οι λόγοι που θεμελιώνουν, κατ’ αυτούς, την κυριαρχία τους. Η αποδοχή της κυριαρχίας του ισχυρού από τον ασθενέστερο δεν είναι δικά τους δημιουργήματα, αλλά συμπεριφορές σύμφυτες με τον άνθρωπο:  «κανείς μέχρι σήμερον δεν απέφυγε την πλεονεξίαν προτιμήσας το δίκαιον, οσάκις του εδόθη η ευκαιρία ν’αποκτήση κάτι δια της δυνάμεως του. Άξιοι επαίνου είναι εκείνοι, οι οποίοι ακολουθήσαντες τους φυσικούς νόμους των ανθρώπων και γενόμενοι ηγεμόνες άλλων, εδείχθησαν δικαιότεροι από όσον επιτρέπει η δύναμις των. Ημείς τουλάχιστον νομίζομεν ότι αν ελάμβανον άλλοι την ιδική μας εξουσίαν, θα απεδείκνυον λαμπρότατα ότι είμεθα επιεικείς».[31]

Σχολιάζοντας τον διάλογο Αθηναίων και Μηλίων, ο Κ. Παπαϊωάννου, γράφει ότι «όλοι οι δαίμονες που είχε ξορκίσει η τραγωδία ξύπνησαν»[32] , ενώ η δίψα των Αθηναίων για εξουσία έφτασε σε απροσμέτρητα ύψη. Ο στυγνός  ρεαλισμός θεωρείται όχι ως δημιούργημα της αθηναϊκής δημοκρατίας, αλλά αντίθετα  ως ανατροπή των κλασσικών αξιών και ως κατάρρευση του κόσμου του Σόλωνα και του Αισχύλου. Η σφαγή των Μηλίων συνιστά τον θρίαμβο της Ύβρεως και την ηθική χρεοκοπία της αθηναϊκής δημοκρατίας, που θα την ακολουθήσει  η πολιτικής της κατάρρευση,   και η οδυνηρή της ήττα, με γεγονότα όπως η σφαγή των Αθηναίων οπλιτών στην εκστρατεία στην Σικελία  και η πανωλεθρία στους Αιγώς ποταμούς.

Ο Κ. Καστοριάδης, ο Κ. Παπαϊωάννου και ο Π. Κονδύλης, παρότι οι κοσμοθεωρητικές τους ερμηνείες δεν ταυτίζονται,  διαπίστωσαν ότι η ιστορία του Θουκυδίδη  και  τα γεγονότα που οδήγησαν στην παρακμή της αθηναϊκής δημοκρατίας αφορούν κρίσιμα την κατανόηση του ανθρώπου. Αν ο Καστοριάδης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αθηναϊκή δημοκρατία αποτελεί το «σπέρμα» για κάθε απόπειρα να δημιουργηθεί στην νεωτερικότητα η άμεση δημοκρατία, συγχρόνως θεωρεί, ότι είναι αυτή που έθεσε με τον πιο καθαρό,  σαφή και τραγικό τρόπο, την σχέση ισχύος και δικαίου. Ο Κ. Παπαϊωάννου αξιολόγησε τις ειδεχθείς σφαγές που διέπραξε η αθηναϊκή δημοκρατία ως έμπρακτη αναίρεση της ουσίας της, η οποία προετοίμασε το τέλος της. Όμως ο Π. Κονδύλης τελευταίος  χρονικά, αλλά εγγύτερα από όλους ίσως στην προβληματική του Θουκυδίδη και της αρχαίας σοφιστικής για την ισχύ, διέγνωσε ότι ανεξάρτητα από τα πολιτικά συστήματα που επικρατούν κάθε φορά και τις αξίες που αυτά επικαλούνται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μοιραία και αναπότρεπτα θα αποκαλύπτεται η ερεβώδη πλευρά του ανθρώπου που επιθυμεί την ισχύ και την κυριαρχία.

---

[1] Ο Κ. Καστοριάδης στο θεμελιώδες έργο του  Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας ,μεταξύ άλλων, .αναφέρεται στον τρόπο που αντιμετώπισε ο Μάρξ τον αρχαιοελληνικό στοχασμό, ενώ στα κεφάλαια με τον τίτλο «η φιλοσοφική θεμελίωση του χρόνου» και «χρόνος και δημιουργία» (σελ.273-294) αναφέρεται διεξοδικά στο πλατωνικό έργο. Σε όλο το έργο υπάρχουν σποραδικές αναφορές στον Θουκυδίδη, στον Αριστοτέλη και στην τραγωδία. Στο βιβλίο του Χώροι του ανθρώπου (μετ. Ζ. Σαρίκα εκδόσεις Ύψιλον,1986 )θα αναφερθεί  στην ελληνική πόλη και στην δημιουργία της δημοκρατίας, στο βιβλίο του Η άνοδος της ασημαντότητας (μετ. Κ. Κουρεμένος, εκδόσεις Ύψιλον, 2000)θα αναφερθεί στο αρχαίο ελληνικό και πολιτικό φαντασιακό και στην αθηναϊκή δημοκρατία, στο βιβλίο του Τα σταυροδρόμια του λαβυρίνθου (μετ. Ζ. Σαρίκα εκδόσεις Ύψιλον,1991), θα αναφερθεί στην ελληνική τέχνη ενώ στο εκτενές δοκίμιο του αξία, ισότητα, δικαιοσύνη, πολιτική θα περιγράψει την περιπέτεια των εννοιών από τον Αριστοτέλη στον Μάρξ. Επίσης το έργο του Η αρχαία ελληνική δημοκρατία και η σημασία της (εκδόσεις Ύψιλον,1986) συγκεντρώνει τις απόψεις για ένα θέμα που δεν έπαυσε να τον απασχολεί. Τέλος το δοκίμιο Αισχύλεια ανθρωπογονία και Σοφόκλεια αυτοδημιουργία του ανθρώπου, που είναι αφιερωμένο στον Κ. Δεσποτόπουλο περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Ανθρωπολογία, πολιτική, φιλοσοφία (εκδόσεις Ύψιλον,2001).

[2] Κ.Καστοριάδης, Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, μετάφραση Σ. Χαλικιάς, Γ. Σπαντιδάκη, Κ. Σπαντιδάκης,  εκδόσεις Ράππα, Αθήνα 1985, σελ.120.

[3] όπως προηγ. σελ.82.

[4] όπως προηγ. σελ.471.

[5] Οι τρείς τόμοι κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα με τον γενικό τίτλο Η ελληνική ιδιαιτερότητα, από τις εκδόσεις Κριτική. Ο πρώτος  τόμος (σελ. 527) εκδόθηκε στα ελληνικά το 2007 με υπότιτλο Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο, σε μετάφραση του Ξ. Γιαταγάνα και επιμέλεια της Ζ. Καστοριάδη.  Ο δεύτερος τόμος  (σελ. 452) εκδόθηκε στα ελληνικά το 2008, με υπότιτλο Η Πόλις και οι νόμοι,  σε μετάφραση της Ζ. Καστοριάδη. Ο τρίτος τόμος (σελ. 465) εκδόθηκε στα ελληνικά το 2011, με υπότιτλο Ο Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο, σε μετάφραση της Ζ. Καστοριάδη και επιμέλεια του Θ. Σκάσση. Ο πρώτος περιλαμβάνει το δοκίμιο του Π. Βιντάλ-Νακέ Ο Καστοριάδης και η αρχαία Ελλαδα, ο δεύτερος ξεκινά με το δοκίμιο του Philippe Raynaud Ο Καστοριάδης και η ελληνική κληρονομιά και ο τρίτος με το δοκίμιο της Claudia Moatti  Σκέψεις για την πολιτική δημιουργία στην Αθήνα. Οι επιμελητές της γαλλικής έκδοσης είναι οι :Enrique Escobar, Myrto Gondicas, Pascal Vernay.

[6] Κ.Καστοριάδης, Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, μετάφραση Σ.Χαλικιάς, Γ.Σπαντιδάκη, Κ.Σπαντιδάκης,  εκδόσεις Ράππα, Αθήνα 1985, σελ.151.

[7] Ι.Κάντ, Τα θεμέλια της Μεταφυσικής των ηθών, εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Γιάννη Τζαβάρα, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1984,σελ.97.

[8] όπως προηγούμενα σελ.116

[9] Κ.Καστοριάδης, Η ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Γ’,μετάφραση Ζ.Καστοριάδη, εκδόσεις Κριτική, 2011, σελ.55

[10] όπως προηγ.σελ.57.

[11] όπως προηγ.σελ.143.

[12] όπως προηγ.σελ.56.

[13] όπως προηγ.σελ.97.

[14] Π. Κονδύλης, Ισχύς και Απόφαση: η διαμόρφωση των κοσμοεικόνων και το πρόβλημα των αξιών ,εκδόσεις Στιγμή, Αθήνα 1991,σελ.23.

[15] Κ. Καστοριάδης, Η ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Γ’, μετάφραση Ζ. Καστοριάδη, εκδόσεις Κριτική, 2011, σελ.158.

[16] Μ. Χάϊντεγκερ, Εισαγωγή στη Μεταφυσική, εισαγωγή –μετάφραση- επιλεγόμενα Χρήστου Μαλεβίτση, εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα  1973, σελ. 181- σελ.199.

[17] Κ. Καστοριάδης, Η ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Γ’, μετάφραση Ζ. Καστοριάδη, εκδόσεις Κριτική, 2011, σελ.161,162.

[18] Όπως προηγ.σελ.170.

[19] Όπως προηγ.σελ.178.

[20] Π. Κονδύλη, Οφειλόμενες απαντήσεις. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Λεβιάθαν ,τεύχος 15, 1994, σελ.123.

[21] Κ.Καστοριάδης, Η ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Γ’,μετάφραση Ζ.Καστοριάδη, εκδόσεις Κριτική, 2011, σελ.238.

[22] όπως προηγ.σελ.253.

[23] όπως προηγ.σελ.239,240.

[24] όπως προηγ.σελ.242.

[25] όπως προηγ.σελ.284.

[26] όπως προηγ.σελ.284.

[27] Π. Κονδύλης, Το αόρατο χρονόλογιο της σκέψης, εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1998, σελ.92.

[28] Π. Κονδύλης, Η Ηδονή, η Ισχύς, η Ουτοπία, Εκδόσεις Στιγμή, Αθήνα 1992, σελ.57-59.

[29] Π. Κονδύλης, Από τον 20^ο στον 21^ο αιώνα-Τομές στην πλανητική πολιτική περί το 2000,εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1998, σελ.82.

[30] Κ. Παπαϊωάννου, Μάζα και Ιστορία, επιμέλεια-σημειώσεις Γ.Καραμπελιάς, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2003, σελ.124.

[31]  Κ. Παπαϊωάννου, Τέχνη και Πολιτισμός στην αρχαία Ελλάδα, μετάφραση-επιμέλεια Χ. Σταματοπούλου- Σ. Κακουριώτης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1998,σελ.283.

[32] όπως προηγούμενα, σελ.287.

http://koutroulis-spyros.blogspot.co.uk/2012/12/o.html