Του Φλεβάρη... Lupercalia-Fornacalia-Charistia

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ mich@enet.gr,www.bavzer.blogspot.com

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ μήνας του έτους με 28 ημέρες για τα κοινά έτη και 29 για τα δίσεκτα. Αρχικά ήταν ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου. Γύρω στο 153 π.Χ., όταν ο Ιανουάριος έγινε ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου, ο Φεβρουάριος καθιερώθηκε ως δεύτερος, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα στο δωδεκάμηνο πολιτικό ημερολόγιο. Με την ημερολογιακή μεταρρύθμιση του Ιουλίου Καίσαρα το 45 π.Χ. ο Φεβρουάριος είχε 29 μέρες τα κοινά έτη και 30 μέρες στα δίσεκτα. Ομως το 4 π.Χ. ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος αφαίρεσε από τον Φεβρουάριο μία μέρα και την προσέθεσε στον Αύγουστο, που ήταν αφιερωμένος στο πρόσωπό του.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ του προέρχεται από το λατινικό ρήμα februare (εξαγνίζω, καθαίρω), λόγω των τελετών εξαγνισμού και καθαρμού που τελούνταν στη Ρώμη (Februa και Feralia), από τις οποίες προέρχονται και οι μεταγενέστερες γιορτές των Απόκρεω και οι εκδηλώσεις του Καρνάβαλου. Τον Φεβρουάριο γιορτάζονταν στην Αρχαία Ρώμη και οι γιορτές:

* Λουπερκάλια (Lupercalia), γιορτή της γονιμότητας, προς τιμήν του θεού Φαύνου (του Πάνα των Ελλήνων) στις 15 Φεβρουαρίου. Οι Ρωμαίοι θυσίαζαν κατσίκια και σκυλιά, ενώ νεαρά αγόρια χτυπούσαν με λωρίδες από δέρμα κατσίκας τις νεαρές κοπέλες για να τους μεταδώσουν τη γονιμότητα. Η γιορτή μπορεί να καταργήθηκε από την Καθολική Εκκλησία τον 5ο αιώνα μ.Χ., αλλά την οικειοποιήθηκε με τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου και τη Μέρα των Ερωτευμένων στις 14 Φεβρουαρίου.

* Φορνακάλια (Fornacalia), προς τιμήν της θεότητας Φόρναξ, που εφηύρε τους φούρνους για το ψήσιμο ψωμιού και φαγητών (17 Φεβρουαρίου).

* Χαρίστια (Charistia), οικογενειακή γιορτή για διασκέδαση, αλλά και για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των μελών της (20 Φεβρουαρίου).

ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ Αττικό ημερολόγιο ο Φεβρουάριος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Γαμηλιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Ανθεστηριώνα. Το διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:

* Θεογάμια, προς τιμήν του Δία και της Ηρας

* Ανθεστήρια, προς τιμήν του Διονύσου. Την πρώτη μέρα της γιορτής ανοίγονταν τα πιθάρια με τον νέο οίνο, ο οποίος αναμειγνυόταν με νερό για να προσφερθεί ο πρώτος «κεκραμένος οίνος», το πρώτο «κρασί».

ΣΤΟ ΛΑΪΚΟ καλεντάρι ο Φεβρουάριος ονομάζεται κυρίως λόγω της μικρότερης διάρκειάς του:

* Μικρός

* Κουτσός

* Κουτσοφλέβαρος

* Γκουζούκης (ατελής)

* Κούντουρος (κολοβός)

* Κλαδευτής, επειδή θεωρείται μήνας κατάλληλος για το κλάδεμα των δέντρων

* Φλεβάρης, από τη συσχέτιση με τις «φλέβες», δηλαδή τα υπόγεια νερά, που αναβλύζουν λόγω των πολλών βροχών

* Φλιάρης (χλιαρός)

Η κλασική παροιμία για τον μήνα: «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει». Στη δυτική Ευρώπη (κυρίως Αγγλία, Γαλλία), χαλασμός χιονιού. Εδώ, ερμαφρόδιτος καιρός. Υγρός. Νοτιάδες άσχημοι. Ασπρη μέρα, μακριά...

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/02/2009