Ας γιατρέψουν οι χοροί-Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΝΑΚΗ
Η γαλλίδα πανεπιστημιακός Φρανς Σοτ-Μπιλμάν είναι πιθανώς η πιο διάσημη χοροθεραπεύτρια στον κόσμο. Καταξιωμένη ψυχαναλύτρια, υπεύθυνη για το πρόγραμμα Ψυχοθεραπείας μέσω της Τέχνης στο 5ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, διευθύντρια του περίφημου Εργαστηρίου Ρυθμικής Κίνησης (www.gesterythme.com) και συγγραφέας πολλών βιβλίων (ένα από αυτά έχει ως θέμα τους Αναστενάρηδες), η κυρία Σοτ-Μπιλμάν θα κάνει ένα σύντομο σεμινάριο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών.
«Είναι σπουδαίος ο ρόλος που μπορεί να παίξει ο χορός, η ρυθμική κίνηση στην εκπαιδευτική διαδικασία», μάς λέει η ίδια. «Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά στα παιδιά και τους έφηβους με μαθησιακές δυσκολίες - οι οποίες συνδέονται, σε σημαντικό βαθμό, με μια ελλιπή αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Ο ρυθμός, συμβάλλει στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων. Συνδέει τα παιδιά με την εμβρυακή μνήμη του σφυγμού της μητέρας. Πρόκειται για μια πρωταρχική αίσθηση του χρόνου, η οποία μπορεί με απλά μέσα να επανενεργοποιηθεί. Επειτα, όταν το μωρό γεννηθεί, η μητέρα το νανουρίζει κινώντας το δεξιά-αριστερά, κάτι που, σε συνδυασμό με τον ήχο και την αναπνοή, παράγει μια βιωματική μέθοδο οριοθέτησης του χώρου. Πολλοί ψυχολόγοι δεν πιστεύουν στα μάτια τους όταν βλέπουν πόσο γρήγορα βελτιώνονται προβλήματα όπως η δυσλεξία, ή ακόμα και ορισμένες περιπτώσεις αυτισμού». - Η διδασκαλία σας βοηθάει επίσης παιδιά με διαταραχές συμπεριφοράς (βίαιες εκρήξεις κ.λπ.), αλλά και κατατονικά παιδιά, να ενταχθούν αρμονικά στον περίγυρό τους...«Πάρτε για παράδειγμα το χιπ χοπ, ένα πολιτισμικό φαινόμενο που ξεκίνησε από τα γκέτο των μεγαλουπόλεων και σύντομα απέκτησε πλατύτερη απήχηση. Η κινητική του δομή και η έντονα ρυθμική εκφορά του λόγου είναι στοιχεία που, μεταξύ άλλων, βοηθούν στην κοινωνικοποίηση πολλών παιδιών. Αυτό που κάνω εμπεριέχει ορισμένα τέτοιου είδους συστατικά. Η κίνηση στα μαθήματά μας οριοθετείται από έναν σαφή, απλό, συνεχόμενο ρυθμό που μπορεί να παράγεται από κάποιο κρουστό, ή από το χτύπημα των χεριών και των ποδιών. Η βιωματική ταύτιση με αρχετυπικά σύμβολα και η αβίαστη αίσθηση ομαδικότητας ενεργοποιούν το ασυνείδητο και βοηθούν το σώμα να ξεπεράσει εντάσεις που δύσκολα αντιμετωπίζονται με λεκτικές προσεγγίσεις». Η Φ. Σοτ-Μπιλμάν διατηρεί στενή σχέση με την Ελλάδα. Το Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Πάτρας με διευθυντή τον Σπύρο Κρίβα επιχειρεί να εντάξει τα διδάγματά της στο εκπαιδευτικό του πρόγραμμα. Μάλιστα το μάθημα «Ο χορός στην εκπαίδευση» διδάσκεται από την παλιά της μαθήτρια Μάρω Γαλάνη. Ενώ κι άλλες παλιές της μαθήτριες εφαρμόζουν μεθόδους χοροθεραπείας σε ιδιωτικά κέντρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
«Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη που αισθάνθηκα σε μια από τις πρώτες μου επισκέψεις στην Ελλάδα, όταν είδα έναν παπά να σέρνει τον χορό σε κάποιο πανηγύρι», λέει η γαλλίδα πανεπιστημιακός. «Εχω διαπιστώσει ότι οι Ελληνες έχουν πολύ καλύτερη σχέση με τους χορούς τους απ' ό,τι οι Ευρωπαίοι. Είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σηκωθούν. Αντίθετα, στη Γαλλία, οι παραδοσιακοί χοροί κυνηγήθηκαν επί αιώνες, τόσο από την Εκκλησία, όσο και από την πολιτεία, που ήθελε να υποτάξει τις επαρχίες στο κυρίαρχο πολιτισμικό της μοντέλο. Στη χώρα σας, ο Διόνυσος είναι ζωντανός». - Εχετε συχνά αναφερθεί στη διονυσιακή διάσταση του χορού των Αναστενάρηδων. «Τόσο ως χορεύτρια όσο και ως ψυχαναλύτρια ενδιαφέρομαι για τις διαδικασίες υπέρβασης του εαυτού και την ένωση με τον Αλλο. Εχω αφιερώσει τη ζωή μου στη μελέτη παραδοσιακών τελετών θεραπευτικής έκστασης, αρχίζοντας από το αφρικάνικο βουντού, πάνω στο οποίο έκανα τη διδακτορική μου διατριβή. Αντίθετα απ' ό,τι πιστεύουν πολλοί, οι διαδικασίες αυτές δεν είναι χαοτικές και άναρχες, αλλά αυστηρά οργανωμένες -έτσι μπορούμε να τις εντάξουμε σε δυτικές προσεγγίσεις της χοροθεραπείας. Στην περίπτωση των Αναστενάρηδων κάποιοι καταλαμβάνονται από τον Αγιο και πυροβατούν. Οι αναλογίες με τελετές της αρχαιότητας είναι εντυπωσιακές: δεν έχετε παρά να ρίξετε μια ματιά στα Ελευσίνια Μυστήρια ή στους χορούς των μαινάδων». - Ανάγετε μάλιστα το δίπολο Κωνσταντίνος-Ελένη (με τη γιορτή των οποίων συνδέονται τα Αναστενάρια) σε κάποια αρχέγονη θρησκεία, κοινή σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.«Ωριμη γυναίκα - φύση, νεαρός άντρας - πολιτισμός: ένα ιερό ζεύγος που κάποτε ονομάστηκε Ισις-Οσιρις, άλλοτε Αστάρτη-Βάαλ, κι άλλοτε πάλι Δήμητρα-Διόνυσος. Η γυναίκα συμβολίζει τη σταθερότητα, το δεσμό, ενώ ο άντρας την εξέλιξη, τη ρήξη, τον πειραματισμό. Αντιστοιχίες υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα μεσογειακά ιερά ζεύγη». - Είναι κάτι που έχετε την ευκαιρία να επιβεβαιώσετε και στα πρωτοποριακά εργαστήρια ρυθμού που διευθύνετε στο Ισραήλ, με κοινή συμμετοχή Εβραίων και Παλαιστινίων.«Το μήνυμα δεν είναι η εξίσωση του καταπιεζόμενου με τον καταπιεστή. Θέλουμε απλώς να ψάξουμε τα κοινά αρχέτυπα που τους συνδέουν. Η εικόνα μιας Παλαιστίνιας που νανουρίζει ένα Εβραιόπουλο στα αραβικά και, αντίστροφα, ξύπνησε τόσο ισχυρά συναισθήματασ που η λίστα των πανεπιστημίων που θέλουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα διαρκώς μακραίνει». *Βιβλία της Φ. Σοτ-Μπιλμάν στα ελληνικά: «Οταν ο χορός θεραπεύει», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1998, και «Χοροθεραπεία με την πρωτόγονη έκφραση», εκδ. Τρόπος Ζωής, 1988.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 7 - 28/09/2008
«Είναι σπουδαίος ο ρόλος που μπορεί να παίξει ο χορός, η ρυθμική κίνηση στην εκπαιδευτική διαδικασία», μάς λέει η ίδια. «Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά στα παιδιά και τους έφηβους με μαθησιακές δυσκολίες - οι οποίες συνδέονται, σε σημαντικό βαθμό, με μια ελλιπή αντίληψη του χώρου και του χρόνου. Ο ρυθμός, συμβάλλει στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων. Συνδέει τα παιδιά με την εμβρυακή μνήμη του σφυγμού της μητέρας. Πρόκειται για μια πρωταρχική αίσθηση του χρόνου, η οποία μπορεί με απλά μέσα να επανενεργοποιηθεί. Επειτα, όταν το μωρό γεννηθεί, η μητέρα το νανουρίζει κινώντας το δεξιά-αριστερά, κάτι που, σε συνδυασμό με τον ήχο και την αναπνοή, παράγει μια βιωματική μέθοδο οριοθέτησης του χώρου. Πολλοί ψυχολόγοι δεν πιστεύουν στα μάτια τους όταν βλέπουν πόσο γρήγορα βελτιώνονται προβλήματα όπως η δυσλεξία, ή ακόμα και ορισμένες περιπτώσεις αυτισμού». - Η διδασκαλία σας βοηθάει επίσης παιδιά με διαταραχές συμπεριφοράς (βίαιες εκρήξεις κ.λπ.), αλλά και κατατονικά παιδιά, να ενταχθούν αρμονικά στον περίγυρό τους...«Πάρτε για παράδειγμα το χιπ χοπ, ένα πολιτισμικό φαινόμενο που ξεκίνησε από τα γκέτο των μεγαλουπόλεων και σύντομα απέκτησε πλατύτερη απήχηση. Η κινητική του δομή και η έντονα ρυθμική εκφορά του λόγου είναι στοιχεία που, μεταξύ άλλων, βοηθούν στην κοινωνικοποίηση πολλών παιδιών. Αυτό που κάνω εμπεριέχει ορισμένα τέτοιου είδους συστατικά. Η κίνηση στα μαθήματά μας οριοθετείται από έναν σαφή, απλό, συνεχόμενο ρυθμό που μπορεί να παράγεται από κάποιο κρουστό, ή από το χτύπημα των χεριών και των ποδιών. Η βιωματική ταύτιση με αρχετυπικά σύμβολα και η αβίαστη αίσθηση ομαδικότητας ενεργοποιούν το ασυνείδητο και βοηθούν το σώμα να ξεπεράσει εντάσεις που δύσκολα αντιμετωπίζονται με λεκτικές προσεγγίσεις». Η Φ. Σοτ-Μπιλμάν διατηρεί στενή σχέση με την Ελλάδα. Το Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Πάτρας με διευθυντή τον Σπύρο Κρίβα επιχειρεί να εντάξει τα διδάγματά της στο εκπαιδευτικό του πρόγραμμα. Μάλιστα το μάθημα «Ο χορός στην εκπαίδευση» διδάσκεται από την παλιά της μαθήτρια Μάρω Γαλάνη. Ενώ κι άλλες παλιές της μαθήτριες εφαρμόζουν μεθόδους χοροθεραπείας σε ιδιωτικά κέντρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
«Δεν θα ξεχάσω την έκπληξη που αισθάνθηκα σε μια από τις πρώτες μου επισκέψεις στην Ελλάδα, όταν είδα έναν παπά να σέρνει τον χορό σε κάποιο πανηγύρι», λέει η γαλλίδα πανεπιστημιακός. «Εχω διαπιστώσει ότι οι Ελληνες έχουν πολύ καλύτερη σχέση με τους χορούς τους απ' ό,τι οι Ευρωπαίοι. Είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σηκωθούν. Αντίθετα, στη Γαλλία, οι παραδοσιακοί χοροί κυνηγήθηκαν επί αιώνες, τόσο από την Εκκλησία, όσο και από την πολιτεία, που ήθελε να υποτάξει τις επαρχίες στο κυρίαρχο πολιτισμικό της μοντέλο. Στη χώρα σας, ο Διόνυσος είναι ζωντανός». - Εχετε συχνά αναφερθεί στη διονυσιακή διάσταση του χορού των Αναστενάρηδων. «Τόσο ως χορεύτρια όσο και ως ψυχαναλύτρια ενδιαφέρομαι για τις διαδικασίες υπέρβασης του εαυτού και την ένωση με τον Αλλο. Εχω αφιερώσει τη ζωή μου στη μελέτη παραδοσιακών τελετών θεραπευτικής έκστασης, αρχίζοντας από το αφρικάνικο βουντού, πάνω στο οποίο έκανα τη διδακτορική μου διατριβή. Αντίθετα απ' ό,τι πιστεύουν πολλοί, οι διαδικασίες αυτές δεν είναι χαοτικές και άναρχες, αλλά αυστηρά οργανωμένες -έτσι μπορούμε να τις εντάξουμε σε δυτικές προσεγγίσεις της χοροθεραπείας. Στην περίπτωση των Αναστενάρηδων κάποιοι καταλαμβάνονται από τον Αγιο και πυροβατούν. Οι αναλογίες με τελετές της αρχαιότητας είναι εντυπωσιακές: δεν έχετε παρά να ρίξετε μια ματιά στα Ελευσίνια Μυστήρια ή στους χορούς των μαινάδων». - Ανάγετε μάλιστα το δίπολο Κωνσταντίνος-Ελένη (με τη γιορτή των οποίων συνδέονται τα Αναστενάρια) σε κάποια αρχέγονη θρησκεία, κοινή σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.«Ωριμη γυναίκα - φύση, νεαρός άντρας - πολιτισμός: ένα ιερό ζεύγος που κάποτε ονομάστηκε Ισις-Οσιρις, άλλοτε Αστάρτη-Βάαλ, κι άλλοτε πάλι Δήμητρα-Διόνυσος. Η γυναίκα συμβολίζει τη σταθερότητα, το δεσμό, ενώ ο άντρας την εξέλιξη, τη ρήξη, τον πειραματισμό. Αντιστοιχίες υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα μεσογειακά ιερά ζεύγη». - Είναι κάτι που έχετε την ευκαιρία να επιβεβαιώσετε και στα πρωτοποριακά εργαστήρια ρυθμού που διευθύνετε στο Ισραήλ, με κοινή συμμετοχή Εβραίων και Παλαιστινίων.«Το μήνυμα δεν είναι η εξίσωση του καταπιεζόμενου με τον καταπιεστή. Θέλουμε απλώς να ψάξουμε τα κοινά αρχέτυπα που τους συνδέουν. Η εικόνα μιας Παλαιστίνιας που νανουρίζει ένα Εβραιόπουλο στα αραβικά και, αντίστροφα, ξύπνησε τόσο ισχυρά συναισθήματασ που η λίστα των πανεπιστημίων που θέλουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα διαρκώς μακραίνει». *Βιβλία της Φ. Σοτ-Μπιλμάν στα ελληνικά: «Οταν ο χορός θεραπεύει», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1998, και «Χοροθεραπεία με την πρωτόγονη έκφραση», εκδ. Τρόπος Ζωής, 1988.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 7 - 28/09/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου