Σαρώνει ο ελληνικός… ιός Του Δημηρη Γκιοκεζα
Καχυποψία και πανικός στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες. Για δεύτερη φορά από τα τέλη του 2008, οι τραπεζίτες δεν εμπιστεύονται τους άλλους τραπεζίτες. Αντί να χρησιμοποιούν τη διατραπεζική αγορά για να διοχετεύουν και να αντλούν ρευστότητα, διακαώς την αποφεύγουν και κάθε ευρώ, δολάριο και γεν από τα dealing rooms παίρνει τον δρόμο τής σιγουριάς της Fed και της ΕΚΤ. Η όλο και πιο πιθανή αναδιαπραγμάτευση του ελληνικού δημόσιου χρέους, το ντόμινο το οποίο ήδη έχει συμπαρασσύρει την Πορτογαλία και την Ισπανία και η αδυναμία αποτίμησης του πραγματικού ρίσκου στα βιβλία των ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών έχουν οδηγήσει στην κατάρρευση της διεθνούς διατραπεζικής αγοράς, όπως ακριβώς είχε γίνει μετά τη χρεοκοπία της Lehman. Παραδόξως, οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες είχαν ήδη αποκλειστεί από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα μόλις ξέσπασε η κρίση, είναι ίσως αυτή τη στιγμή οι ασφαλέστερες τράπεζες στον κόσμο.
Στέρεψε η διατραπεζική αγορά
Ενα βήμα πριν από τον πανικό, ο οποίος είχε ξεσπάσει μετά τη χρεοκοπία της Lehman, τον Οκτώβριο του 2008, βρίσκεται η παγκόσμια διατραπεζική αγορά. Με συνολική έκθεση σε ομόλογα των PIIGS, η οποία ξεπερνάει τα 2 τρισ. ευρώ για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, το πακέτο της Ε.Ε. και του ΔΝΤ ύψους 750 δισ. ευρώ, το οποίο ανακοινώθηκε πριν από λιγότερο από έναν μήνα έχει κριθεί πλέον ως ανεπαρκές από τις αγορές. Οπως ακριβώς είχε συμβεί αμέσως μετά τη Lehman, οι τράπεζες δυσπιστούν όχι για τη φερεγγυότητα των σπάταλων χωρών του Νότου, αλλά για το τι κρύβεται στους τραπεζικούς ισολογισμούς. Τόσο των άλλων τραπεζών, όσο και αυτό είναι -το πλέον ανησυχητικό- για τους δικούς τους. Ενώ τα σύνθετα μοντέλα risk management, τα οποία εφαρμόζουν, είναι ικανά να αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα ρίσκα σε επισφαλή δάνεια, ή άλλους επιμέρους παράγοντες κινδύνου, έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά να προειδοποιούν και να αντιμετωπίζουν το συστημικό ρίσκο. Τον κίνδυνο, δηλαδή, όλο το σύστημα να βρεθεί κάτω από πίεση. Οπως ακριβώς συνέβη και με τα τοξικά subrpime δάνεια, οι τραπεζίτες σε Ευρώπη και ΗΠΑ είναι ανήμποροι να κατανοήσουν ποιος και πόσο κινδυνεύει. Και λειτουργώντας σαν κοπάδι, τρέχουν στην έξοδο από τη διατραπεζική αγορά προκειμένου να μειώσουν την έκθεσή τους σε άλλες τράπεζες, οι οποίες ενδέχεται να αποδειχθούν τοξικές. Από τις αρχές του έτους, η αμερικανική διατραπεζική αγορά για ημερήσιες καταθέσεις στις ΗΠΑ έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό, σε περίπου 150 δισ. δολάρια, παρά το γεγονός ότι η Fed προσφέρει μόλις 0,18% επιτόκιο έναντι του διπλάσιου στη διατραπεζική. Πριν από την κατάρρευση της Lehman ο ημερήσιος όγκος της αμερικανικής διατραπεζικής αγοράς βρισκόταν στα 500 δισ. δολάρια. Αντίστοιχα είναι και τα μεγέθη στην ευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά, καθώς την εβδομάδα αυτή οι τράπεζες της Ευρωζώνης κατέθεσαν overnight 320 δισ. ευρώ, ποσό-ρεκόρ από τη δημιουργία του ευρωπαϊκού νομίσματος. Στον φαύλο κύκλο ο οποίος δημιουργείται έτσι έχουν εκτιναχθεί τα διατραπεζικά επιτόκια. Το Libor τριμήνου έχει ξεπεράσει το 0,54%, από 0,25% στις αρχές του έτους. Καθώς το επιτόκιο αυτό χρησιμοποιείται ευρέως σαν βάση υπολογισμού επιχειρηματικών και άλλων δανείων, αυτό αυτόματα σηματοδοτεί αύξηση του κόστους του χρήματος, σε μια στιγμή κατά την οποία η παγκόσμια οικονομία δεν έχει ακόμα σταθεροποιήσει την ανάπτυξη.
Παγκόσμιος διατραπεζικός ιστός
Αν κάτι έγινε εμφανές με την πιστωτική κρίση του 2008 είναι η έκταση και το βάθος της αλληλεξάρτησης όλων των τραπεζών, ανεξαρτήτως από το πού δραστηριοποιούνται. Από τις πιο μικρές εθνικές τράπεζες, μέχρι παγκόσμιους κολοσσούς σαν τη Citigroup και την HSBC, το διεθνές τραπεζικό σύστημα συνδέει όλες τα πιστωτικά ιδρύματα μέσω της διατραπεζικής αγοράς. Σε ομαλές συνθήκες, αυτό λειτουργεί για την αποτελεσματική διοχέτευση και διαχείριση της ρευστότητας. Οταν, όμως, ξεσπάει μια κρίση, το ίδιο σύστημα λειτουργεί σαν μηχανισμός ακαριαίας μετάδωσής της. Μόνη λύση τότε είναι η άμεση έξοδος από τη διατραπεζική και η αυτόματη μείωση της έκθεσης κάθε τράπεζας στο ρίσκο αντισυμβαλλομένου. Κάτι σαν το παιχνίδι με τις μουσικές καρέκλες, στο οποίο κανένας δεν θέλει να βρεθεί χωρίς καρέκλα μόλις σταματήσει η μουσική. Και παρά το γεγονός ότι κατά πάσα πιθανότητα η -σχεδόν σίγουρη πλέον- αναδιαπραγμάτευση του ελληνικού χρέους έχει μετατεθεί για τα τέλη του 2012, οι άλλες χώρες των PIIGS βρίσκονται πολύ κοντά στα χείλη του γκρεμού. Μέσα στους επόμενους δύο μήνες η Ισπανία αντιμετωπίζει λήξεις ομολόγων της τάξης των 48 δισ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει μέσω των αγορών. Η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν επίσης το ίδιο άμεσες ανάγκες αναχρηματοδότησης. Αν για οποιονδήποτε λόγο εμφανιστούν προβλήματα στη διάθεση του νέου χρέους, τότε το ντόμινο δεν θα περιορισθεί σε αυτές τις χώρες, αλλά άμεσα και βίαια θα επηρεάσει τον παγκόσμιο τραπεζικό χώρο. Μέσω των θέσεων στα ομόλογα των χωρών αυτών, αλλά και των παραγώγων προϊόντων, οι τραπεζικοί ισολογισμοί θα καταρρεύσουν σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Αυτό ακριβώς φοβούνται οι διεθνείς τραπεζίτες και γι' αυτό αποφεύγουν μαζικά τη διατραπεζική αγορά.
Προσπάθειες στήριξης γαλλικών και γερμανικών τραπεζώνΕνώ η ΕΚΤ μέσα στις τελευταίες τρεις εβδομάδες έχει αγοράσει περισσότερα από 35 δισ. ευρώ ομόλογα από την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, οι αποδόσεις τους έχουν παραμείνει σταθερές. Αυτό γιατί υπερισχύουν οι πωλητές, κυρίως τράπεζες, καθώς προσπαθούν να ξεφορτώσουν τα ομόλογα των χωρών αυτών. Η γερμανική Bundesbank κατηγόρησε ευθέως την ΕΚΤ, ότι οι αγορές αυτές γίνονται για να στηριχθούν οι γαλλικές τράπεζες, οι οποίες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση στα ομόλογα αυτά. Και πιθανώς να είναι έτσι. Ομως, και η ίδια η Γερμανία, με την απαγόρευση των "γυμνών" short θέσεων σε γερμανικές μετοχές, το ίδιο ακριβώς έχει επιχειρήσει να κάνει, δημιουργώντας τοίχος προστασίας γύρω από τις γερμανικές τράπεζες.
Ασφαλέστερες οι ελληνικές τράπεζες
Παραδόξως, οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες αποκλείστηκαν εκ των πραγμάτων από τη διεθνή διατραπεζική αγορά μόλις ξέσπασε η κρίση του ελληνικού χρέους, βρίσκονται σε σαφώς καλύτερη θέση, ακριβώς επειδή δεν συμμετέχουν σε αυτή. Οι αποδόσεις των ομολόγων των ελληνικών τραπεζών, τα οποία λήγουν μέσα στο 2012 κυμαίνονται μεταξύ 17% και 20%. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί το κόστος χρήματος της παγκόσμιας διατραπεζικής αγοράς για τις ελληνικές τράπεζες, το οποίο τις οδήγησε αναγκαστικά στην αποκλειστική εξεύρεση ρευστότητας από την ΕΚΤ, με εγγύηση τα ομόλογα του Δημοσίου. Καθώς το πακέτο του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης εγγυάται ουσιαστικά την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους μέχρι τα τέλη του 2012, οι ελληνικές τράπεζες, όντας αποκλεισμένες από τη διατραπεζική αγορά, ουδόλως αντιμετωπίζουν ρίσκο αντισυμβαλλομένου και είναι πιθανότατα τη στιγμή αυτή ανάμεσα στις ασφαλέστερες τράπεζες στον κόσμο. Αυτό που λένε, δηλαδή, ουδέν κακόν αμιγές καλού.πηγη εδω
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου