Εικονικό νερό κόντρα στη λειψυδρία

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ

Περίπου 50 λίτρα νερό χρειάζονται για να παραχθεί 1 πορτοκάλι, 800 λίτρα νερό για να παραχθεί 1 ποτήρι γάλα, 900 λίτρα νερό για να δώσουν 1 κιλό καλαμπόκι και 16.000 λίτρα νερό για 1 κιλό βοδινό κρέας. Ο ακριβής όγκος του νερού εξαρτάται βέβαια από τις κλιματικές συνθήκες και τις αγροτικές πρακτικές που εφαρμόζονται στην περιοχή παραγωγής των προϊόντων.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το εικονικό νερό είναι ένα νέο εργαλείο στη διαχείριση των υδατικών πόρων και εστιάζει στην επίδραση των καταναλωτικών συνηθειών των κατοίκων μιας περιοχής στους υδατικούς της πόρους. Προτείνει τη μείωση της απαιτούμενης ποσότητας νερού μέσα από μέτρα εξοικονόμησης νερού, αλλαγές στην τιμολογιακή πολιτική, μείωση των διαρροών με την αντικατάσταση των παλιών δικτύων υδροδότησης, ενημέρωση των πολιτών ώστε να αλλάξουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες και να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση.

Από αυτή τη διαχειριστική προσέγγιση προέκυψε η έννοια του εικονικού νερού, από τον όρο virtual water, που εισήγαγε για πρώτη φορά ο καθηγητής Tony Allan στις αρχές της δεκαετίας του '90.

«Η έννοια του εικονικού νερού μάς βοηθά να συνειδητοποιήσουμε πόσο νερό απαιτείται πραγματικά για την παραγωγή διάφορων προϊόντων, δίνοντάς μας έτσι τη δυνατότητα να διαχειριστούμε καλύτερα τους υδατικούς πόρους, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές με ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο, όπως είναι για παράδειγμα η Θεσσαλία», τονίζουν σε εργασία τους οι: δρ Χαρίκλεια Προχάσκα, χημικός, Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης, δρ Αριστοτέλης Παπαδόπουλος, τακτικός ερευνητής, Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης, δρ Andreas Grohmann, χημικός, ομότιμος καθηγητής Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Βερολίνου.

«Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία (συνέδρια ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, υπηρεσίες της περιφέρειας), οι ανάγκες ζήτησης νερού στη Θεσσαλία εκτιμώνται σε 1,8 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως: 136 εκατ. κ.μ. για ανάγκες ύδρευσης, 100 εκατ. κ.μ. για διατήρηση του περιβάλλοντος και 1,6 δισ. κ.μ. για αρδευτικές ανάγκες. Ενώ η ετήσια απόληψη αρδευτικού νερού από τις λεκάνες απορροής των ποταμών της Θεσσαλίας και τα υπόγεια νερά της ανέρχεται μόνο σε 750 εκατ. κ.μ. Από τα στοιχεία αυτά γίνεται σαφές πως η αγροτική παραγωγή αποσπά το μεγαλύτερο ποσοστό της ετήσιας ζήτησης νερού στη Θεσσαλία, έχει λοιπόν ενδιαφέρον να υπολογιστεί η ποσότητα του εικονικού νερού που χρησιμοποιείται στη Θεσσαλία σε ετήσια βάση, λαμβάνοντας υπόψη την παραγωγή αλλά και την κατανάλωση των κυριότερων αγροτικών προϊόντων. Η έννοια του εικονικού νερού προσθέτει μια νέα διάσταση στη διαχείριση των υδατικών πόρων αναδεικνύοντας τη σχέση που υπάρχει μεταξύ της διαχείρισης των υδατικών πόρων, της αγροτικής πολιτικής και του εμπορίου».

Οι ίδιοι τονίζουν ότι σε περιοχές όπως η Θεσσαλία, ο υπολογισμός του εικονικού νερού μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ενσωμάτωση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων στην αγροτική πολιτική της χώρας, απαιτείται όμως ισχυρή πολιτική βούληση ώστε να καμφθούν οι αναμενόμενες αντιδράσεις που συνοδεύουν κάθε σημαντική αλλαγή. Απαραίτητος είναι και ο συντονισμός σε τοπικό, εθνικό και διακρατικό επίπεδο.

«Συγκεκριμένα απαιτούνται: Συντονισμένη δράση των υπηρεσιών που είναι αρμόδιες για θέματα αγροτικής ανάπτυξης και εκείνων που ασχολούνται με τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Προσαρμογή των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης και των σχεδίων διαχείρισης των υδάτων στο επίπεδο της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού, της περιοχής δηλαδή μεταξύ της πηγής και των εκβολών ενός ποταμού, όπως προβλέπει η οδηγία 2000/60 της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με αυτόν τον τρόπο, οι απόψεις και τα συμφέροντα των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται εκεί συνυπολογίζονται και εξισορροπούνται με τις ανάγκες του φυσικού περιβάλλοντος. Εφαρμογή τιμολογιακής πολιτικής και της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" στον αγροτικό τομέα, ύστερα από διαβούλευση με τους αγροτικούς φορείς με άμεσο στόχο να μειωθεί η νιτρορύπανση των υπόγειων νερών, που πλήττει ιδιαίτερα την περιοχή της Θεσσαλίας». *

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/07/2008