Δολοφονία εν ψυχρώ στο Σύνταγμα το 1944

Τριάντα νεκροί και δεκάδες τραυματίες στην πλατεία Συντάγματος! Στην ίδια πλατεία απ' όπου σήμερα περνούν οι πορείες και δίπλα στον Αγνωστο Στρατιώτη, με τους τουρίστες και τα περιστέρια! Στις 3 Δεκεμβρίου 1944 -σαν σήμερα, πριν από 63 χρόνια- η πρώτη μεταπολεμική συγκέντρωση πνίγεται στο αίμα. Είναι το σημείο απ' όπου αρχίζει η μάχη της Αθήνας. Ο Γεώργιος Παπανδρέου είναι πρωθυπουργός, αλλά ο αγγλικός στρατός λύνει και δένει στην πρωτεύουσα...

Ο Τσόρτσιλ και ο Στάλιν, πάνω σε μουντζουρωμένα χαρτάκια, έχουν ήδη μοιράσει την Ευρώπη και η Ελλάδα περνάει στη σφαίρα επιρροής της Μ. Βρετανίας, όσο κι αν η ηγεσία της αριστεράς μιλάει για «κατασκεύασμα» της αστικής προπαγάνδας...

Ο Στάλιν, πιστός στη συμφωνία του, δεν «βλέπει» τι γίνεται στην Αθήνα. Οπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του ο Τσόρτσιλ, στη διάρκεια των Δεκεμβριανών, «καμμία μομφή δεν αναφέρθηκε εις βάρος των Αγγλων», ούτε στην «Πράβντα», ούτε στην «Ισβέστια». Ακολουθούν κι άλλες συμφωνίες... Του Λιβάνου και της Καζέρτας, (26 Σεπτεμβρίου 1944), όπου η Ελλάδα αντιμετωπίζεται από τους βρετανούς συμμάχους ως κατεχόμενη χώρα, με το αγγλικό αρχηγείο πάνω από την ελληνική κυβέρνηση...

*Οι Αθηναίοι πανηγυρίζουν την απελευθέρωση απ' τους Γερμανούς, όταν στις 15 Οκτωβρίου ο στρατηγός Σκόμπι αμέσως πιάνει δουλειά...

Στις 18 του ίδιου μήνα έρχεται από την Ιταλία κι ο Γ. Παπανδρέου επικεφαλής της λεγόμενης «κυβέρνησης εθνικής ενότητας» στην οποία, ύστερα από άπειρες διαβουλεύσεις, συμμετέχουν, τελικά, και έξι εαμικοί υπουργοί. Το πρώτο φιρμάνι του Σκόμπι; Απαγορεύεται η είσοδος του ΕΛΑΣ στην Αθήνα, όπου αλωνίζουν οι «Χίτες». Οι δωσίλογοι και ταγματασφαλίτες της κατοχής αντί να δικαστούν φυγαδεύονται στη Μ. Ανατολή και επιστρέφουν με αγγλικές στολές ως εθνοφύλακες... Ο Γ. Παπανδρέου τηλεγραφεί στον Τσόρτσιλ: «Τα πολιτικά μέτρα είναι ανεπαρκή για την εξουδετέρωση του ΕΑΜ».

*Στις 26 Νοεμβρίου ο Σκόμπι καλεί τον αρχηγό του ΕΛΑΣ Στ. Σαράφη να συζητήσουν τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων στρατών. Προτείνει τη διάλυση του ΕΛΑΣ με αντίτιμο μισή λίρα στον κάθε Ελασίτη πριν παραδώσει το όπλο του και μισή μετά...

Ο Σαράφης απαντά ότι ο ΕΛΑΣ δεν είναι μισθοφορικός αλλά απελευθερωτικός στρατός, τονίζοντας ότι η συγκρότηση καινούριου στρατού είναι υπόθεση της ελληνικής κυβέρνησης. Ο άγγλος στρατηγός επιμένει: τον ρωτά πόσα περισσότερα χρήματα νομίζει ότι πρέπει να δοθούν για κάθε τουφέκι...

*Οι Αγγλοι πιέζουν για διάλυση του ΕΛΑΣ, όχι όμως της Ορεινής Ταξιαρχίας Ρίμινι, και του Ιερού Λόχου, προφασιζόμενοι ότι πρόκειται περί τακτικού στρατού (ήταν εθελοντικός στρατός συγκροτημένος στη Μ. Ανατολή). Οι πιέσεις εξαναγκάζουν τον κοινής αποδοχής υποψήφιο αρχιστράτηγο του νέου εθνικού στρατού, Οθωναίο, σε παραίτηση.

*Η τελευταία εβδομάδα του Νοέμβρη διαλύει κάθε αυταπάτη. Η ένοπλη αναμέτρηση είναι προ των πυλών και η κυβέρνηση Παπανδρέου προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις πιέσεις των Αγγλων και τις διαμαρτυρίες του ΕΑΜ. Ο Τσόρτσιλ θα τηλεγραφήσει στον πρεσβευτή Λίπερ: «Αν παραιτηθεί -ο Παπανδρέου-, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Αλλωστε, θα μπορούσε το ίδιο καλά ν' αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς»...

*Η 1η Δεκέμβρη ξημερώνει με δυο «διαγγέλματα»: του Σκόμπι και της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ. Το πρώτο εξηγεί την παρουσία των βρετανικών στρατευμάτων: «Ηρθαμε να σας βοηθήσουμε να διώξετε τον κατακτητή, να σας φέρουμε τρόφιμα, να σας βοηθήσουμε να αναστήσετε τη χώρα σας στο πρώτο της μεγαλείο... Η Μ. Βρετανία επιθυμεί να δει την Ελλάδα μίαν ελευθέραν, ευτυχή χώρα».

Το δεύτερο «διάγγελμα», το εαμικό, καλεί σε παλλαϊκή συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα και στις 4 Δεκεμβρίου σε πανεργατική απεργία. Οι Εαμικοί υπουργοί έχουν παραιτηθεί μετά την απόφαση του Σκόμπι να διαλυθεί η πολιτοφυλακή του ΕΑΜ και να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ.

*Μια ειρηνική λαοθάλασσα 500.000 Αθηναίων απλώνεται στο κέντρο το πρωί της 3ης Δεκεμβρίου. Με υψωμένες γροθιές ζητούν την αποδοχή των αιτημάτων της ηγεσίας ΚΚΕ-ΕΑΜ. Τα κυρίαρχα συνθήματα: «ανεξαρτησία, όχι κατοχή», «να δικαστούν οι δωσίλογοι», «να φύγουν οι Αγγλοι».

Η συγκέντρωση πυκνώνει κοντά στα γραφεία του «Ριζοσπάστη» στην Οθωνος, εκεί που πρόκειται να μιλήσουν οι αντιπρόσωποι του ΕΑΜ. Στις 10.45 ακούγεται ο πρώτος πυροβολισμός. Κάποιος με πολιτικά φεύγει τρέχοντας από το κτίριο της αστυνομικής διεύθυνσης (Πανεπιστημίου και Β. Σοφίας), περνά τη λεωφόρο, ταμπουρώνεται πάνω από τον Αγνωστο Στρατιώτη και πυροβολώντας ουρλιάζει «πυρ». Οι αστυφύλακες αρχίζουν ομαδικό πυρ. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες σωριάζονται στο πλακόστρωτο. Ολοι οι πυροβολισμοί έρχονται από ψηλά, από τα Ανάκτορα. Το συγκλονιστικό είναι ότι η συγκέντρωση δεν διαλύεται. Οι νεκροί σκεπάζονται με λουλούδια από τα παρακείμενα της Βουλής ανθοπωλεία. Φτάνουν νεκροφόρες, ασθενοφόρα, αλλά οι ομιλίες γίνονται έτσι, γύρω στις 3 μ.μ.

Ποιος έδωσε εντολή για τη σφαγή; Ο αστυνομικός διευθυντής εκείνων των ημερών Αγγελος Εβερτ, σε συνέντευξή του το 1958, δήλωσε ότι -κατόπιν ενημερώσεως του Γ. Παπανδρέου «περί καταλύσεως του κράτους»- αυτός ήταν που διέταξε πυρ...

*Αλλά νέα αιματοχυσία ακολουθεί τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου. Οι δυνάμεις ασφαλείας... τρομοκρατούνται ξανά από τους άοπλους που κηδεύουν τους νεκρούς της Κυριακής. Η δεύτερη εν ψυχρώ δολοφονία συντελείται από αστυνομικούς και Χίτες οχυρωμένους στη Γενική Ασφάλεια (Πατησίων και Στουρνάρη), το 4ο αστυνομικό τμήμα της Πατησίων και το ξενοδοχείο «Μητρόπολη» στην Ομόνοια.

*Οσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι προβλέψεις για τα Δεκεμβριανά δεν προέρχονται από το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, τα οποία υπέγραφαν συμφωνίες, συναινούσαν στην εθνική ενότητα, διαδήλωναν ειρηνικά και, απ' ό,τι φάνηκε, ούτε περίμεναν τη δολοφονική επίθεση στις 3 Δεκεμβρίου... Φόβους εξέφραζαν οι πολιτικοί των αστικών κομμάτων στο Κάιρο, στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους Αγγλους, ανησυχούντες σοβαρά για τη «δύναμη του ΕΑΜ». Από τον Αύγουστο ακόμα ο Α. Μυλωνάς, υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση Παπανδρέου, προειδοποιούσε τον άγγλο επιτετραμμένο Ουίλσον:

«... Μου είπατε ότι αναλαμβάνετε -ευτυχώς- την τήρησιν της τάξεως διά βρετανικών δυνάμεων. Αν επιτευχθεί ούτω η αναίμακτος απελευθέρωσις και αποφευχθεί η εμφύλιος σύρραξις εις τα πόλεις και καθ' όλην την ύπαιθρον -έχω αρκετάς αμφιβολίας- τούτο θα είναι μέγα αγαθόν. Αλλά θα ήτο επικίνδυνος η αντίδρασις του ΕΑΜ -του οποίου την δύναμιν ουδέ η αγγλική κυβέρνησις παρεγνώριζε προσφάτως- ως και η εκμετάλλευσις της μοιραίας φθοράς της κυβερνήσεως εκ των στρατιωτικών μέτρων και των απείρων δυσχερειών της διοικήσεως. Εκτός των άλλων κινδύνων εσωτερικών ανωμαλιών, θα διεταράσσετο ιδία η ομοφωνία του Λαού υπέρ της φιλικής προς την Μ. Βρετανίαν πολιτικής».

*Με τη βίαιη καταστολή μιας ειρηνικής συγκέντρωσης άρχισαν οι μάχες της Αθήνας και του Πειραιά. Ο μαρτυρικός Δεκέμβρης ο λεγόμενος «πρώτος εμφύλιος», θα οδηγήσει στην εμφύλια σύρραξη διχάζοντας την Ελλάδα από το 1946 μέχρι το 1949.