Βιολογία και Φιλοσοφία ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Η ΣΩΚΡΑΤΙΚΗ, Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

*

Γιαπιτζάκης Χρήστος
Δρ. Ιατρικός Γενετιστής, Βιολόγος-Οδοντίατρος
και
Σερέφογλου Ζωή
Βιολόγος, Υποψήφια Διδάκτωρ
1Γναθοπροσωπική Χειρουργική Κλινική και 2Νευρολογική Κλινική
Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών

*(Το περιεχόμενο του δοκιμίου παρουσιάστηκε ως ομιλία στο Πανελλήνιο Συνέδριο «Υγεία-Περιβάλλον-Εκπαίδευση: Προβληματισμοί-Προτάσεις», Αθήνα 27-28 Μαρτίου 2009, που διοργανώθηκε από το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών)

 

 

 

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

Η συμβολή των μεγάλων Ελλήνων φιλοσόφων στην πρόοδο του ανθρώπινου πνεύματος είναι δεδομένη. Οι απόψεις τους, που αποτελούν διαχρονικές διδαχές, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις μπορούν να δημιουργήσουν το καλύτερα εφαρμόσιμο πλαίσιο έρευνας και εκπαίδευσης στις Βιολογικές Επιστήμες.

Ο Σωκράτης ο Αθηναίος, ο Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης και ο Επίκουρος ο Αθηναίος είναι τρεις μεγάλοι φιλόσοφοι, που προσπάθησαν να διερευνήσουν τις σημαντικές έννοιες της Ζωής και της Φύσης με σκοπό την εκπαίδευση των συνανθρώπων τους. Οι φιλοσοφικές απόψεις και η παιδαγωγική προσέγγιση των τριών φιλοσόφων διέφεραν σε σημαντικά σημεία.

Οι βιογραφίες τους περιλαμβάνονται στο έργο του Διογένη Λαέρτιου «Βίοι Φιλοσόφων», αλλά οι πρωτογενείς πηγές σχετικά με τις απόψεις των τριών φιλοσόφων διαφέρουν ως προς την ποσότητα και την αυθεντικότητά τους. Ο εσωτεριστής Σωκράτης δεν έγραψε τίποτα, αλλά γνωρίζουμε τις απόψεις του κυρίως από τα έργα των μαθητών του Πλάτωνα και Ξενοφώντα. Πολλά από τα έργα του πολυγραφότατου πανεπιστήμονα Αριστοτέλη έχουν σωθεί. Αντίθετα, η μεγάλη πλειοψηφία των έργων του επίσης πολυγραφότατου και φιλάνθρωπου Επίκουρου έχουν χαθεί και μόνο τρεις επιστολές του και ένας κατάλογος των βασικότερων απόψεών του («Κύριαι δόξαι») έχουν διασωθεί από τον βιογράφο του Διογένη Λαέρτιο.

Σε αυτό το δοκίμιο θα καταγραφούν περιληπτικά τα βασικά σημεία της κοσμοθεωρίας, της διερευνητικής προσέγγισης της ζωής και της εκπαιδευτικής μεθοδολογίας του κάθε φιλοσόφου. Στη συνέχεια, θα γίνει προσπάθεια σύγκρισης των προβλέψεών τους με τα ευρήματα της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης καθώς και εκτίμηση της συμβολής τους στην καλύτερη δυνατή έρευνα και εκπαίδευση στις Βιολογικές Επιστήμες.

 

 

 2. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ (470-399 π.Χ.)

2.1. Η φιλοσοφία του Σωκράτη

            Ο Σωκράτης πίστευε ότι η άυλη ψυχή και το υλικό σώμα είναι δύο διαφορετικές υποστάσεις. Ο αισθητός υλικός κόσμος, που οι άνθρωποι βλέπουν και αγγίζουν είναι ένα σκιώδες είδωλο του μοναδικού αληθινού κόσμου των ιδεών. Ένας δημιουργός θεός έφτιαξε τον υλικό κόσμο με βάση τις ιδέες, που είναι αιώνιες και οι μόνες αληθινά υπαρκτές. Όποτε το κρίνει σωστό ο μοναδικός θεός παρεμβαίνει στον κόσμο, δηλαδή υπάρχει θεία πρόνοια.

Η ψυχή είναι η έδρα των νοητικών λειτουργιών αλλά και της ηθικής συνείδησης. Ο Σωκράτης πίστευε ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιώντας τη λογική του, την ενδοσκόπηση και τη διαλεκτική μπορεί να γνωρίσει τις σταθερές και αναλλοίωτες αρχές που θα τον οδηγήσουν στο Αγαθό, δηλαδή την αρετή της δίκαιης διαβίωσης. Δεν μαθαίνουμε τίποτα, αλλά απλώς θυμόμαστε ό, τι γνώριζε η αθάνατη ψυχή μας όταν βρισκόταν στον κόσμο των ιδεών. Η ψυχή του κάθε ανθρώπου προορίζεται μετά από μια σειρά μετενσαρκώσεων να ενωθεί με το αιθέριο σώμα των άστρων.

Η μελέτη της Φύσης δεν έχει να προσφέρει τίποτα κατά τον Σωκράτη, επειδή ο υλικός κόσμος είναι μια σκιά και οι αισθήσεις μάς απατούν. Πίστευε ότι δεν χρειάζεται να μελετάμε τα ουράνια φαινόμενα γιατί δεν θα μάθουμε ποτέ τη φύση τους, την οποία θα γνωρίζαμε αν ήθελε o θεός να την γνωρίζουμε. Η άποψη του Σωκράτη συμπυκνώνεται στο ρητό «πίστευε και μη ερεύνα».

  

2.2. Η βιολογική έρευνα κατά τον Σωκράτη

            Ο Σωκράτης πίστευε ότι δεν χρειάζεται να διερευνούμε ούτε τα φυσικά και τα βιολογικά φαινόμενα, αφού θα γνωρίζαμε και γι’ αυτά αν ήθελε ο θεός. Θεωρούσε βέβαιη την αιώνια ύπαρξη των ψυχών και τους διαρκείς κύκλους μετενσάρκωσής τους. Στο τέλος της ζωής του ο Σωκράτης είπε: «Είμαι πεπεισμένος πως υπάρχει αληθινά αυτό που λέμε ζεις ξανά και πως οι ζωντανοί προέρχονται από τους νεκρούς».

Σύμφωνα με το μαθητή του Πλάτωνα, ο Σωκράτης υποστήριζε ότι μια αγνή ψυχή ενός αριστοκράτη άνδρα λόγω των υλικών επιθυμιών μπορεί να ξεπέσει στην επόμενη μετενσάρκωση σε φτωχό άνδρα. Αν η ψυχή παγιδευτεί απελπιστικά σε υλικές επιθυμίες, υποβιβάζεται στις επόμενες ζωές διαδοχικά σε δούλο άνδρα, σε γυναίκα και στη συνέχεια σε ζώα. Οι λαίμαργοι και οι αλκοολικοί μπορούν να γεννηθούν γαϊδούρια, οι βίαιοι και οι άδικοι σαν λύκοι και γεράκια και όσοι παρασύρονται τυφλά από τα κοινωνικά γεγονότα σαν μέλισσες και μυρμήγκια. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, η ψυχή αποκτά ξανά τη δυνατότητα να επανέλθει σε ανθρώπινη μορφή με ανανεωμένη την ευκαιρία να απελευθερωθεί από τον κύκλο μετενσαρκώσεων και να ενωθεί με τα άστρα.

  

 

2.3. Η παιδαγωγική προσέγγιση του Σωκράτη

 

Ο Σωκράτης προσποιείτο ότι δεν γνωρίζει τίποτα, αλλά ότι ήθελε να μάθει τι είναι καλό και κακό, όσιο και ανόσιο, θάρρος και δειλία. Ο φιλόσοφος εφάρμοζε την διαλεκτική μέθοδο, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος με ερωτήσεις και απαντήσεις μπορεί να προσεγγίσει την αλήθεια φτάνοντας στη γνώση που έχει ήδη μέσα του. Με τη χρήση των επίμονων και σαφών ερωτήσεων έκανε το συνομιλητή του να βάζει το νου του σε κίνηση, να γεννάει σκέψεις, ιδέες, απορίες για το πώς να ενεργεί στη ζωή του, πώς να κρίνει τους άλλους και τον εαυτό του. Κατά συνέπεια δίδασκε την αυτογνωσία και αναζητούσε την αιώνια αλήθεια της ηθικής, της δικαιοσύνης και του θείου.

Στα θετικά σημεία του Σωκράτη ήταν η διατύπωση της περιέργειας (που αποτελεί το πρώτο βήμα της έρευνας) και το γεγονός ότι άνοιξε το δρόμο για τη θεμελίωση της Ηθικής ως μέρους της Φιλοσοφίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Σωκράτης ήταν ένας από τους πρώτους μεγάλους παιδαγωγούς της ανθρωπότητας, καθώς προώθησε την αυτοδιδασκαλία καθιστώντας το δάσκαλο καθοδηγητή και όχι μεταδότη γνώσεων.

    Αρνητικό του σημείο ήταν ότι οι ερωταποκρίσεις δεν κατέληγαν στην εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων ή στην απόκτηση αντικειμενικής γνώσης της πραγματικότητας («ένα πράγμα γνωρίζω, ότι δεν γνωρίζω τίποτα»).

 

  

 

3. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (384-322 π.Χ.)

 

3.1. Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη

 

            Ο ιδρυτής της Περιπατητικής Σχολής Αριστοτέλης πίστευε σε έναν υλικοπνευματικό κόσμο που είχε δημιουργηθεί τελεολογικά και ντετερμινιστικά από μία αλυσίδα αιτίου-αιτιατού με έναρξη το θεϊκό πρώτο κινούν ακίνητο. Με μία σειρά λογικών συλλογισμών είχε καταλήξει ότι υπάρχουν 47 ή 55 θεοί ως πρωταρχικά αίτια. Δεν υπάρχει άλλη θεϊκή παρέμβαση (θεία πρόνοια) στον κόσμο. Με τη βοήθεια των αισθήσεων, που είναι αξιόπιστες, ο άνθρωπος μπορεί να παρατηρήσει και με τη λογική να κατανοήσει το σκοπό της ύπαρξης όλων των πραγμάτων στον κόσμο. Η Φύση μπορεί να κατανοηθεί σε μεγάλο βαθμό, αφού καταγραφούν και κατηγοριοποιηθούν με μεγάλη σχολαστικότητα όλες οι γνώσεις, εκτός από κάποια αξιώματα τα οποία πρέπει να γίνουν αποδεκτά χωρίς να αποδειχθούν.

Ο κόσμος αποτελείται από τα τέσσερα στοιχεία φωτιά, νερό, γη και αέρα, τα οποία μέσω της μετουσίωσης μετατρέπονται το ένα στο άλλο. Επιπλέον, στον κόσμο υπάρχει σε μικρή ποσότητα και μία πέμπτη θεϊκή ουσία, ο αιθέρας (πεμπτουσία), που αποτελεί και συστατικό της ανθρώπινης ψυχής. Ο αιθέρας είναι αγέννητος, άφθαρτος, αναλλοίωτος. Ο κόσμος είναι στατικός και αποτελείται από την επίπεδη γη με το στερέωμα, δηλαδή το θόλο όπου είναι καρφωμένα τα άστρα, ο ήλιος και η σελήνη. Ο άνθρωπος είναι ο ανώτερος και τελειότερος ζωντανός οργανισμός. Η ψυχή του ανθρώπου είναι ιδιότητα του σώματός του και διαλύεται μετά τον θάνατο.

Ο σκοπός του ανθρώπου είναι η τελειοποίηση των δυνατοτήτων του. Ο Αριστοτέλης δεχόταν ότι η ανθρώπινη φύση ελκύεται από την ηδονή, αλλά θεωρούσε ανώτερη την ηδονή που πηγάζει από τις πνευματικές ενασχολήσεις και τη μάθηση. Οι ανθρώπινες ενέργειες αποσκοπούν στην ευδαιμονία, την οποία θεωρούσε ως «δραστηριότητα της ψυχής σύμφωνα με την αρετή, που έχει ένα ώριμο πρόσωπο». Για τα πάντα προτιμούσε τη χρυσή μεσότητα. Για παράδειγμα, η αρετή που κυριαρχεί στα πάθη παίζει ρυθμιστικό ρόλο ανάμεσα στην υπερβολή και την έλλειψη.

 

3.2. Η βιολογική έρευνα κατά τον Αριστοτέλη

 

Ο Αριστοτέλης υπήρξε πολυγραφότατος και τα έργα του είχαν ως αντικείμενο τη Λογική, την Ηθική, την Πολιτική, τη Φυσική και κυρίως τη Βιολογία, η οποία κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών του. Οι βιολογικές μελέτες του βασίζονταν σε δείγματα ζώων και φυτών που μάζεψε ο ίδιος στη Μικρά Ασία, στη Λέσβο, στην Πέλλα και την Αθήνα, αλλά και πολλά που του έστειλε ο μαθητής του Μέγας Αλέξανδρος από μακρινές χώρες. Στηρίχθηκε σε προσωπικές παρατηρήσεις και ανατομικές μελέτες που διεξάγονταν με μεθοδικότητα και ταξινόμησε με εκπληκτική οξυδέρκεια ένα μεγάλο αριθμό πληροφοριών.

Τα βιολογικά έργα του είναι τα “Περί Ζώων Ιστορίαι” (το αρχαιότερο γνωστό βιολογικό κείμενο), “Περί Ζώων Μορίων”, “Περί Ζώων Γενέσεως”, “Περί Ζώων Πορείας”, “Περί Ψυχής”, “Μικρά Φυσικά”, “Περί Ζώων Κινήσεως” και “Περί Φυτών”. Κατά τον Αριστοτέλη οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούν μία ιεραρχική πυραμίδα με κορυφαίο τον άνδρα και μετά τη γυναίκα, τα θηλαστικά, τα άλλα ζώα και τελευταία τα φυτά, που είναι εκφυλισμένα ζώα.

Η συμβολή του Αριστοτέλη στις Βιολογικές Επιστήμες είναι τεράστια. Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος θεωρείται ο πατέρας της Ζωολογίας αλλά και της Ψυχολογίας. Ειδικότερα, η συμβολή του στην βιολογική κατάταξη των ζωντανών οργανισμών ήταν ότι τεκμηρίωσε την έννοια του είδους με πολλούς ελεγχόμενους χαρακτήρες και το καθιέρωσε ως βασική μονάδα κατάταξης, καθιέρωσε πολυάριθμες ταξινομικές ομάδες κατηγοριών που διατηρούνται και σήμερα και έθεσε τη βάση της ζωολογικής ονοματολογίας, με βάση τα εμφανή και μοναδικά χαρακτηριστικά των ζώων. Ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται διεθνώς τα ονόματα που έδωσε σε διάφορα ζώα, όπως κολεόπτερα, δίπτερα, πάνθηρ, λυγξ και πολλά άλλα.

Ένα από τα αρνητικά του Αριστοτέλη ήταν η πεποίθηση ότι «όλα στη Φύση έχουν κάποιο σκοπό». Αντίθετα ο διάδοχός του στην Περιπατητική Σχολή Θεόφραστος αρνήθηκε να δεχθεί την τελεολογία του Αριστοτέλη, επειδή παρατήρησε ότι στη Φύση υπάρχουν πολλά περιττά πράγματα (π.χ. οι μαστοί στα αρσενικά ζώα). Με αυτό το σκεπτικό, δεν δέχθηκε την άποψη του δασκάλου του ότι τα φυτά είναι εκφυλισμένα ζώα. Ο Θεόφραστος θεωρείται ο ιδρυτής της Βοτανικής επειδή περιέγραψε αναλυτικά τα γνωστά φυτά της εποχής του και τα ταξινόμησε ως ξεχωριστούς βιολογικούς οργανισμούς από τα ζώα.

 

 

 3.3. Η παιδαγωγική προσέγγιση του Αριστοτέλη

 

Σκοπός της μάθησης σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι η επίτευξη της τελείωσης, η οποία έγκειται στην πραγμάτωση των ιδιαίτερων δυνατοτήτων της νόησης που διαθέτει ο άνθρωπος. Η τελείωση του ανθρώπου ("εντελέχεια") ταυτίζεται με την ευδαιμονία, η οποία εκτός από την ευχαρίστηση από την απόλαυση υλικών ή πνευματικών αγαθών, επιδιώκει και την άσκηση της αρετής στην πράξη. Οι άριστοι και ευδαίμονες πολίτες, που διακρίνουν το ορθό και το αληθές και έχουν κατακτήσει την αρετή, αποτελούν τη βάση για την ευδαιμονία της πόλεως. Η εκπαίδευση που αποκτούν τους βοηθά να γίνουν καλύτεροι μέσα από τον ορθολογισμό και την ορθοπραξία.

Η παιδαγωγική του Αριστοτέλη βασιζόταν στην προφορική ανάπτυξη ενός θέματος από το δάσκαλο-αυθεντία, που κατείχε την αδιαμφισβήτητη γνώση και την πρακτική εμπειρία και τη μετέδιδε προς τους μαθητές του. Την προφορική διδασκαλία μπορεί να συμπλήρωνε και η πρακτική ανατομική επίδειξη.

 

 

 

 4. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ (341-270 π.Χ.)

4.1. Η φιλοσοφία του Επίκουρου

 

Ο Επίκουρος ο Αθηναίος συνδύασε τη Φυσική του Δημόκριτου του Αβδηρίτη και την Ηθική του Αριστοτέλη του Σταγειρίτη, αλλά και μετεξέλιξε τις ιδέες τους δημιουργώντας μια συνεπή κοσμοθεωρία χωρίς εννοιολογικά κενά. Ο φιλόσοφος δέχθηκε τη δημοκρίτεια ατομική θεωρία, σύμφωνα με την οποία όλα στη Φύση αποτελούνται από άφθαρτα άτομα και κενό. Το σύμπαν είναι αιώνιο («τίποτα δεν δημιουργείται από το τίποτα»), η συνολική ύλη διατηρείται, αλλά αλλάζει διαρκώς μορφές, αφού ο αριθμός των ατόμων είναι άπειρος, όπως και οι συνδυασμοί τους στην αιωνιότητα, που δημιουργούν εξελικτικά ήλιους, σφαιρικούς κόσμους (πλανήτες), βράχους και ζωντανούς οργανισμούς. Οι θεοί υπάρχουν μέσα σε μακάρια αθανασία, αλλά δεν ασχολούνται μαζί μας (δεν υπάρχει θεία πρόνοια), όπως δείχνει η ανθρώπινη εμπειρία. Δεν πρέπει να τους φοβόμαστε αλλά να προσπαθούμε να τους μιμηθούμε στην αρετή και την ευδαιμονία.

            Ο Επίκουρος άφησε κάποια θέση για το τυχαίο στην αναγκαιότητα των φυσικών νόμων. Εκτός από τις φυσιολογικές ισοταχείς κινήσεις των ατόμων και τις κινήσεις μετά από σύγκρουση με άλλα άτομα, υποστήριξε την ύπαρξη της σπάνιας τυχαίας παρέκκλισης κάποιου ατόμου σε απρόβλεπτο χρόνο, που σπάει τη ντετερμινιστική αλυσίδα αίτιου-αιτιατού και επιτρέπει την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Ο φιλόσοφος δέχθηκε ότι αφού ο άνθρωπος είναι μία κατασκευή από άτομα, ακολουθεί τους ίδιους φυσικούς νόμους δημιουργίας, εξέλιξης και φθοράς όπως όλα τα συσσωματώματα ατόμων. Υιοθετώντας τη βιολογική προσέγγιση του Αριστοτέλη, αποδέχθηκε την αξιοπιστία των αισθήσεων ως βάση της πληροφόρησής μας για το περιβάλλον, εφόσον έτσι προσαρμοστήκαμε κατά την πορεία της Εξέλιξης για να ζήσουμε στο συγκεκριμένο κόσμο. Επιπλέον, όπως και ο Αριστοτέλης, θεώρησε ότι η ψυχή του ανθρώπου είναι ιδιότητα του σώματός του και διαλύεται μετά τον θάνατο.

Ο Επίκουρος αναγνώρισε τη φυσική τάση του ανθρώπου για την επιδίωξη της ηδονής και την αποφυγή του πόνου. Η φρόνηση βοηθά τον άνθρωπο να επιλέγει εκείνες τις ηδονές που δεν θα τον βλάψουν επιφέροντας πόνο αντί για ευχαρίστηση. Συμφώνησε με τον Αριστοτέλη ότι ο σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία, την οποία όρισε ως «ηδονική κατάσταση απουσίας του σωματικού πόνου και της ψυχικής ταραχής», κατά συνέπεια εφικτή για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το φύλο και την κοινωνική τους θέση. Η κατάσταση ευτυχίας μπορεί να επιτευχθεί με τη συνειδητοποίηση της φύσης του ανθρώπου και του σύμπαντος, την απελευθέρωση από τους αβάσιμους φόβους, τη φρόνηση για τη συνετή ικανοποίηση των φυσικών αναγκών, τη συναισθηματική ισορροπία και το συμμετοχικό αγαθό της φιλίας.

 

4.2. Η βιολογική έρευνα κατά τον Επίκουρο

 

            Ο Επίκουρος δέχθηκε την αξιοπιστία των αισθήσεων σύμφωνα με τη βιολογική προσέγγιση του Αριστοτέλη, αλλά περιέγραψε τους μηχανισμούς της αίσθησης  με βάση την ατομική θεωρία. Άτομα από το περιβάλλον ερεθίζουν ειδικούς υποδοχείς στα αισθητήρια όργανά μας έτσι ώστε μπορούμε να βλέπουμε, να ακούμε, να γευόμαστε. Η υλικότητα των αισθήσεων αποδεικνύεται από την κατάργησή τους μετά το θάνατο. Αναγνώρισε ότι η συμπεριφορά του ανθρώπου εξαρτάται φυσιολογικά από τα ένστικτα (π.χ. ικανοποίηση της πείνας), τα συναισθήματα (π.χ. ευχαρίστηση) και τις νοητικές λειτουργίες (π.χ. δημιουργική φαντασία).

Προώθησε το βιολογικό τρόπο σκέψης προτείνοντας τη γένεση της ζωής στην αρχέγονη γη, την κληρονομικότητα των βιολογικών χαρακτηριστικών μέσω επικρατητικών και υπολειπόμενων σπερμάτων, την Εξέλιξη των ζωντανών οργανισμών και την επιβίωση εκείνων με την καλύτερη προσαρμογή στο περιβάλλον τους. Ο Επίκουρος θεώρησε βέβαιο ότι υπάρχουν πολλοί σφαιρικοί κόσμοι (πλανήτες), που μπορεί να μοιάζουν ή όχι με τη γη, στους οποίους υπάρχουν ζωντανοί οργανισμοί, δηλαδή μίλησε για ύπαρξη εξωγήινης ζωής!
Η μεθοδολογία του φιλοσόφου ήταν να αποδέχεται ως πιθανή κάθε θεωρία που εξηγούσε ένα φαινόμενο, αποδεχόμενος ως βέβαιη γνώση μόνο ό, τι είναι ολοφάνερο σύμφωνα με τη μαρτυρία των αισθήσεων ή του νόμου της αναλογίας. Επιπλέον, μίλησε και για τα δύο σφάλματα που αναγνωρίζει η επιστημονική μεθοδολογία: το τυχαίο και το συστηματικό. Προσπαθώντας να κατανοήσει την πραγματικότητα, ο Επίκουρος έκτισε τα θεμέλια της αντικειμενικής επιστημονικής έρευνας, η οποία βασίζεται στην πειραματική παρατήρηση. Ο διάδοχος του Θεόφραστου στην Περιπατητική Σχολή Στράτωνας άρχισε να καταστρώνει πειράματα για να ελέγξει τις απόψεις του Επίκουρου, που ήταν σύγχρονός του στην Αθήνα. Για πρώτη φορά στην Ιστορία πραγματοποιούνται και καταγράφονται πειράματα, π.χ. επιβεβαίωση ότι ο αέρας έχει υλική υπόσταση, αναποδογυρίζοντας ένα άδειο δοχείο μέσα σε νερό και παρατηρώντας τις φυσαλίδες που αναδύονται. Ο Στράτωνας τελικά θα δεχθεί ότι όλα στη Φύση αποτελούνται από μικροσκοπικά αόρατα σωματίδια και κενό.

 

4.3. Η παιδαγωγική προσέγγιση του Επίκουρου

 

            O Επίκουρος θεώρησε την αφιλοκερδή και ειλικρινή φιλία ως την υπέρτατη ανθρώπινη σχέση και βάση της ευτυχισμένης ζωής. Η σχέση με τους μαθητές του βασιζόταν στη φιλία, την ψυχική ηρεμία και τον αμοιβαίο σεβασμό. Ο έμπειρος δάσκαλος έπρεπε να βοηθήσει τους νεότερους φίλους του να βαδίσουν τον ίδιο δρόμο της φρόνησης και της γνώσης. Χρησιμοποιούσε βιωματική προσέγγιση της γνώσης με τη βοήθεια των αισθήσεων και της εμπειρίας.

Ο Επίκουρος πρέσβευε ότι με την επιστημονική γνώση ο άνθρωπος καταπολεμά τους ανυπόστατους φόβους και οδηγείται στην ευδαιμονία. Η γνώση βρίσκεται με τη βοήθεια των αισθήσεων και όχι με τις διάφορες θεωρίες. Ο στόχος είναι η ευχαρίστηση που είναι ταυτόχρονη με την απόκτηση γνώσεων.

 

    

5. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ

 

Η φιλοσοφική άποψη του Σωκράτη είναι κυρίως ιδεαλιστική, ενώ εκείνες του Αριστοτέλη και του Επίκουρου είναι πιο φυσιοκρατικές. Ειδικότερα η φιλοσοφία του Επίκουρου, η οποία περιλαμβάνει την ατομική θεωρία, την κοσμολογία και την Εξέλιξη των ειδών είναι εκείνη που προσεγγίζει περισσότερο την σύγχρονη Επιστήμη.

            Η βιολογική έρευνα απορρίπτεται από την ιδεαλιστική φιλοσοφία του Σωκράτη (εκτός από την Ηθική), ενώ ο Αριστοτέλης με την αποδοχή των αισθήσεων θεμελιώνει τη Ζωολογία και τη βιολογική έρευνα, που συνεχίζει στη Βοτανική ο Θεόφραστος. Ο Επίκουρος με τις θεωρίες του για την Εξέλιξη των ειδών, την κληρονομικότητα των βιολογικών χαρακτηριστικών και τους σωματιδιακούς μηχανισμούς των αισθήσεων προσφέρει το υπόβαθρο της μοριακής βάσης της ζωής (Μοριακή Βιολογία). Επιπλέον, ο Επίκουρος συνδέει την ελεύθερη βούληση με το τυχαίο (την ύπαρξη του οποίου υποστηρίζει και η αρχή απροσδιοριστίας της κβαντικής φυσικής) και θέτει τις μεθοδολογικές βάσεις της πειραματικής Επιστήμης γενικότερα.

Με την παιδαγωγική προσέγγισή του, ο Σωκράτης μπορεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον του συνομιλητή του και να τον κατευθύνει στην ενδοσκόπηση και στην αναζήτηση της αλήθειας, αλλά δεν προσφέρει ουσιαστική γνώση και κατανόηση για τη φύση της ζωής και του ανθρώπου. Αντίθετα, ο Αριστοτέλης έχει συγκεκριμένο παιδαγωγικό σκοπό που οδηγεί στην πνευματική και ηθική τελείωση του ανθρώπου με τη συμβολή του ορθολογισμού. Η παιδαγωγική αξία της διδασκαλίας του Επίκουρου είναι μεγάλη, επειδή η βιωματική απόκτηση της επιστημονικής γνώσης μέσα σε συνθήκες φιλίας και πνευματικής απόλαυσης οικοδομεί τη φρόνηση του ανθρώπου απομακρύνοντας τους ανυπόστατους φόβους και τον οδηγεί σε κατάσταση ευδαιμονίας.

Συμπερασματικά, ο Σωκράτης με την απορητική στάση του φαίνεται να αντιστοιχεί πνευματικά στην παιδική ηλικία της ανθρώπινης σκέψης, ο Αριστοτέλης στην εφηβεία της που χαρακτηρίζεται από δογματισμό καθώς μόλις αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο και ο Επίκουρος στην ώριμη ηλικία της ανθρώπινης σκέψης με τη διατύπωση πολλών πιθανών ερμηνειών και την αποδοχή μόνον όσων στηρίζονται σε εμπειρικά δεδομένα.

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Anderson E. «Ο Επίκουρος στον 21ο αιώνα». Εκδόσεις Θύραθεν, Θεσσαλονίκη, 2002
2. Αριστοτέλης. «Ηθικά Νικομάχεια» (Μτφ. Σ.Χ.Μαγγίνας). Ελληνικός Εκδοτικός Οργανισμός, Αθήνα, 1970.
3. Γιαπιτζάκης Χ. «Επικουρείων Δόξαι». Εκδόσεις Βερέττα, Αθήνα, 2008.
4.    Διογένης Λαέρτιος. «Βίοι Φιλοσόφων» (Μτφ. Ομάδα φιλολόγων). Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1994.
5. During I. «Ο Αριστοτέλης: Παρουσίαση και ερμηνεία της σκέψης του» (Μτφ. Α. Γεωργίου–Κατσιβέλα). Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1994.
6. Louis-Andre Dorion. «Σωκράτης» Μτφ Μ. Μουρκούση, 2007.
7. Ξενοφών. «Απομνημονεύματα» (Μτφ. Θ.Γ.Μαυρόπουλος). Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 2007.
8. Πλάτων. «Φαίδων» (απόδοση του Benjamin Jowett) 1998.
9. Ross WD. «Αριστοτέλης» (Μτφ. Μ. Μήτσου). Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1993.
10. Farrington B. «Η Επιστήμη στην Αρχαία Ελλάδα» (Μτφ. Ν. Ραϊσης). Εκδόσεις Κάλβος, Αθήνα, 1989.

DNA, DNA, DNA... ΓΙΑ ΠΟΙΟ DNA ΜΙΛΑΜΕ; ΑΥΤΟ ΤΩΝ CRICK ΚΑΙ WATSON (1944-1954 μ. Χ) Ή ΤΟΥ ΕΜΠΕΔΟΚΛΗ ; (495-435 π. Χ)

Δρ. Αναστάσιου Β. Κοβάτση

Χημικού και ιατρού, καθηγητή Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης

  

 

Δεν περνάει ημέρα που να μην δούμε σε κάποιο έντυπο, επιστημο­νικό ή μη, κάτι σχετικό με το DNA. Ο αιώνας μας άρχισε με το DNA και το διάβασμα του βιβλίου του γονιδιώματος και σίγουρα θα καταλήξει πάλι με το DNA και τις εφαρμογές του σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής και τις βελτιώσεις στις θεραπευτικές μεθόδους που θα στηρίζονται στο DNA. Σε λίγο, θα είναι γεγονός η δημιουργία ειδικοτήτων, με βάση το DNA (ιατρός ειδικός για νοσήματα διαταραχών του DNA και τη θερα­πεία τους κ.λπ.) και όλοι θα προστρέχουμε σε αυτούς τους ιατρούς για τη λύση σχετικών προβλημάτων που θα μας απασχολούν. Ο 2Ιος αιώ­νας σίγουρα θα είναι ο αιώνας του DNA. Δεν θα ασχοληθώ με το τι εί­ναι το μόριο του DNA, αν και το δίδαξα αρκετά χρόνια στο ΑΠΘ, διότι αυτό θα απαιτούσε πολύ χρόνο και ήδη έχει περιγραφεί από πολλούς σε σχετικές δημοσιεύσεις*, θα προσπαθήσω όμως να απαντήσω, έστω και συμπερασματικά, στο αρχικό μου ερώτημα που προτάθηκε στην επικεφαλίδα του σημειώματος μου.

Όλοι βέβαια γνωρίζουν (τουλάχιστον οι επαΐοντες) ότι η ανακάλυψη του DNA και της διαμόρφωσης του, είναι μια πολύ μακρά ιστορία ερευνών και προσπαθειών που άρχισε το 1944 (κυρίως με τις εργασίες των Avery, McLeod και McCarty και άλλων ερευνητών) και μισοτέλειωσε το 1953 με την πρόταση των Watson και Crick μοντέλου της διπλής έλικας του DNA (βραβείο Nobel). Στο διάστημα αυτό, και μετέπειτα, χι­λιάδες επιστήμονες δούλεψαν σκληρό και επίμονα για να προσθέσουν ο καθένας τους ένα κομμάτι στο πάζλ του μεγάλου αυτού βιοχημικού προβλήματος και οι σχετικές δημοσιεύσεις καταλαμβάνουν αρκετούς τόμους. Λέγω δε ότι το εγχείρημα μισοτέλειωσε, διότι ύστερα από την παραδοχή της διπλής έλικας, χρειάστηκαν τεράστιες έρευνες για να αποσαφηνίσουν οι επιστήμονες διάφορα προβλήματα, και κυρίως για να αρχίσουν οι εφαρμογές της έρευνας τόσο στην ιατρική (γονιδιακές θεραπείες κ.λπ.) όσο και στη γενετική (βιβλίο γονιδιώματος, μεταφορές DNA κ.λπ.). Αμφότεροι δε οι παραπάνω κλάδοι (ιατρική και γενετική), θα γνωρίσουν στο μέλλον θριάμβους και κατακτήσεις για τις οποίες μό­νο εικασίες μπορούμε τώρα να κάνουμε γιατί τις περισσότερες φορές η πραγματικότητα είναι κατά πολύ ανώτερη της φαντασίας και των εικα­σιών μας.

Ύστερα από αυτή τη βραχεία εισαγωγή είναι καιρός να προχωρή­σω στο κυρίως θέμα μου και να λύσω την απορία σας για τη σχέση του DNA με τον δικό μας Εμπεδοκλή διότι ήδη σημείωσα τη σχέση του με τους Άγγλους ερευνητές που πρωτοδιατύπωσαν τη διαμόρφωση του κατά το πρότυπο της διπλής έλικας, η οποία γίνεται από όλους σήμερα παραδεκτή.

Η ιδέα (διότι όλα ως ιδέες ξεκινούν), για την παραπάνω σχέση με­ταξύ DNA και Εμπεδοκλή, ξεκίνησε όταν διαβάζοντας για τους Προσω­κρατικούς Φιλοσόφους, μου έκανε εντύπωση μια φράση τους που συ­μπυκνώνονταν στη ρήση του Ηράκλειτου ότι «Ἐξ ἑνός τά πάντα καί ἀπό τά πάντα ἕν» με την οποία ο Εμπεδοκλής φιλοσοφώντας για την διαιώνιση των ειδών (ζωικών και φυτικών), κατέληξε στο ότι εάν τα πολλά δεν γίνουν ένα και το ένα δεν γίνει πολλά, εάν δηλαδή δεν υπάρχει συ­νεχής εναλλαγή, δεν υπάρχει διαιώνιση.

Έτσι, κατά τον Εμπεδοκλή, και αναφορικά με τη σύζευξη του πα­τρικού και μητρικού DNA, αυτό θα διαχωρισθεί (ή θα υποστεί μείωση των χρωματοσωμάτων κατά την σύγχρονη βιολογία) και στη συνέχεια το πατρο-μητρογονικό υλικό θα ενωθεί στο θυγατρικό DNA μετά την σύλληψη.

Κατά τον Εμπεδοκλή, την όλη διαδικασία εποπτεύουν δύο αντίρρο­πες δυνάμεις, η Φιλία ή Φιλότης και η Διαμάχη ή Έριδα. Η μία θα φέρει κοντά τα δύο ριζώματα και θα τα σμίξει για να γεννήσει και να φυτρώ­σει μέσα στα θνητά μέλη που θα δημιουργήσει, επιτρέποντας τους να τελούν έργα ειρηνικά, ομόγνωμα μέσα στη θεϊκή χαρά και έρωτα. Επε­κτείνοντας αυτές τις σκέψεις στη σύγχρονη βιολογία, μπορούμε να θεω­ρήσουμε ότι η δράση της Φιλίας θα αρχίσει από τη στιγμή που θα δημι­ουργηθεί το συγκεκριμένο γαμετικό κύτταρο στον άνθρωπο ήδη κατά την εμβρυογενετική περίοδο που τελικά θα καταλήξει στο σπερματοζω­άριο ή ωάριο που θα συμβάλει στη σύλληψη. Σε όλη αυτή την περίοδο η Φιλία θα συνεχίσει να δρα κατά τη διάρκεια της εμβρυογένεσης, της γέννησης, της ανάπτυξης και σε όλη την διάρκεια της έμβυας ζωής του ατόμου και μέχρι το θάνατο του για να του επιτρέπει να επιτελεί “ἄρθμια ἔργα..., γηθοσύνην καλέοντες ἐπώνυμον ἥδ' Ἀφροδίτην”.

Από το ίδιο αυτό χρονικό σημείο της ένωσης των δύο γενετικών κυττάρων σε ένα θυγατρικό, ως αποκορύφωμα της δράσης της Φιλίας, θα αρχίσει η δράση της Διαμάχης. Η δημιουργία του πρώτου θυγατρι­κού κυττάρου, θα είναι η απαρχή των διασπαστικών κινητήριων δυνά­μεων που θα οδηγήσουν στον διχασμό του πρώτου κυττάρου σε δύο και κατόπιν σε τέσσαρα κτλ.

Ο Εμπεδοκλής έκανε γενετικές παρατηρήσεις ως προς τη συμβατό­τητα της επιτυχούς σύλληψης. Έκανε επίσης εμβρυολογικές παρατηρή­σεις ως προς την οργανογένεση και τη συγκριτική ζωολογία και γενετι­κή, προφανώς διαβλέποντας ότι τα όργανα είναι, από πληροφοριακής άποψης, μείγματα των τεσσάρων βασικών ριζωμάτων.

Ο συνδυασμός ή ο αριθμητικός κώδικας που ανταποκρίνεται σε ορισμένο DNA θα υπάρχει μόνον εφ' όσον είναι συμβατό και μπορεί να καταλήξει σε ένα βιώσιμο αντίστοιχο έμβριο όν. Αν αυτός ο κώδικας δεν είναι συμβατός ή βιώσιμος, τότε θα "χτυπιούνται" τα ριζώματα στο περι­θώριο της ζωής. Έτσι κάνει γενετικές παρατηρήσεις ως προς την συμ­βατότητα της επιτυχούς σύλληψης και δημιουργίας αναφέροντας στο απόσπασμα 22 "Μα εχθρικά είναι όσα πιο πολύ απέχουν μεταξύ τους ως προς τη γενιά, το σμίξιμο, τις έκτυπες μορφές τους, ολότελα ασυνή­θιστα στη σύζευξη και αντίξοα, κατά εισήγηση της Διαμάχης, που γέννα τους χωρίζει". Και τελειώνοντας με τις εμβρυολογικές παρατηρήσεις, θα ήθελα να συμπληρώσω ότι ο Εμπεδοκλής (καθ' ότι γιατρός που ίδρυσε την πρώτη στον κόσμο ιατρική σχολή στον Ακράγαντα), έκανε έρευνες για την οργανογένεση και τη συγκριτική ζωολογία και γενετική, προφα­νώς διαβλέποντας ότι τα όργανα ή το γένος είναι από πληροφοριακής απόψεως μείγματα των τεσσάρων βασικών ριζωμάτων.

Επειδή όμως ο Εμπεδοκλής ήταν κατά την ταπεινή μας γνώμη, ο πρώτος βιολόγος, είπε και κατέληξε και σε άλλα συμπεράσματα που λί­γο απέχουν από τις σημερινές απόψεις της βιολογίας και γενετικής, και όχι μόνο αυτό, αλλά εφάρμοσε στην πράξη τις ιδέες του στα πεδία της κοινωνικής ιατρικής και υγείας.

Ο Εμπεδοκλής διαπίστωσε τον κεντρικό ρόλο της καρδιάς και του αίματος που μεταφέρει τα αισθήματα και τις σκέψεις και συνέλαβε τη σημασία της εισπνοής και εκπνοής, στη μεταφορά "αιθέριου" αίματος από το κέντρο προς την περιφέρεια και πάλι πίσω προς το κέντρο. Η λειτουργία της αναπνοής σε σχέση με την καρδιακή λειτουργία και η με­ταφορά χημικών ερεθισμάτων, μέσω του αίματος, επιβεβαιώνουν τις αντιλήψεις του Εμπεδοκλή.

Εκεί όμως που πράγματι εντυπωσιάσθηκα ήταν η αντίληψη και δια­τύπωση του Εμπεδοκλή για τους "υποδοχείς" που αποτελούν σήμερα το άλφα και το ωμέγα της εξήγησης των διαφόρων φυσιολογικών λειτουρ­γιών και της δράσης των διαφόρων φαρμάκων ως και της μεταφοράς των ερεθισμάτων που επιδρούν πάνω τους αγωνιστικά ή ανταγωνιστικά. Χιλιάδες επιστήμονες δουλεύουν σήμερα στην απομόνωση των υποδο­χέων, όχι μόνο για να εξηγήσουν διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες, αλλά κυρίως για να δοκιμάσουν μυριάδες ουσιών με σκοπό να εφεύ­ρουν νέα φάρμακα. Ο Εμπεδοκλής λοιπόν, πάνω στο τεράστιο αυτό βιο­λογικό πρόβλημα, είχε σαφή και σωστή θέση. Έτσι, προσπαθώντας να εξηγήσει το πρόβλημα της αντίληψης με τις αισθήσεις μας, ισχυρίσθηκε ότι αυτό που αντιλαμβανόμαστε ταιριάζει στους πόρους (υποδοχείς) του αισθητηρίου οργάνου. Τον ισχυρισμό αυτό του Εμπεδοκλή ο Αριστο­τέλης τον εξηγεί με την παραδοχή ότι οι πόροι είναι μικρότατοι, πυκνοί και σύμμετροι και ότι οι πόροι των διαφόρων οργάνων είναι διαφορετικοί μεταξύ τους και γι' αυτό κάθε όργανο είναι υπεύθυνο για τα δικά του αντικείμενα. Έτσι, η αντίληψη ταιριάζει στους πόρους του σχετικού αι­σθητηρίου οργάνου. Βάσει των παραπάνω, ο Εμπεδοκλής συνεπέρανε ότι η όραση, ακοή, όσφρηση και ο πόνος βασίζονται στην επίδραση "απορροών" που εκπέμπονται από τα διάφορα όργανα και οι απορροές αυτές εισδύουν σε ειδικές οπές (υποδοχείς) και ανάλογα με το μέγεθος της απορροής, ως προς την οπή (υποδοχέα), έχουμε ανταπόκριση στον αντίστοιχο ερεθισμό. Προφανώς, η λέξη πόρος και οπή είναι ταυτόσημες. Ανάλογη εξήγηση έχουμε σήμερα και για την όσφρηση (Γ. Μανουσάκης, "Χημεία Ιατρικών Επιστημών" σελ 96, εκδ. Κυριακίδη, θεσσαλονίκη 1995). Πέρα από αυτά, ο Εμπεδοκλής περιέγραψε τις οπτικές "απορρο­ές" ως ακτίνες με ενέργεια που διαπερνούν τον αέρα. Αυτό όμως μπορεί να είχαν τότε θεωρητικό ενδιαφέρον, αλλά ο Εμπεδοκλής δεν περιορί­σθηκε σε θεωρητικές σκέψεις και συμπεράσματα, αλλά έκανε και πρα­κτικές εφαρμογές των θεωριών του και μερικές από αυτές είναι και οι παρακάτω.

Κατ' αρχήν συνιστούσε στους κατοίκους του Ακράγαντα να μην τρώγουν κουκιά και πικροδάφνη. Σήμερα γνωρίζουμε ότι σε μερικούς ανθρώπους (και στον Ακράγαντα τότε) υπάρχει έλλειψη ενός ειδικού εν­ζύμου, της 6-γλυκοζο-φωσφορικής δεϋδρογενάσης, η οποία οδηγεί σε νοσηρές καταστάσεις όταν φάνε κουκιά και δεδομένου ότι σήμερα απο­μονώθηκαν τοξικές ουσίες από τη πικροδάφνη.

Ο Εμπεδοκλής αντιμετώπισε ένα λοιμό, που είχε ενσκήψει στην πό­λη της Σελινούντας και το πέτυχε αυτό διανοίγοντας μια διώρυγα για να εκκενωθούν τα στάσιμα νερά (ίσως ο λοιμός να ήταν ελονοσία). Ξέρου­με επίσης ότι με τη φωτιά απάλλαξε την Αθήνα από την πανώλη συνιστώ-

ντας καύση των εστιών μόλυνσης (νεκρών, σεντονιών, ρούχων κτλ). Ως μέτρο δημόσιας υγείας συνιστούσε επίσης την αποξήρανση των στασίμων υδάτων (ελών κτλ). Επειδή όμως οι σκέψεις και τα επιτεύγματα του Εμπεδοκλή δεν τελειώνουν (σε άλλο δημοσίευμα θα παραθέσω τις σκέ­ψεις του για τη φυσική και κυρίως την αστροφυσική και το οί§ Ο3η§ !!), είμαι υποχρεωμένος να συμπληρώσω τις βιολογικές του κατακτήσεις και γενετικές του δοξασίες (ας τις πούμε έτσι) με τις θεωρίες του για την εξέλιξη και την προέλευση του ανθρώπου και την εμφάνιση της ζωής. Ο Εμπεδοκλής λοιπόν (αλλά μετά τον άλλο μεγάλο Προσωκρατικό Αναξί­μανδρο) διετύπωσε την άποψη ότι η ζωή πρωτοδημιουργήθηκε στο υγρό στοιχείο (για την ακρίβεια στη λάσπη που υπάρχει στις ακτές του) και με την πάροδο του χρόνου βγήκε στη ξηρά ζώντας ένα διαφορετικό είδος ζωής. Ο άνθρωπος γεννήθηκε αρχικά από διαφορετικά ζώα και ήταν παρόμοιος με το γεωμετρικό μοντέλο του κόσμου. Αρχικά ήταν ψάρι και μετεξελίχθηκε σε άνθρωπο. Μήπως λοιπόν οι Αναξίμανδρος και Εμπεδοκλής πρόλαβαν τον Δαρβίνο στη θεωρία για την εξέλιξη των ειδών που περιγράφτηκε στην περίφημη Δαρβίνια θεωρία; Μήπως και ο Δαρβίνος είχε ιδέα από το DNA;

Παρατηρήσεις έκανε και αυτός (όπως και οι Αναξίμανδρος και Εμπεδοκλής) και έβγαζε συμπεράσματα, όπως έκαναν και αυτοί.

Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα ότι οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι και κυρίως οι Αναξίμανδρος και Εμπεδοκλής, είχαν θεμελιώ­σει πολλά από τα σημερινά επιτεύγματα της γενετικής και βιολογίας και οι πρακτικές τους υποδείξεις δεν δείχνουν μόνο την επιστημονική τους διορατικότητα αλλά και τη βαθειά τους κριτική σκέψη και θεώρηση για την φύση και τον κόσμο, πριν αυτός αποκαλυφθεί παρά μόνο 2500 χρόνια!, μετά άλλα και πολλά άλλα.

Ο Εμπεδοκλής προχώρησε τη φιλοσοφική σκέψη και έκλεισε την Προσωκρατική φιλοσοφία με σύγχρονη βιολογική και καρτεσιανή μέθο­δο και λογική. Με τηλεσκόπιο και μικροσκόπιο το νου και τις αισθήσεις του, τα μάτια και τα αυτιά, και με ποιητικό λόγο πλησίασε τη βιολογία και γενετική του 5ου π.Χ. αιώνα με την σημερινή μοριακή βιολογία και γενετική. Συνέδεσε την αριθμητική αρμονία του Σύμπαντος του Πυθαγό­ρα με το γενετικό κώδικα της τετρακτύος των νουκλεινικών βάσεων του DNA. Είχα άδικο λοιπόν που ρωτούσα στην επικεφαλίδα για ποιανού DNA μιλάμε;

 

 

   

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

Ι) Kirk C. S. Raven J. E and Scchofield M. , 1988, Οι Προσωκρατικοί Φικλόσοφοι, μετάφραση Δημ. Κούρτοβικ, Εκδ. Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα σελ 288-331.

2) Προσωκρατικοί, 1992, εκδ. «Κάκτος» τόμος 11^ος  εκδότης Οδ. Χατζηνικολάου. Εμπεδοκλής, Αθήνα.

3) Legrand G. Η ζωή και η σκέψη των Προσωκρατικών, Μετάφραση Αλ. Βέλιος Εκδ. "Απειρον" Αθήνα σελ 157-1175..

4) Brun J. 1992, Οι Προσωκρατικοί, Μετάφραση Ανδρέα Τάκη, Εκδ. Χατζηνικο-λή, Αθήνα σελ.67-82..

5) Βέικου Θεόφιλου, 1988, Οι Προσωκρατικοί Εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος Αθήνα σελ 219-239.

6) Κανάκη-Πρωτόπαπα Σοφία, 1998, Φυσική-Επιοστημονική Σκέψη στη Φιλοσο­φία της παιδείας των Αρχαίων Ελλήνων,  Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα ,Αθήνα, σελ 205-225.

7) Τζσβάρα Γιάννη, 1988, Η ποίηση του Εμπεδοκλή, εκδ. Δωδώνη Αθήνα.·

8) Μιχαηλίδης Κώστας. Οι Προσωκρατικοί, εκδ. Χριστάκη Αθήνα σελ. 190-215.

 

 

10 αστρολογικές ευχές για τα Χριστούγεννα..με οδηγο τους πλανητες

Tι θα έλεγαν τα 12 ζώδια στον Άγιο Βασίλη αν τον συναντούσαν; Τι δώρο θα του έκαναν;

        astrology.gr

       

Tι θα έλεγαν τα 12 ζώδια στον Άγιο Βασίλη αν τον συναντούσαν και τι δώρο θα του έκαναν!

ΚΡΙΟΣ: Το κριάρι θέλοντας να τραβάει την προσοχή πάνω του βλέποντας τον Άγιο Βασίλη, θα αντιδρούσε μάλλον κάπως έτσι: '' Άκου Άγιε Βασίλη, καλός είσαι αλλά δεν μπορείς να κλέβεις την παράσταση κάθε χρόνο (... καλά σου λέει, πρέπει να ασχοληθούν και λίγο μαζί του φέτος! Έλεος!). Γι' αυτό θα σου κάνω δώρο ένα πακέτο χαλαρωτικού μασάζ για πλάτη-μέση-πόδια-ώμους (... σωστός! Λογικά για την ξεκούραση από το βάρος του σάκου... ή μήπως όχι;;;) , το οποίο θα το χρησιμοποιήσεις τις μέρες και τις ώρες που θα μοιράζεις τα δώρα (... μην αναρωτηθείτε το γιατί! Μα φυσικά για να τον πάρει ο ύπνος από την πολύ χαλάρωση και να κλέψει την παράσταση ο Κριός!)!"
ΤΑΥΡΟΣ: (τι θα πει ο λιγομίλητος πάλι): "Άγιε αν επιτρέπεται, θα ήθελα να μάθω απο που βγάζεις χρήματα για να ζήσεις ή, αν δεν βγάζεις από τα δώρα, από πού εξοικονομείς τα υλικά και πώς πληρώνεις τους συνεργάτες σου (... αυτό ήταν, τελείωσαν οι μπαταρίες!) Το δώρο μου είναι, το οικογενειακό τραπέζι στο οποίο θα κάτσεις μαζί μας να απολαύσεις και να τα πούμε (... καλά και συ μην φανταστείς 2-3 κουβέντες, ούτε νερό δεν θα χειαστεί να πιεις, καλύτερα για τον Ταύρο, οικονομία). Κάτσε λοιπόν όπου σου αρέσει! Α! Και κάτι άλλο... γλυκά έφερες (... πετάξου τώρα με το έλκυθρο μην το σκέφτεσαι, θα σε αγαπήσει για μια ζωή!);"
ΔΙΔΥΜΟΙ: Ο δίδυμος αφού θα ενθουσιαστεί απο την νέα του γνωριμία και θα έχει ήδη ενημερώσει όλους τους γνωστούς να μαζευτούν την επομένη για να τους αφηγηθεί την νέα του εμπειρία, τότε θα του πει: "Μωρέ, είσαι πολύ καλός αλλά πέρα απο τα γράμματα (... που είναι φυσικά ένα είδος επικοινωνίας και αυτό βεβαίως βεβαίως!), πρέπει να αρχίσεις να χειρίζεσαι φορητούς υπολογιστές, e-mail, sms, mms κλπ. Γι' αυτό σου χαρίζω ένα μοντέρνο tablet με όλα τα αξεσουαρ (... φυσικά μην ξεχάσεις όταν θα επιστρέψεις σπίτι σου να του στείλεις ένα μηνυματάκι!)!"
ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Αφού θα συγκινηθεί που οι γονείς του / της δεν τον / την απογοήτευσαν για τα τόσα χρόνια που πίστευε πως υπάρχει, τότε θα του πει: "Τόσα χρόνια ακούω για σένα και σε νιώθω πια μέλος της οικογένειάς μου (... αλίμονο!). Γι' αυτόν τον λόγο το δώρο μου θα είναι κάτι ξεχωριστό (... για να δούμε!). Είναι μια κορνίζα με τους 3 μας στην φωτογραφία (... 3;;;)! Μα φυσικά εμένα, εσένα και την μαμά μου (... έεεεελα!!!)!"
ΛΕΩΝ: "Aγιε παρακολουθώ το έλκηθρο σου κάθε χρόνο. Σκέφτηκα λοιπόν οτι πρέπει να βρούμε ένα πιο σύγχρονο το οποίο θα έχει φώτα πορείας, ομίχλης, τιμόνι και δεν θα χρειάζεσαι πια τα ελαφάκια να το οδηγούν. Φυσικά θα στο κάνω δώρο (... πόσο μεγάλο!)! Αυτό που θέλω απο σένα είναι να πεις σε όλους για την ιδέα μου, το δώρο μου, να τους μαζέψεις όλους και να γίνει μια παρουσίαση πριν κυκλοφορήσει. Φυσικά ο ομιλητής θα είμαι ΕΓΩ! (... αλίμονο! Στο δάσος θα είναι καλύτερα να μαζευτείτε, θα δείχνουν πιο ωραία τα φώτα, άλλωστε είναι και το φυσικό σου περιβάλλον λιοντάρι)!"
ΠΑΡΘΕΝΟΣ: (μπαίνει στο θέμα απ'ευθείας): "Αυτό που θέλω να σε ρωτήσω τόσα χρόνια και να το αναλύσουμε (... αποκλείεται), είναι αν τα δώρα πριν τα βάλεις στα κουτιά και τα τοποθετήσεις στον σάκο, τα καθαρίζεις, τα απολυμαίνεις στην σωστή θερμοκρασία (... ωχ Παναγία μου!) και το κυριότερο, αν έχεις κάποια συγκεκριμένη τακτική τακτοποίησης μέσα στον σάκο για εξοικονόμηση χώρου (... τώρα πες αλήθεια, δηλαδή απο μικρός αυτό σκεφτόσουν όταν άκουγες "Άγιος Βασίλης";). Το δώρο μου είναι ένα καινούριο πολυκαθαριστικό με τετραπλή δράση απομάκρυνσης βακτηρίων και μικροβίων! Και, αν θες, αφού ο φίλος δίδυμος σου χάρισε το tablet, μπες να αναλύσουμε την χρήση του μέσα στο "Συνομιλήστε"! (... αχ καημένε Βασιλάκη αχ!)"
ΖΥΓΟΣ: "Τόσα χρόνια κυκλοφορείς με την ίδια στολή... Βέβαια δεν μπορώ να πω, έχεις πάντα επιτυχία και πολλοί σε αντιγράφουν... Αλλά δεν πρέπει λίγο να αλλάξεις στυλ, να γίνεις λίγο πιο κομψός (... σωστά γιατί αν η ετικέτα δεν είναι επώνυμη, θα γυρίσουν τα παιδάκια πίσω τα δώρα τους, θα παρεξηγηθούν!); Το δώρο μου για σένα είναι μια καινούρια στολή πολύ εντυπωσιακή και τελευταία λέξη της μόδας (... να δω πως θα γουρλώσεις τα ματάκια και θα στραβώσει το στόμα όταν θα μπει απο την καμινάδα και θα την κάνει μες στην μουντζούρα!)!"
ΣΚΟΡΠΙΟΣ: (σκηνή πρώτη, κλείνουμε φώτα και πετάμε την λάμπα κατ'ευθείαν στον Άγιο Βασίλη, ΓΙΑ ΠΑΜΕΕΕΕΕ): " Δεν μπορώ να καταλάβω... πώς είσαι τόσο σίγουρος οτι τα παιδάκια λένε στα γράμματα πάντα την αλήθεια πως όλο τον χρόνο ήταν ήρεμα και δεν στεναχωρούσαν τους γονείς τους; Πώς ξέρεις ποια λένε την αλήθεια οτι είναι φτωχά και ποια πλούσια; Αχ καημένε μου! Ευτυχώς που υπάρχω και γω για να σου ανοίξω τα μάτια με αυτές τις καταπληκτικές ψείρες που είναι κάμερες τελευταίας τεχνολογίας και θα στις κάνω δώρο! Τώρα που θα πας για τα δώρα θα τις τοποθετήσεις με άκρα μυστικότητα σε όλα τα σπίτια για να έχεις υλικό για όλη την χρονιά (... μην σου ξεφύγει ούτε δευτερόλεπτο... καλό είναι να μην κοιμάσαι καθόλου!). Και επιτέλους να ανακαλύψεις την αλήθεια (... Αμήν!)!"
ΤΟΞΟΤΗΣ: " Η εμπειρία σου με το έλκηθρο πρέπει να είναι φοβερή εεε;;; Θέλω να μου την περιγράψεις λεπτό προς λεπτό και να μου πεις για το συναίσθημα που έχεις την ώρα της απογείωσης! Παρ'όλα αυτά, επειδή έχεις γνωρίσει μόνο ένα τρόπο και ένα μεταφορικό για να κυκλοφορείς (.. ε, πάρε κι εσύ 5-6 οχήματα για να είσαι μέσα!), το δώρο μου θα είναι εισιτήρια για όλα τα μεταφορικά μέσα για να μπορείς να έχεις εμπειρίες και απο αυτά! Σου τα έχω κλείσει σε διάφορα μέρη για να μην είναι βαρετά (... για της πόλης βγάλε μηνιαία κάρτα συμφέρει!)!"
ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ: "Καλησπέρα Άγιε (... χειραψία απαραίτητη, νομίζει οτι έχει απέναντί ​​του τον διευθυντή της αντίπαλης εταιρίας απ'αυτή που εργάζεται... Καλέ μου, ο Άγιος Βασίλης είναι, χαλαρώστε!). Δεν μπορώ να δεχτώ γιατί αυτές τις ημέρες που εργάζεσαι μοιράζοντας δώρα, ΕΓΩ θα πρέπει να διακόπτω την εργασία μου, να κάθομαι σε ένα τραπέζι που αντί να μιλάμε για δουλειά, θα πρέπει να γελάμε, να τρώμε, να πίνουμε και να ξεφεύγουμε! (Έλα ντε... ! Γιατί να μην το κάνουμε αυτό όλο το χρόνο; Ουπς συγγνώμη, συνέχισε). Το δώρο μου είναι μια ηλεκτρονική ατζέντα (... ξοδεύτηκες!) για να μην ξεχνάς ούτε ένα ραντεβού με τους συνεργάτες σου (... εντυπωσιακό! Και μετά; Α ... τελείωσες; Συγνώμη δεν το κατάλαβα)!"
ΥΔΡΟΧΟΟΣ: " Μεγάλε έχεις σκεφτεί να αλλάξεις τον τρόπο που εργάζεσαι να εφεύρεις κάτι καινούριο και μοναδικό για να μοιράζονται τα δώρα και να μην κουράζεσαι (... οτί μπορεί και να τον ευχαριστεί ο τρόπος που το κάνει ως τώρα ούτε λόγος φυσικά !); Είμαι σίγουρος οτι θα τον βρεις επάνω στην καινούρια πολυθρόνα που σου πήρα δώρο, γιατί η ξύλινη δεν αρμόζει στην κλάση σου πλέον (... έλα! κάνει και μασάζ;) για να κάθεσαι άνετα, να κοιτάς στον ορίζοντα , να συνδέεσαι με το σύμπαν με θετικότητα και να δημιουργείς το μέλλον! (... πω τι είπε! πόσο μπροστά είναι τελικά!)!"
ΙΧΘΕΙΣ: "Αγιούλη μου θέλω να σε ρωτήσω αν απ'όλα αυτά τα γράμματα που παίρνεις κάθε χρόνο, έχουν μπερδευτεί τίποτα με ερωτικές ρομαντικές ιστορίες αγάπης ή ανεκπλήρωτου έρωτα (... ενα χρυσόψαρο μεσα στη ροζ γυάλα). Αν δεν έχει συμβεί πες μου σε παρακαλώ πώς νιώθεις όταν διαβάζεις τα γράμματα απο παιδάκια με προβλήματα... Κλαις; Συντονίζεσαι μαζί τους; Πώς το ξεπερνάς; Βάζεις ποτάκι και ταινία με Ξανθόπουλο; Το ζεις το δράμα (... αν δεν το έχει ζήσει θα το ζει τώρα μαζί σου, μην αγχώνεσαι!); Σου πήρα ένα δωράκι για να σου κρατάει συντροφιά όταν θα ξεκουράζεσαι... Είναι ένα βιβλίο με μια ρομαντική ιστορία αγάπης με αίσιο τέλος! (... για να μην χαλάσει και η ξεκούραση, που να σηκώνεται τώρα να σκουπίσει τα δάκρυα)!"

Στέλλα

Πηγή: http://www.astrology.gr/ZODIA/HIOYMOR-QUIZ/item/52488-ti-tha-elegan-ta-12-zodia-ston-agio-vasili-an-ton-synantoysan-kai-ti-doro-tha-toy-ekanan#ixzz2o8SIXPHX

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης:Το μακρύ πέος της διαπλοκής

Written by  Στέλιος Ελληνιάδης

 «Ο πιο ασφαλής δρόμος προς τα μεγάλα κέρδη περνούσε μέσα από τον εκφυλισμό του πνευματικού επιπέδου…», γράφει στο «Εκδότες χωρίς εκδότες» (εκδ. Πόλις) ο Αντρέ Σίφριν, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες μέρες, αναλύοντας με παραδείγματα και ονόματα την κατάσταση που διαμορφώθηκε στην Αμερική όταν οι μεγάλες επενδυτικές εταιρίες και οι «βαρόνοι» των ΜΜΕ, έβαλαν χέρι στο βιβλίο.
Επενδυτές σαν τον Murdoch και τον Newhouse, ιδιοκτήτες –ταυτόχρονα- εφημερίδων, περιοδικών, ραδιοφώνων, τηλεοράσεων, εταιριών παραγωγής βιντεοταινιών, κινηματογραφικών στούντιο, δισκογραφικών εταιριών, βιβλιοπωλείων και εκδοτικών οίκων, οι οποίοι, μέσα από τον έλεγχο της γνώσης, της ενημέρωσης, της ψυχαγωγίας και κάθε σχετικής συζήτησης στο δημόσιο χώρο, όχι μόνο στηρίζουν τις πιο αντιλαϊκές πολιτικές και τους πιο αντιδραστικούς πολιτικούς, από την Θάτσερ και τον Μπλερ ως τον Κλίντον και τον Γκίνγκριτς, αλλά διαμορφώνουν και την κουλτούρα των πολιτών προκειμένου να αποδέχονται ως «φυσικό» και «μοναδικό» το καθεστώς διαφθοράς και να εκλέγουν ως εκπροσώπους τους αυτούς που απεργάζονται την εκμετάλλευση και ισοπέδωσή τους, την καταστροφή του πολιτισμού και του περιβάλλοντος, τη φτωχοποίηση της κοινωνίας και τη διεύρυνση του χάσματος των ανισοτήτων!
Γύρω τους, ένας ολόκληρος κόσμος από δημοσιογράφους, συγγραφείς και πανεπιστημιακούς, φέρνει σε πέρας αυτή την «αποστολή», με προφανείς ιδιοτελείς σκοπούς. Στον αντίποδα, ο Σίφριν, εκδότης –μεταξύ άλλων- του Νόαμ Τσόμσκι, της Χάνα Άρεντ και του Χάουαρντ Ζιν, αναφέρει συγγραφείς που αρνήθηκαν να δώσουν τα βιβλία τους στους εκδοτικούς κολοσσούς, χάνοντας πολλά εκατομμύρια από προκαταβολές και δικαιώματα, και, επίσης, απέφυγαν να τα παρουσιάσουν στις μεγάλες αλυσίδες προτιμώντας τα μικρότερα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία που συμπιέζονται αφόρητα από τα τραστ.
Στην Ελλάδα, η υπερσυγκέντρωση εκδηλώθηκε στα ΜΜΕ με τον πιο παράνομο, κραυγαλέο και χυδαίο τρόπο. Δέκα «οικογένειες» υφάρπαξαν χάρη στους διεφθαρμένους πολιτικούς με τους οποίους διαπλέκονται, τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συχνότητες, οι οποίες ανήκουν εξ αδιαιρέτου στον ελληνικό λαό. Οι ίδιες «οικογένειες» ελέγχουν τις περισσότερες εφημερίδες και περιοδικά πανελλαδικής κυκλοφορίας. Στις ίδιες «οικογένειες» παρέχει τις υπηρεσίες του «ένας ολόκληρος κόσμος από δημοσιογράφους, συγγραφείς και πανεπιστημιακούς», με ανταλλάγματα πάσης φύσεως: αμοιβές συνεργασίας, προώθηση βιβλίων, κοινωνική αναγνώριση και επαγγελματική ανέλιξη, μερίδιο εξουσίας και άλλες δελεαστικές προσφορές.
Οι εφημερίδες τους εκβιάζουν τους πολιτικούς και τροφοδοτούν την τηλεόραση με την οποία από κοινού απειλούν και τρομοκρατούν τους πολίτες, τα περιοδικά τους επίσης τροφοδοτούν τα κανάλια και, από κοινού, διαμορφώνουν τη μαζική κουλτούρα και ούτω καθεξής, με στόχο τη χειραγώγηση της κοινωνίας και την ανεμπόδιστη λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας. Καμία κοινωνία δεν θα ανεχόταν οποιαδήποτε ληστρική επιδρομή χωρίς να έχει προηγουμένως παραπλανηθεί και αποχαυνωθεί τεχνηέντως.
Πάνω από 550 εκατομμύρια χρωστούν οι δέκα «οικογένειες» στις τράπεζες για τα ΜΜΕ τους, με δάνεια που παίρνουν χωρίς εμπράγματες εγγυήσεις. Πάνω από 800 εκατ. είναι τα συνολικά τους χρέη σε ιδιώτες, στο δημόσιο, τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας, τα ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.
Γιατί βγαίνει μια εφημερίδα σαν το Έθνος με καθημερινή κυκλοφορία 13 χιλιάδων φύλλων, λίγο πιο κάτω από τις πωλήσεις της Espresso; Γιατί και πώς συνεχίζει ο Πήγασος με τραπεζικά δάνεια 170 εκατ. και συνολικά χρέη 213 εκατ. ευρώ; Γιατί και πώς συνεχίζει να εκπέμπει ο Τηλέτυπος- Mega με χρέη στις τράπεζες 129 εκατ. και 194 εκατ. ευρώ προς κάθε κατεύθυνση; Γιατί και πώς επιβιώνει ο ΔΟΛ με 135 εκατ. ευρώ τραπεζικό δανεισμό και συνολικές υποχρεώσεις 193 εκατ.; Πώς ο όμιλος της Καθημερινής συνεχίζει με 92,8 εκατ. ευρώ χρέη σε τράπεζες και 144 εκατ. συνολικές υποχρεώσεις; Πώς και με ποίων εντολές οι τράπεζες δανείζουν σε επιχειρήσεις που δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να επιστρέψουν τα δανεικά; Γιατί, άραγε, οι δημοσιογράφοι τους ξεσκίζονται στην καθεστωτική προπαγάνδα; Και ποιοι είναι αυτοί οι πανεπιστημιακοί που τους αβαντάρουν και τους τροφοδοτούν με επιχειρήματα; Κι από πού προέκυψαν οι συγγραφείς που έχουν αναλάβει τον εξωραϊσμό τους;
Τα ξέραμε αυτά, αλλά δεν το ψάξαμε αρκετά και δεν το ψάξαμε εγκαίρως. Δεν τους ξεμπροστιάσαμε, τόσα χρόνια, για να μην σπάσουμε αυγά ή γιατί υποτιμήσαμε τους εργολάβους που ελέγχουν τα ΜΜΕ και τα φερέφωνά τους που διορίστηκαν στα πανεπιστήμια και αλωνίζουν στις καθεστωτικές εφημερίδες και τηλεοράσεις.
Η απόπειρα να ελεγχθεί και το βιβλίο από τους ολιγάρχες των ΜΜΕ και των δημοσίων έργων και προμηθειών, έγινε και συνεχίζεται. Θύματα της απόπειρας, τα «Ελληνικά Γράμματα» και οι 90 εργαζόμενοί τους, μετά από ένα σύντομο, αλλά θανατηφόρο εναγκαλισμό τους από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη. Θύματα, επίσης, όλοι οι ανεξάρτητοι εκδοτικοί οίκοι και τα βιβλιοπωλεία που πλήττονται από τα εκατομμύρια αντίτυπα των βιβλίων που διαθέτουν σε χαμηλότατες τιμές οι κυριακάτικες εφημερίδες για να διατηρήσουν υψηλές κυκλοφορίες.
Τώρα, όμως, το βιβλίο κινδυνεύει πάρα πολύ από την τεχνητή οικονομική κρίση διαρκείας που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα. Λιγόστεψε ο κόσμος που έμπαινε στα βιβλιοπωλεία, λιγόστεψαν οι πωλήσεις, λιγόστεψαν και οι εκδόσεις.
Ο Θέμος Αναστασιάδης που πιάστηκε να βγάζει κρυφά λεφτά στο εξωτερικό και ο Πέτρος Κωστόπουλος που φέσωσε τη «μισή Αθήνα», υιοθετήθηκαν και προστατεύθηκαν, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, σαν μετρ της γκλαμουριάς και της αποχαύνωσης, από τους βαρόνους. Ο ρόλος τους ήταν πολύ σημαντικός στα χρόνια της μαζικής αποβλάκωσης, που η απαλλοτρίωση και αλλοίωση των συνειδήσεων ήταν βασική προϋπόθεση για να προετοιμαστεί το κατάλληλο έδαφος για την λεηλασία της Ελλάδας, τον εξανδραποδισμό της κοινωνίας, τη μαζική φτωχοποίηση, την υποβάθμιση της δημοκρατίας και την κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας.
Τα «πέη», οι «κώλοι», τα «βυζιά», οι «βίζιτες», οι «μπράβοι», τα «γκάτζετ» και οι «ουσίες» δεν άφηναν χώρο για «πολιτική συμμετοχή», «αισθητική αναζήτηση», «κριτική σκέψη», «ποιοτικές απαιτήσεις» και «διανοητικό προβληματισμό» στους καταναλωτές του λάιφ στάιλ. Ο νέος τύπος πολίτη έπρεπε να αποκτήσει τα μειωμένα ανακλαστικά του  πρόβατου που προορίζεται για σφαγή. Το βλέπουμε στις συμπεριφορές των ανθρώπων που μεγάλωσαν με Κλικ, Νίτρο, Κοσμοπόλιταν, Max, Athens Voice κ.α., και με τις αντίστοιχες τηλεοπτικές εκπομπές, Πάνια, Λαμπίρη, Μελέτη, Μενεγάκη, Στεφανίδου κ.λπ.. Αυτοί, οι μικρομεσαίοι θιασώτες του λάιφ στάιλ, που διαμορφώθηκαν μ’ αυτές τις «προδιαγραφές», μαζί με τους φοβισμένους συνταξιούχους, αποτελούν ακόμα, παρ’ όλα τα πλήγματα που δέχονται από τις μνημονιακές εφαρμογές, υποστηρίγματα, παθητικά ή ενεργητικά, του διεφθαρμένου καθεστώτος. Μπορεί το λάιφ στάιλ να ξέφτισε και να χρεοκόπησε, αλλά οι παρενέργειές του δεν εξανεμίζονται το ίδιο εύκολα.

Τα Κάλαντα των Χριστουγέννων από τον σύλλογο Πάμε Αστρολογία

Ετήσιες Προβλέψεις Αριθμολογίας 2014

        Νία Θεοφανίδου

       

Τα Ερωτικά και τα Οικονομικά του νέου έτους: Το Παγκόσμιο Έτος 2014 δονείται με την ενέργεια του αριθμού 7…

Το Παγκόσμιο έτος 2014
Πέρα από τον Αριθμό Προσωπικού έτους που μας δείχνει σε ποιό χρόνο του εννεαετούς κύκλου βρισκόμαστε, υπάρχει και το Παγκόσμιο Έτος - ο μονοψήφιος αριθμός, δηλαδή, στον οποίο καταλήγουμε κάνοντας την αναγωγή του έτους που διανύουμε (2014) – το οποίο μας δείχνει την ενέργεια στην οποία δονείται όλη η Γη αυτή τη χρονιά.
Το Παγκόσμιο Έτος 2014 δονείται με την ενέργεια του 7, και το μήνυμα του είναι:
"Επανεξετάστε τους στόχους σας. Το 2014 είναι ένας χρόνος περισσότερο σχεδιασμού και προγραμματισμού παρά δυναμικής δραστηριότητας".
Η ζωή μας λειτουργεί με επαναλαμβανόμενους εννεαετείς κύκλους που ενσωματώνουν τις παγκόσμιες αρχές των αριθμών 1 έως 9. Όταν τελειώνουμε τον ένατο κύκλο αρχίζουμε ξανά από το ένα και προχωράμε πάλι μέσα από τους εννέα αριθμούς. Ο κύκλος αυτός επαναλαμβάνεται αδιάκοπα κατά τη διάρκεια της ζωή μας.
Αν κοιτάξουμε εννέα χρόνια πίσω και δούμε ποιοί τομείς επηρεάσθηκαν, πρέπει να αναμένουμε την επανάληψη γεγονότων παρόμοιας δόνησης.

Για να βρείτε σε ποιό σημείο του εννεαετούς κύκλου βρίσκεστε, προσθέστε την ημέρα και το μήνα γεννήσεως σας με τον αριθμό του παγκόσμιου έτους 2014 (δηλαδή το 7) και αναγάγετε το αποτέλεσμα σε μονοψήφιο αριθμό.
Για παράδειγμα, αν έχετε γεννηθεί 14 Μαρτίου προσθέστε την ημέρα και το μήνα γέννησης σας (14+3) με τον αριθμό του παγκόσμιου έτους (7), 14+3+7=24 . Κατόπιν αναγάγετε τον αριθμό 24 σε μονοψήφιο 2+4=6. Το 6 είναι το προσωπικό σας έτος για το 2014.

Διαβάστε τις αναλυτικές προβλέψεις για τον κάθε αριθμό:
Προσωπικός Αριθμός 1
Το 2014 είναι έτος δράσης: Οτιδήποτε ξεκινήσει φέτος, θα έχει επιπτώσεις στα επόμενα 9 έτη! Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 2
Να είστε ευέλικτοι και διακριτικοί: Το 2014 είναι ένας καλός χρόνος για να κάνετε μια σχέση ή μια συνεργασία. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 3
Η ρουτίνα δεν ταιριάζει στη ζωή σας. Το 2014 διασκεδάστε με τις χαρές που προσφέρει η καθημερινότητα. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 4
Διορθώστε παλιά λάθη: Το 2014 είναι μια καλή χρονιά για να εκτιμήσετε και να σχεδιάσετε τις μελλοντικές σας κινήσεις. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 5
Το 2014 είναι ένα έτος για να επεκτείνετε τους ορίζοντες σας. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 6
Το 2014 δώστε ποιοτικό χρόνο στη ζωή σας: Φροντίστε την εμφάνισή σας και καλλιεργήστε κοινωνικές σχέσεις. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 7
Το 2014 είναι ένα έτος ενδοσκόπησης. Θα έχετε την τάση να αποφεύγετε τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 8
Είστε εξαιρετικός κριτής χαρακτήρων: Το 2014 είστε πηγή έμπνευσης για το περιβάλλον σας! Διαβάστε περισσότερα εδώ

Προσωπικός Αριθμός 9
Προετοιμαστείτε για νέες εμπειρίες: Το 2014 είναι η χρονιά που θα ξεκαθαρίσει το τοπίο της ζωής σας. Διαβάστε περισσότερα εδώ 

Μπέλλα Κυδωνάκη: Ετήσιες Προβλέψεις 2014 για όλα τα ζώδια

1

        Μπέλλα Κυδωνάκη

       

 Ανατροπές, εκπλήξεις, αλλαγές προμηνύονται το 2014

 H χρονιά των ανατροπών και των εκπλήξεων
Καθώς ο χρόνος κυλάει, γρήγορα μαζί του φέρνει και νέες πληροφορίες και μηνύματα. Τα νέα για το 2014 θα είναι τελείως διαφορετικά και περίεργα. Δηλαδή, ενώ εμείς ζούμε για άλλη μια φορά την εθνική μιζέρια μαζί με το φόβο της απώλειας, το σύμπαν έχει τους δικούς του νόμους και ρυθμούς επειδή όλοι είμαστε συνδεδεμένοι με μια λεπτή κλωστή.
Ο μικρόκοσμος με τον μακρόκοσμο είναι ένα ενιαίο σύνολο που μας υποχρεώνει μ' έναν ιδιαίτερο τρόπο να βγούμε από τα όρια μας. Αναγκαστικά, πλέον, θα χρειαστεί να ακούσουμε και τον τελευταίο πλανητικό ψίθυρο, ο οποίος ερμηνεύεται σαν ένταση και πίεση στο δικό μας κορμί, που ζητάει πλέον διαφάνεια, νέους στόχους, όνειρα και πάνω από όλα ελπίδα για μια καινούργια τάξη πραγμάτων. Όλη αυτή η πλανητική ενέργεια δεν αφορά μόνον το υλικό σύστημα, που αυτή την στιγμή καταρρέει κάτω από το βάρος των δικών του δημιουργημάτων, αλλά και τη νέα πορεία που πλέον υποχρεώνεται κάποιος να χαράξει πρώτα με τον εαυτό του και μετά με τους γύρω του. Γι' αυτό ο καθένας μας με τον δικό του τρόπο θα ρίξει τα κάστρα της καθεστηκυίας τάξης, των αρρωστημένων πεποιθήσεων, τις εμμονές και τις φοβίες.
Η χρονιά θα είναι γεμάτη ανατροπές, εκπλήξεις, αλλαγές κανόνων και υπηρεσιών, που θα υπηρετούν νέα μοντέλα αλήθειας και ζωής. Όλοι μαζί ενωμένοι και πάνω από όλα με μια κοινή καρδιά θα μοιραστούμε το όραμα που έρχεται με φόρα το 2014 και μας φωνάζει ότι θα επιβιώσουμε με κάθε τρόπο. Γιατί η ζωή τραβάει με έναν παλμό τόσο δυνατό που κανένας δεν μπορεί να διακόψει. Εσείς θα αποφασίσετε ποιος θα είναι ο νικητής.

Διαβάστε αναλυτικά τις προβλέψεις για όλα τα ζώδια:


ΚΡΙΟΣ
 Το 2013 πέρασε με πολλές ανατροπές, αλλαγές και κυρίως υπαρξιακές αναζητήσεις. Έχετε έντονη διάθεση να ασχοληθείτε με το σπίτι, την οικογένεια και κυρίως την προστασία των προσωπικών σας συναισθημάτων. Από το 2014, εσείς που έχετε γεννηθεί... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΤΑΥΡΟΣ
  Μέσα από μεγάλη πίεση και αναγκαστική ωριμότητα, αλλάζετε τα όρια σας, κυρίως με συνεργασίες, στενές σχέσεις και στο γάμο. Η ενέργεια του Κρόνου στον Σκορπιό σε αντίθεση με τον Ήλιο σας είναι μια όψη που σίγουρα... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΔΙΔΥΜΟΙ
 Παρόλο που επιφανειακά δείχνετε ότι μπορεί να μην έχετε σοβαρά προβλήματα, συνέχεια νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά και όλα είναι κολλημένα. Όντως αυτό συμβαίνει, γιατί υπάρχει μια βουβή ενέργεια η οποία σας πιέζει να αλλάξετε και, πάνω από όλα, νιώθετε την ανάγκη να κάνετε πράξη αυτά που συνέχεια μαθαίνετε, σκέφτεστε και... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ
 
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
 Ο Δίας συνεχίζει να είναι στο ζώδιο σας μέχρι και τις 15.7.2014 και πρόκειται να περάσει και θα επηρεάσει το δεύτερο και το τρίτο δεκαήμερο. Για να πάρετε αυτούσια την ενέργειά του, χρειάζεται να ετοιμάσετε το εσωτερικό έδαφος. Να απομακρύνετε δηλαδή όλα τα... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ
 

ΛΕΩΝ
Η χρονιά που πέρασε ωρίμασε και μεγάλωσε αρκετούς από εσάς με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Αναλάβατε ευθύνες πιο δύσκολες και κυρίως με ηλικιωμένα πρόσωπα. Επίσης, αναλάβατε τη φροντίδα του εαυτού σας μετά από πίεση και πιθανόν απογοήτευση από τους γύρω σας. Με την είσοδο του νέου χρόνου, χρειάζεται να... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΠΑΡΘΕΝΟΣ
 Παρόλο που γκρινιάζετε, το 2013 αρκετές φορές έχει γίνει κάτι καλό ή κάποια ανατροπή προς το καλό, αν δεν έχει ξεκινήσει ακόμα, στο τέλος θα γίνει. Οι γεννημένοι το πρώτο και το μισό του δευτέρου δεκαημέρου έχετε βιώσει αρκετές ξαφνικές ανατροπές που θα... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΖΥΓΟΣ
 Το 2014 ξεκινάει με πολύ δυναμικό τρόπο, αφού ο Άρης θα μείνει στο ζώδιο σας μέχρι και τις 25.7. Θα βγάλετε όλο σας το δυναμικό, κυρίως σε προσωπικό επίπεδο. Πιθανόν η εξωτερική σας εμφάνιση να μετρήσει σε κάποια συνεργασία, για αυτό θα κάνετε μεγάλο αγώνα προκειμένου να κρατήσετε μια πολύ καλή παρουσία. Η κοινωνικότητα είναι αυτή που θα... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ

ΣΚΟΡΠΙΟΣ
 Το 2013 σας έφερε μπόλικες αλλαγές και τις πιο φορές κούραση, δυσκολίες και οριακές καταστάσεις. Όμως οι περισσότεροι νιώθατε κάπου βαθιά μέσα σας μια αισιοδοξία ή μια πίστη ότι όλα θα μετατραπούν. Το ίδιο θα συνεχιστεί και το 2014, αλλά αυτή τη φορά η δοκιμασία και η πίεση, που δεν είναι πάντα κάτι αρνητικό, θα είναι περισσότερο για τους... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΤΟΞΟΤΗΣ
 Είστε πολεμιστές και για αυτό αγωνίζεστε με πολύ πάθος. Μερικές φορές βρίσκεστε στο μηδέν αλλά τελικά δεν το βάζετε κάτω και ξεκινάτε πάλι από την αρχή. Ο απολογισμός πάντως αυτής την χρονιάς θα σας δώσει γνώση για τη φιλοσοφία της ζωής, καθώς επίσης μια τάση να κάνετε ένα μεγάλο ξεκαθάρισμα με φίλους και κοινωνικές σχέσεις. Η γνωριμία ενός πιο ... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ
   
ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ
 Είστε από τα ζώδια που έχετε υποστεί τις μεγάλες αλλαγές και την επόμενη χρονιά συνεχίζετε στον ίδιο ρυθμό. Το θέμα του γάμου "παίζει" για αρκετούς από εσάς. Όσο όμως ο Πλούτωνας θα είναι στο ζώδιο σας και θα περνάει από πάνω σας τόσο εσείς θα νιώθετε μεγάλη πίεση και τάση για αυτοδυναμία. Αναγκαστικά, λοιπόν, θα... Περισσότερα
 Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ


ΥΔΡΟΧΟΟΣ
 Η χρονιά πέρασε μέσα σε φάση μεγάλης συγκράτησης και αυτοσυγκράτησης. Γι' αυτό, από την νέα χρονιά, θα δεχτείτε με μεγάλη ανακούφιση τη νέα πλανητική κατεύθυνση η οποία θα σας δώσει τόλμη για να πετύχετε οτιδήποτε ξεκινήσετε. Όλα, βέβαια, εξαρτώνται και από το προσωπικό ωροσκόπιο του καθενός από εσάς. Οι γεννημένοι στο... Περισσότερα
   Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ

ΙΧΘΥΕΣ
Η χρονιά που φεύγει δεν θα μπορούσατε να πείτε ότι ήταν τόσο δύσκολη για σας. Μάλιστα, μερικά πράγματα που έχετε σκεφτεί μπορεί να πραγματοποιήθηκαν και να σας αποζημίωσαν με τον καλύτερο τρόπο. Είστε αρκετά δυνατοί γιατί εκφράζετε το συναίσθημά σας, ακόμα και μέσα από αντιστάσεις ή όρια. Η φετινή χρονιά θα... Περισσότερα
Δείτε το βίντεο με τις ετήσιες προβλέψεις σας εδώ

*******************************
*Θέλετε να μάθετε τι προβλέπουν τα άστρα για εσάς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα; Το astrology.gr έχει τις απαντήσεις εδώ.

Πηγή: http://www.astrology.gr/PROBLEPSEIS/ETISIES/item/51601-mpella-kydonaki-etisies-provlepseis-2014-gia-ola-ta-zodia#ixzz2o2D5aI6K

Γίνετε σέξι και κατακτήστε τον, σύμφωνα με το ζώδιο σας!

        Ρένα Κολιοπάνου

       

 Συμβουλές γυναίκας προς γυναίκα!

Αυτό είναι ένα κείμενο που σκοπό έχει να σας κάνει να διασκεδάσετε. Παρακαλούμε, να το αναγνώσετε με το ίδιο πνεύμα!

Κριός – Γεμάτη ενθουσιασμό και τόλμη, οδηγήστε τον – ξέρετε εσείς που και πως!

Ταύρος - Όσο μεγαλύτερο τόσο το καλύτερο. Από στήθος μέχρι την πίσω πλευρά.

Δίδυμοι - Χορέψτε, φλερτάρετε για να είστε σε δράση (άνδρες, γυναίκες - ποιος νοιάζεται;)

Καρκίνος - Κάθε άνθρωπος θέλει τη μάνα του. Και τις συνταγές της επίσης.

Λέων - Χρήματα, δύναμη και μια μεγάλη ντουλάπα σας χρίζουν Βασίλισσα του γνωστού Σύμπαντος. Ακόμα κι αν δεν καμακώσετε το άτομο που θέλετε, θα σας αρέσει να τον δείτε να σκύβει το κεφάλι.

Παρθένος – Απ' έξω σχεδόν παρθενοπιπίτσα, αλλά πολύ hot κάτω από τα σκεπάσματα.



Ζυγός - Ισότητα και ευγενής άμιλλα. Φορέστε αρμονικά χρώματα.

Σκορπιός – Επίθεση και άγριο σεξ! Όλα τα άλλα είναι περιττά.

Τοξότης - Θετική στάση. Πολλές περιπέτειες. Ελεγμένη αισιοδοξία. Μην μαντρώνεστε! Τόσοι πολλοί άνδρες, τόσος λίγος χρόνος.



Αιγόκερως - Θα πρέπει να βάλετε πρόγραμμα. Ο γάμος είναι σαν τον πόλεμο. Μια σημερινή μάχη, κερδίζει τον αυριανό πλούτο.

Υδροχόος - Βρείτε έναν φιλελεύθερο ιδεολόγο, ο οποίος ασχολείται με την προστασία του πλανήτη και οδηγεί Saab.

Ιχθύες – Τα πάντα είναι συναίσθημα. Ακούστε τις ανάγκες και τον πόνο του. Μην ασχολείστε με λεπτομέρειες.
 

Πηγή: http://www.astrology.gr/EROTIKH-ASTROLOGIA/erotas-zodia/item/52566-ginete-sexi-kai-kataktiste-ton-symfona-me-to-zodio-sas#ixzz2o2CIvuAJ

Ένας Αιγόκερως οφείλει να συστηθεί…

        Κατερίνα Σαλωνίκη

       

Ένας Αιγόκερως μας συστήνεται και ξεδιπλώνει τα χαρακτηριστικά του ζωδίου του

Να σας συστηθώ!
Είμαι ο εορτάζων αυτού του μήνα και ανήκω στο ζώδιο του Αιγόκερω.
Τα γενέθλιά μου ξεκινούν στις 21 Δεκεμβρίου και τελειώνουν στις 20 Ιανουαρίου, όπου πρέπει να παραδώσω τη σκυτάλη στον Υδροχόο.
Θα το κάνω με όλη τη συνέπεια που με διακρίνει, διότι δεν μου αρέσουν οι διανοητικές θεωρίες των επιτηδευμένων σχολίων. Σιγά μη δώσω την ευκαιρία να με σχολιάσουν, εμένα τον πιο υπεύθυνο και αξιόπιστο εκπρόσωπο του ζωδιακού.
Ο φίλος μου ο Παρθένος προσφέρθηκε να με βοηθήσει στα διαδικαστικά, αλλά δεν εμπιστεύομαι ούτε καν τη δική του οργάνωση και τάξη. Προτιμώ να τα κάνω όλα μόνος μου για να έχω το κεφάλι μου ήσυχο και να επωμισθώ και τις ευθύνες.
Οι περισσότεροι μου λένε πως στερούμαι αυθορμητισμού και γίνομαι σκληρός και άκαμπτος.
Ωστόσο δεν με ξέρουν καλά. Μπορεί να γίνω ο πιο παρορμητικός και απρόβλεπτος, αρκεί να ξέρω πως ελέγχω τις καταστάσεις. Ώρες- ώρες σκέφτομαι πως αν ο Al Capone δεν ήταν Αιγόκερως, δεν θα είχε καταφέρει ποτέ να πεθάνει στο σπίτι του.
Δεν κάνω τίποτα στην τύχη και η ψυχρότητα που λαμβάνουν είναι το εξωτερικό περίβλημα, γιατί θα σας εκμυστηρευτώ πως είμαι πολύ ανασφαλής και συνεχώς χρειάζομαι να αποδεικνύω κάτι στον εαυτό μου και στους άλλους.
Βάζω συνεχώς στόχους και θέλω να τους κατακτώ. Είμαι φιλόδοξος και προκλητικός.
Εκστασιάζομαι με τον ομοζώδιό μου, μου David Bowie, γιατί εξέφραζε και εκφράζει την ουσία του ζωδίου μας, πως όσο μεγαλώνουμε γινόμαστε σοφότεροι.
Ωστόσο μπορώ να περάσω από ακραία στάδια, μόνο και μόνο για να βεβαιωθώ πως είμαι πιο δυνατός από τις δύνες τους.
Αυτό έκανε και η Marianne Faithful άλλη μια Αιγόκερως που έζησε στα άκρα, για να μην αναφέρω τον βασιλιά Elvis και την Janis Joplin και να σας κάνω να αναρωτηθείτε, πώς τόσοι Αιγόκεροι έχουν αναμετρηθεί με την εκκεντρικότητα και το αλύτρωτο πάθος, ενώ θεωρούνται συντηρητικοί και απόμακροι.
Κάθε Αιγόκερως όμως έχει για έμβλημά του τη φράση του βασιλιά του rock and roll στον πλανήτη αυτό, πως «Η φιλοδοξία είναι ένα όνειρο με οκτακύλινδρη μηχανή»!
Κάποιοι εντυπωσιάζονται με την ακλόνητη σταθερότητά μου και κάποιοι άλλοι με χλευάζουν. Αυτοί που με χλευάζουν είναι εκείνοι που γνωρίζουν, πως δεν είμαι τόσο σταθερός όσο πιστεύουν. Μου αρέσει να δοκιμάζω όλες τις γεύσεις της ζωής, γιατί, ενώ πιστεύω στον εαυτό μου, αμφιβάλω διαρκώς για τις ικανότητές μου.
Αυτό είναι και το αλισβερίσι μου με την πνευματική πλευρά του εαυτού μου, που σταματά εκεί.
Θα πρέπει να σας πω πως δεν μου αρέσουν καθόλου οι εκπλήξεις και οι πρωτοβουλίες, που διαπερνούν την ιδιωτικότητά μου.
Γίνομαι αρκετά κυνικός με τους ανέμελους περιπλανώμενους της ζωής και η θέση που ονειρεύομαι είναι διευθυντική, αρχηγική και κλειδοκράτορα.
Είμαι σοβαρός και μετρημένος ακόμα και όταν παραδίνομαι στα πάθη μου, τα οποία αντιμετωπίζω με το ίδιο χιούμορ του ομοζώδιού μου Humphrey Bogart, που τα τελευταία του λόγια πριν πεθάνει ήταν: «Δεν έπρεπε να το είχα γυρίσει από το ουίσκι στο μαρτίνι».
Ναι είμαι άνθρωπος του φρένου σαν γνήσιο παιδί του Κρόνου και όταν πατάω ξέφρενα το γκάζι, το βλέμμα μου παραμένει εστιασμένο στη γη.
Είμαι ένας ορειβάτης της ζωής και τα κατσικίσια χαρακτηριστικά μου με βοηθούν να σκαρφαλώνω με ασφάλεια και επιτυχία.
Νομίζω όμως πως είπα πολλά και υπερέβην τις αρχές μου και τη δεοντολογία μου, που απέχουν από διατυμπανισμούς.
Θα σας αφήσω με ένα αγαπημένο τραγούδι του Αιγόκερω David Bowie ευχόμενος «Καλά Χριστούγεννα και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος», εφόσον πραγματοποιούνται στο ζώδιό μου και εφόσον τηρώ πάντα τα προσχήματα.
Δείτε περισσότερους διάσημους Αιγόκερους στην Image Gallery

Πηγή: http://www.astrology.gr/ZODIA/ARTHRA/item/52621-enas-aigokeros-ofeilei-na-systithei#ixzz2o2B7dSHa